Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho doanh nghiệp trước vấn nạn hàng giả, hàng nhái

Ông Shige Watanabe, Phó Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam cho biết, Hội thảo nhằm tăng cường sự hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản, thúc đẩy các biện pháp phòng chống hàng giả, hàng nhái tại Việt Nam.

Thông qua các hoạt động này, ông Shige Watanabe hy vọng các biện pháp phòng chống hàng giả, hàng nhái của Việt Nam sẽ được triển khai một cách phù hợp, bảo vệ chính đáng quyền sở hữu trí tuệ về sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu và đồng thời cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam, đem lại sự đóng góp cho tăng trưởng kinh tế bền vững của Việt Nam trong thời gian tới.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cho biết, cùng với sự phát triển của kinh tế, Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với các nước trong khu vực và quốc tế. Bên cạnh đó, tình trạng hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ ngày càng phổ biến hơn và hình thức cũng tinh vi hơn. Đây là một trong những vấn đề nhức nhối của xã hội, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Năm 2023, lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) đã thanh tra, kiểm tra 71.928 vụ, phát hiện, xử lý 52.351 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước trên 501 tỷ đồng. Trong đó, đối với vụ việc vi phạm về hàng giả, hàng xâm phạm quyền, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ;  toàn lực lượng QLTT đã kiểm tra 9.676 vụ việc, xử lý 9.246 vụ việc, phạt hành chính 92,5 tỷ đồng; trị giá hàng hoá vi phạm đạt trên 118,3 tỷ đồng.

Trong thời gian qua, công tác đấu tranh phòng chống hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ có nhiều chuyển biến tích cực. Tại các địa bàn nổi cộm, tình trạng vi phạm đã giảm đáng kể so với trước đây, ý thức chấp hành pháp luật của các cá nhân, tổ chức sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh dần được cải thiện. 

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Thanh Bình, nhìn chung những kết quả đạt được vẫn chưa thực sự bền vững, tình trạng hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ diễn biến ngày càng phức tạp.

Trong nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan như: Phương thức thủ đoạn sản xuất, buôn bán hàng giả ngày càng phức tạp, tinh vi; cơ chế thực thi còn chồng chéo, chưa đồng bộ; nguồn lực còn hạn chế; nhận thức của các tổ chức, cá nhân chưa được nâng cao…, thì còn kể đến nguyên nhân về sự phối hợp chưa đồng bộ, chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cơ quan thực thi pháp luật.

Việc kiểm tra, xử lý của các lực lượng thực thi gặp không ít khó khăn trong cách nhận biết hàng thật, hàng giả, các hàng hóa được bảo hộ là những loại nào; các hình thức gian lận mới của các đối tượng sản xuất, kinh doanh; các phương thức kinh doanh mới, sự phối hợp giữa chủ thể quyền và cơ quan kiểm tra… Việc phối hợp cung cấp cấp thông tin của doanh nghiệp chủ thể quyền đóng vai trò rất quan trọng trong công tác chống hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Trước tình hình đó, một trong những nhiệm vụ trọng tâm từ nay đến năm 2025 của lực lượng QLTT là kiểm tra xử lý hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Đặc biệt, trong năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 319/QĐ-TTg ngày 29/3/2023 phê duyệt "Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025". Theo đó, lực lượng QLTT sẽ tăng cường kiểm tra, xử lý trên môi trường mạng bởi hiện nay, các đối tượng không chỉ bán hàng ở những điểm cố định mà còn bán ở trên các nền tảng thương mại điện tử, Facebook, Zalo… gây khó khăn cho lực lượng thực thi trong việc kiểm tra các kho hàng, xử phạt các đối tượng.

Bà Nguyễn Như Quỳnh, Chánh Thanh tra Bộ KH&CN nhấn mạnh, vai trò quan trọng của sở hữu trí tuệ đối với mỗi quốc gia, doanh nghiệp. Trong thời gian qua, Bộ KH&CN luôn chủ động phối hợp với các bộ ngành, cơ quan trong thực thi quyền sở hữu trí tuệ và đã triển khai rất nhiều hoạt động bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho các doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp Nhật Bản nói riêng.

Bà Nguyễn Như Quỳnh hy vọng Nhật Bản sẽ tiếp tục đồng hành với Việt Nam trên con đường phía trước trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội cũng như bảo vệ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ, để sở hữu trí tuệ thực sự là động lực phát triển kinh tế.

Tại hội thảo, 6 công ty Nhật Bản là chủ sở hữu những thương hiệu nổi tiếng và chính hãng Nhật Bản đã giới thiệu, hướng dẫn chi tiết về cách nhận biết sản phẩm thật – sản phẩm giả cũng như đưa ra các biện pháp phòng chống hàng giả tại Việt Nam.

Ngoài ra, phía Nhật Bản đã cung cấp Cẩm nang Xác thực giả mạo cho các cơ quan chức năng của Việt Nam để sử dụng trong đào tạo và thực hành kiểm soát hàng giả, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn.