Doanh nghiệp thu mua sầu riêng đủ tiêu chuẩn xuất khẩu sang Trung Quốc. Ảnh: Anh Dũng/TTXVN
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, xuất khẩu rau quả 4 tháng đầu năm 2024 đạt 1,8 tỷ USD, tăng 32,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Thời gian tới, một số loại trái cây bước vào thu hoạch chính vụ như: thanh long, dứa, dưa hấu, xoài, nhãn, vải… Xuất khẩu rau quả dự báo sẽ tiếp tục đà tăng trưởng do Trung Quốc đã ký kết Nghị định thư về kiểm dịch đối với dưa hấu. Bên cạnh đó, các Nghị định thư về xuất khẩu sầu riêng đông lạnh, dừa tươi, bơ, chanh leo vào Trung Quốc đang trong quá trình đàm phán tích cực.
Không chỉ thị trường Trung Quốc, rau quả Việt Nam ngày càng tiếp cận sâu, rộng hơn sang các thị trường khác như: Mỹ, Thái Lan, Hàn Quốc, UAE...
Trước cơ hội khi nguồn cung và thị trường đã sẵn sàng, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam khuyến cáo, doanh nghiệp và nông dân cố gắng làm sao giữ vững được chất lượng. Qua cảnh báo của Trung Quốc mới đây về sầu riêng bị nhiễm kim loại nặng cadimi vượt mức giới hạn quy định an toàn thực phẩm cho thấy, thị trường này cũng đã quan tâm đến các dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trên sản phẩm.
Ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, các doanh nghiệp, hợp tác xã phải có những khuyến cáo, phổ biến các thông tin, xây dựng các quy trình sản xuất đến nông dân. Người nông dân cần sản xuất theo định hướng, hướng dẫn của doanh nghiệp, hợp tác xã; tuân thủ các quy định chặt chẽ về mặt chất lượng, để đảm bảo cho các sản phẩm đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của thị trường. Trên cơ sở đó mới có thể xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt Nam.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, có thời cơ nhưng không vì thế buông lỏng quản lý chất lượng. Cần quản lý chặt chẽ ở các khâu trong chuỗi giá trị để đảm bảo về an toàn thực phẩm. Vì trong tất cả các khâu trong chuỗi đều có thể xảy ra nguy cơ mất an toàn thực phẩm.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo các đơn vị nắm bắt tình hình sản lượng các loại cây ăn quả chủ lực phục vụ xuất khẩu như: thanh long, nhãn, xoài, sầu riêng... Thời gian qua, Bộ tích cực chỉ đạo các địa phương rải vụ cây trồng phù hợp với thị trường tiêu thụ, để có giá bán tốt và hiệu quả kinh tế cao.
Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, những năm trước nhiều loại nông sản thường rơi vào tình trạng “được mùa - mất giá” và ngành đã có nhiều giải pháp đồng bộ. Đó là ứng dụng khoa học công nghệ để rải vụ, giảm áp lực thu hoạch trong thời gian ngắn. Các mặt hàng điều tích vực chuyển từ tư duy ngành hàng sang tư duy giá trị. Bên cạnh đó là từ dự báo các thị trường, ngành có những khuyến cáo và đi kèm với xúc tiến thương mại; tăng cường chế biến, chế biến sâu.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng đánh giá, nhiều doanh nghiệp đã đi theo chuỗi, từ chuẩn bị giống, canh tác, sản xuất đến thu hoạch, sơ chế, chế biến và gắn với thị trường. Bây giờ quy mô doanh nghiệp, số lượng doanh nghiệp tương đối tốt hơn. Chuỗi cũng chặt chẽ hơn và quy mô lớn hơn. Do vậy, áp lực vào vụ thu hoạch cũng được giảm đi.
Theo các doanh nghiệp, mặc dù Trung Quốc là thị trường trọng điểm xuất khẩu rau quả của Việt Nam, nhưng cơ hội để ngành tăng thị phần tại thị trường Trung Quốc vẫn còn rộng mở. Bởi nhu cầu tiêu thụ hàng rau quả tại Trung Quốc rất lớn. Để đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường này, doanh nghiệp ngành hàng rau quả của Việt Nam cần đảm bảo và nâng cao chất lượng, tuân thủ nghiêm quy định về chất lượng và truy xuất nguồn gốc.
Cũng từ những cảnh báo về xuất khẩu sầu riêng nói riêng, rau quả nói chung, Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, đơn vị sẽ đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, giám sát các vùng trồng, cơ sở đóng gói, nhằm kiểm soát chất lượng nông sản xuất khẩu ngay từ khâu đầu vào, canh tác. Qua đó, phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp các trường hợp vi phạm, gian lận trong sử dụng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói xuất khẩu.
Cơ quan chức năng địa phương phối hợp với Cục Bảo vệ thực vật xác minh nguyên nhân và hướng dẫn các vùng trồng, cơ sở đóng gói không tuân thủ yêu cầu kiểm dịch thực vật.