UBND huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn được giao làm chủ đầu tư dự án xây dựng trường THCS Vân Tùng; trong đó, có gói thầu xây lắp trị giá hơn 8 tỷ đồng với 6 nhà thầu tham gia đấu thầu dự án.
Ngày 25/9, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Ngân Sơn đã ra thông báo kết quả trúng thầu. Theo đó, liên doanh nhà thầu gồm Doanh nghiệp tư nhân Mạnh Tiến và Công ty Thành Đạt trúng thầu. Ngay khi vừa có kết quả đơn vị trúng thầu, nhiều doanh nghiệp đã lên tiếng về một số điểm nghi vấn trong quá trình đấu thầu. Các doanh nghiệp cho rằng có sự “thông thầu”, “ưu ái” đối với Doanh nghiệp tư nhân Mạnh Tiến vì đơn vị này chủ yếu thi công các công trình trên địa bàn huyện Ngân Sơn từ trước tới nay.
Trong hồ sơ mời thầu có yêu cầu về kết quả hoạt động tài chính; trong đó, yêu cầu các doanh nghiệp tham gia không nợ đọng các loại thuế đến hết quý II/2017. Văn bản số 2408/UBND-TH ngày 30/5/2017 của UBND tỉnh Bắc Kạn về việc đôn đốc và xử lý nợ thuế xây dựng cơ bản cũng nêu rõ, không nhận hồ sơ hoặc tham gia đấu thầu, chỉ định thầu đối với các doanh nghiệp còn nợ tiền thuế.
Ông Hứa Đình Bích, Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bắc Kạn cho biết, tại mục 3 của hồ sơ mời thầu (các yêu cầu về tài chính) ghi rõ, nhà thầu phải có văn bản xác nhận của cơ quan quản lý thuế doanh nghiệp về hoàn thành nghĩa vụ thuế, không nợ đọng thuế các loại đến hết quý II/2017.
Tuy nhiên, trên thực tế, tính đến ngày 30/6/2017, Doanh nghiệp tư nhân Mạnh Tiến vẫn còn nợ thuế hơn 403 triệu đồng. Các doanh nghiệp cho rằng, đề bài ra để thầu có vấn đề, do đó cần có sự rõ ràng, minh bạch. Như vậy, cần quy định đến thời điểm đấu thầu không còn nợ đọng thuế chứ không nhất thiết phải có một mốc thời gian cố định.
Một số doanh nghiệp cho rằng, có đơn vị tham gia đấu thầu còn nợ thuế đến quý II/2017 cũng bị loại ngay từ vòng đầu nhưng không hiểu vì sao Doanh nghiệp tư nhân Mạnh Tiến lại lọt được vào vòng trong. Mặt khác, kỹ thuật xây dựng trường học này rất đơn giản, không phải là kiến trúc cầu kỳ hay kết cấu phức tạp mà phải soi xét loại bỏ nhà thầu giá thấp để chọn nhà thầu giá cao, làm lãng phí nguồn tiền của tỉnh tài trợ.
Ông Ngô Thành Quý, Giám đốc Công ty TNHH MTV Thành Quý cho biết, quá trình đấu thầu và chấm thầu có sự chênh lệch, không khách quan. Cụ thể người chấm thầu lại là người có công ty làm tư vấn thiết kế cho công trình. Nhiều công ty với kinh nghiệm, năng lực tài chính ổn định, bỏ giá thầu thấp nhưng lại không được lựa chọn. Ở đây giá thầu thấp không phải là làm ẩu hay chất lượng kém mà phải đảm bảo, làm lợi cho tỉnh hơn 1 tỷ đồng thì rất tốt. Từ nguồn tiền tiết kiệm do bỏ thầu thấp có thể đầu tư thêm trang thiết bị, bàn ghế để trường học khang trang, các em học sinh được lợi.
Bà Chu Thị Huyền, Chủ tịch UBND huyện Ngân Sơn chia sẻ, địa phương đã nắm được thông tin và cho xác minh lại, làm rõ các vấn đề liên quan, xem xét các bên nếu ai sai phải chịu trách nhiệm. Đây là nguồn tài trợ của tỉnh bạn (Thái Nguyên) đầu tư vào trường học nên rất có ý nghĩa và mong muốn có đơn vị thi công trách nhiệm đảm nhận; tiết kiệm, đảm bảo công trình chất lượng, đúng mục tiêu đề ra.
