Đây là vấn đề được thảo luận tại Hội thảo quốc tế về Các sáng kiến đổi mới trong lĩnh vực giao thông và an toàn 2025 với chủ đề "Các sáng kiến an toàn cho xe điện hai bánh" do Trường Đại học Việt – Đức (TP. Hồ Chí Minh) phối hợp cùng các tổ chức quốc tế tổ chức ngày 1/10.
Các chuyên gia trình bày về các sáng kiến đổi mới trong lĩnh vực Giao thông và an toàn trong hội thảo.
Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có mật độ xe hai bánh cao nhất thế giới. Tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, xe hai bánh chiếm đến 80–90% tổng số chuyến đi hàng ngày, đóng vai trò thiết yếu trong hệ thống giao thông đô thị. Trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng và nỗ lực cắt giảm phát thải carbon toàn cầu, Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng tại ASEAN về điện hóa giao thông cá nhân. Theo dữ liệu từ GIZ (2024), số lượng xe hai bánh chạy điện (E2Ws) bán ra tại Việt Nam đã tăng từ 1,5 triệu chiếc năm 2019 lên khoảng 2,3 triệu chiếc vào năm 2023, tương đương với mức tăng trưởng gần 1,5 lần chỉ trong vòng 5 năm.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Đinh Vinh Mẫn, Trường Đại học Việt – Đức, tại Hội nghị Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu (COP26), Việt Nam đã đưa ra cam kết mạnh mẽ: chấm dứt lưu hành xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trước năm 2040 và hướng tới điện hóa hoàn toàn phương tiện giao thông đường bộ vào năm 2050. Đây là một bước đi quan trọng trong nỗ lực chuyển đổi sang giao thông xanh của Việt Nam. Tuy nhiên, nếu không đi kèm với các chính sách an toàn tương xứng, làn sóng phương tiện điện có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro, vượt quá lợi ích kỳ vọng về môi trường và phát triển bền vững.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Đinh Vinh Mẫn, có ba thách thức lớn cần được giải quyết ngay từ đầu. Đó là việc kiểm soát chất lượng pin và thiết bị sạc – yếu tố then chốt để phòng ngừa nguy cơ cháy nổ trong bối cảnh thị trường phát triển nhanh nhưng tiêu chuẩn còn chưa đồng bộ. Bên cạnh đó, xe điện với động cơ vận hành gần như không phát ra tiếng động có thể gây nguy hiểm nếu không được bổ sung tín hiệu âm thanh cảnh báo, đặc biệt trong môi trường đô thị đông đúc. Các giáo trình đào tạo và sát hạch lái xe cũng cần được cập nhật để phù hợp với đặc tính kỹ thuật mới của xe điện như khả năng tăng tốc tức thì và hệ thống phanh tái sinh.
Tại hội thảo, các chuyên gia quốc tế tập trung thảo luận vào ba nhóm vấn đề cấp thiết: an toàn kỹ thuật của phương tiện vi mô chạy điện; hạ tầng và đào tạo người điều khiển; khả năng tiếp cận công nghệ an toàn của nhóm lao động thu nhập thấp – đối tượng đang sử dụng xe hai bánh nhiều nhất.
Tiến sĩ Maya Arlini Puspasari, Phó Giáo sư tại Khoa Kỹ thuật Công nghiệp, Đại học Indonesia, công bố nghiên cứu về tác động của các hệ thống cảnh báo trên xe máy đối với các tình huống nguy hiểm dựa trên mô hình nghiên cứu lái xe tự nhiên (NDS).
Kết quả cho thấy các hệ thống cảnh báo va chạm trước và cảnh báo chệch làn đường (LDW) có thể giảm từ 18% đến 32% số lượng tình huống nguy hiểm. Tuy nhiên, hiệu quả phụ thuộc vào mức độ chấp nhận công nghệ của người lái. "Người điều khiển xe tại Việt Nam hay Indonesia phản ứng khác với người ở châu Âu, vì vậy thuật toán cảnh báo phải được thiết kế phù hợp với hành vi từng quốc gia", Tiến sĩ Maya Arlini Puspasari cho hay.
Tại hội thảo, các đại biểu đã tham gia hoạt động trình diễn công nghệ RideHawk Safety Device, mô phỏng các tình huống va chạm thực tế để người tham gia trực tiếp trải nghiệm. Hội thảo ISMSI 2025 được kỳ vọng sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc hình thành chính sách quản lý phương tiện hai bánh chạy điện, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.