Mới đây, sau khi có thông tin từ các doanh nghiệp và báo chí, UBND tỉnh Bắc Kạn đã ra văn bản số 4830/UBND-XDCB giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với một số đơn vị liên quan làm rõ những nghi vấn mà dư luận đang quan tâm. Trước đó, một số công trình như: cải tạo, sửa chữa hạng mục nhà làm việc trụ sở HĐND-UBND tỉnh Bắc Kạn, xây dựng Cầu Nặm Cắt, hồ chứa nước Nặm Cắt cũng vướng vào việc các doanh nghiệp “tố” đấu thầu không minh bạch. Tuy nhiên sau khi xem xét lại quá trình thực hiện, UBND tỉnh Bắc Kạn khẳng định việc đấu thầu đúng quy trình.
Theo đó, dự án cải tạo, sửa chữa hạng mục nhà làm việc trụ sở HĐND - UBND tỉnh Bắc Kạn có tổng mức đầu tư hơn 3,3 tỷ đồng; trong đó, chi phí xây dựng hơn 2,7 tỷ đồng, chi phí khác 631 triệu đồng. Tại quyết định này, UBND tỉnh giao Văn phòng UBND tỉnh làm chủ đầu tư chịu trách nhiệm tổ chức lựa chọn nhà thầu theo đúng quy định hiện hành của Nhà nước.
Sau khi trúng thầu, Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư xây dựng Yên Bắc đã xin rút không tham gia ký hợp đồng và thực hiện thi công gói thầu. Văn phòng UBND tỉnh Bắc Kạn sẽ ra thông báo hủy quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu đối với Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư xây dựng Yên Bắc.
Đồng thời sẽ đề nghị nhà thầu thứ hai là Công ty Cổ phần Thành Đạt gia hạn hồ sơ dự thầu và bảo lãnh dự thầu. Nếu Công ty Cổ phần Thành Đạt gia hạn, Văn phòng UBND tỉnh sẽ mời công ty tới để thương thảo hợp đồng. Trường hợp công ty không gia hạn thời gian hồ sơ dự thầu và bảo lãnh hồ sơ dự thầu hoặc thương thảo hợp đồng không thành công sẽ hủy kết quả đấu thầu để đấu thầu lại.
Còn về gói thầu xây dựng cầu Nặm Cắt, ông Đinh Quang Tuyên, Chủ tịch UBND thành phố Bắc Kạn khẳng định: "Việc ra hồ sơ mời thầu xây dựng công trình cầu Nặm Cắt dựa trên những quy định hiện hành của công tác đấu thầu. Đặc biệt mẫu hồ sơ mời thầu chúng tôi hoàn toàn dựa trên mẫu hồ sơ mời thầu tại Thông tư 03/2015/TT-BKHĐT ngày 06/5/2015 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc quy định chi tiết lập hồ sơ mời thầu cho công trình. Chúng tôi khẳng định rằng không hề có tư tưởng hạn chế nhà thầu mà gói thầu được mở công khai, minh bạch trên phạm vi cả nước và tạo cơ hội cho tất cả các nhà thầu. Mong muốn của chúng tôi là làm sao lựa chọn nhà thầu có đủ năng lực, đảm bảo thi công nhanh, đúng tiến độ, đủ khối lượng, đảm bảo chất lượng".
Qua những sự việc nêu trên, ông Đinh Quang Tuyên cũng cho rằng, việc nâng cao chất lượng đấu thầu sẽ góp phần đẩy nhanh và đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình. Hồ sơ mời thầu phải đảm bảo đúng các quy định của nhà nước cũng như trên cơ sở thực tiễn; đồng thời phải đưa ra một tiêu chí cụ thể vì Thông tư 03 không quy định chi tiết, do đó phải định nghĩa rõ ràng trong hồ sơ mời thầu qua đó phát hiện ra những nhà thầu hồ sơ không đủ nhưng “biến hóa” năng lực cho đủ, khai cho đủ; do đó phải điều tra kỹ để làm sao đảm bảo các nhà thầu khi tham gia đấu thầu phải đảm bảo năng lực tài chính.
Còn về năng lực kỹ thuật, nếu nhà thầu yếu có thể thuê các chuyên gia để đảm bảo chất lượng, tiến độ công trình. Địa phương sẽ đảm bảo các nhà thầu có năng lực thực sự được đấu thầu công khai, minh bạch. Kết quả đấu thầu phụ thuộc nhiều vào năng lực con người như chủ đầu tư, bộ máy quản lý dự án, tư vấn lập hồ sơ mời thầu, tổ chuyên gia xét thầu và người quyết định kết quả lựa chọn nhà thầu. Do đó, nhằm nâng cao tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả trong đấu thầu cần phải thực hiện nhiều giải pháp…