ASEAN hướng tới một tương lai năng lượng bền vững

Theo Thứ trưởng Đặng Hoàng An, Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng ASEAN lần thứ 38 năm 2020 có chủ đề hợp tác năng lượng là “Chuyển dịch năng lượng hướng đến phát triển bền vững trong khu vực ASEAN”.

Ý nghĩa đặc biệt là các Bộ trưởng Năng lượng ASEAN cam kết định hướng chuyển đổi năng lượng của ASEAN hướng tới một tương lai năng lượng bền vững, giữa những thách thức chưa từng có do đại dịch COVID-19 trên ngành năng lượng toàn cầu và tăng trưởng kinh tế tổng thể.

Trong bối cảnh này, các Bộ trưởng đã thông qua Giai đoạn II của Kế hoạch Hành động ASEAN về Hợp tác năng lượng giai đoạn 2021-2025 (APAEC giai đoạn II: 2021-2025) với chủ đề phụ mới là "Thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng và tăng cường năng lượng khả năng phục hồi thông qua đổi mới và hợp tác hơn nữa".

Đặc biệt, hợp tác năng lượng ASEAN sẽ tiếp tục theo đuổi 7 lĩnh vực chương trình APAEC về lưới điện ASEAN (APG), đường ống dẫn khí Trans ASEAN (TAGP), hiệu quả năng lượng và bảo tồn, năng lượng tái tạo, năng lượng khu vực và hoạch định chính sách, than đá và công nghệ than sạch, năng lượng hạt nhân dân sự.

APAEC Giai đoạn II là kế hoạch mới nhất trong chuỗi các kế hoạch ngành để thực hiện tầm nhìn của Cộng đồng Kinh tế ASEAN đối với ngành năng lượng.

Chương trình APAEC mới đóng khung chương trình nghị sự hợp tác năng lượng của khu vực trong năm năm tới cũng như nhiệm vụ dài hạn hướng tới một tương lai năng lượng ASEAN bền vững.

Ngoài ra, APAEC Giai đoạn II cũng cung cấp những đóng góp về năng lượng khu vực vào các mục tiêu chung của Cộng đồng ASEAN, bao gồm ứng phó với các mệnh lệnh liên ngành để phục hồi kinh tế và tăng trưởng xanh, kỳ vọng về tính bền vững, ứng phó khí hậu và khả năng phục hồi, và nhu cầu của đô thị hóa nhanh chóng, tăng trưởng dân số, số hóa và các xu hướng và những vấn đề khác.

Liên quan đến cam kết định hướng chuyển đổi năng lượng của ASEAN hướng tới một tương lai năng lượng bền vững, Thứ trưởng Đặng Hoàng An cho biết, các Bộ trưởng ghi nhận ASEAN sẽ đạt được 13,3% trong tổng nguồn cung cấp năng lượng sơ cấp và 27,1% tổng công suất năng lượng lắp đặt vào năm 2018.

Cùng với đó, các Bộ trưởng đã thảo luận về những thách thức của việc triển khai trong khu vực và hoan nghênh các biện pháp mạnh mẽ trong APAEC giai đoạn II để đạt được những mục tiêu về năng lượng tái tạo.

Đáng lưu ý, để thúc đẩy chuyển dịch năng lượng trong ASEAN, các Bộ trưởng cam kết tiếp tục nỗ lực để đạt được tỷ trọng năng lượng tái tạo của ASEAN với mục tiêu 23% năm 2025, đồng thời đặt mục tiêu 35%  tỷ trọng năng lượng tái tạo trong ASEAN với công suất năng lượng lắp đặt vào năm 2025.

Hơn nữa, trong tuyên bố chung cũng hướng đến thúc đẩy giải pháp công nghệ cũng như nghiên cứu và phát triển (R&D) về năng lượng tái tạo. Các Bộ trưởng ghi nhận những nỗ lực để phát triển mạng lưới hỗ trợ như thảo luận nhóm tập trung (FGD) về khuôn khổ mạng lưới nghiên cứu và phát triển về năng lượng tái tạo trong ASEAN vào tháng 7 năm 2020 với Chương trình Năng lượng ASEAN-Đức (AGEP).

Ngoài ra, các Bộ trưởng cam kết chuẩn bị để phát triển nghiên cứu nhiên liệu sinh học khu vực cũng đang đi đúng hướng, cùng Hội thảo về Nghiên cứu và Phát triển nhiên liệu sinh học khu vực được tổ chức vào tháng 7 năm 2020 với Cơ quan phát triển công nghệ và khoa học quốc gia của Thái Lan (NSTDA).

Về công nghệ than và than sạch, các Bộ trưởng đã thảo luận về Kế hoạch AEO6 về than đá chiếm ưu thế đầu vào nhiên liệu khu vực trong sản xuất điện đến năm 2040, sẽ có tốc độ tăng trưởng 4% hàng năm và khoảng 179 GW công suất bổ sung đến năm 2040.

Các Bộ trưởng cũng đồng thuận củng cố và tối ưu hóa vai trò của công nghệ than sạch, bao gồm dự trữ và sử dụng carbon (CCUS) trong việc tạo điều kiện cho quá trình chuyển đổi của khu vực hướng đến nền kinh tế carbon thấp và bền vững.

Cùng với đó, các Bộ trưởng cũng ghi nhận thành công của Hội nghị bàn tròn kinh doanh than ASEAN được tổ chức trực tuyến vào tháng 7 năm 2020 với sự tham gia của khoảng 200 doanh nghiệp kinh doanh than khác nhau.

Về năng lượng hạt nhân dân dụng, các Bộ trưởng đồng thuận tập trung vào chương trình thúc đẩy sáng kiến khu vực để nâng cao năng lực cho nhân sự về khoa học hạt nhân và công nghệ phát điện.

Thứ trưởng Đặng Hoàng An cũng chia sẻ thêm, tại Hội nghị AMEM 38 và các hội nghị có liên quan, các Bộ trưởng, trưởng đoàn đã rà soát lại Kế hoạch hành động ASEAN về hợp tác năng lượng 2016 - 2025, giai đoạn 1 (2016-2020).

Theo đó, việc hợp tác, kết nối về năng lượng giữa các nước thành viên ASEAN là một trụ cột rất quan trọng. Vì vậy, tại Hội nghị AMEM 38, Bộ trưởng Năng lượng ASEAN, các đối tác đối thoại và các tổ chức quốc tế đã cùng nhau hợp tác, làm việc để thực hiện Kế hoạch hành động ASEAN về hợp tác năng lượng giai đoạn 1 (2016 - 2020) và đạt được các thành tựu đáng kể.

Cụ thể, cường độ năng lượng khu vực ASEAN hiện đã giảm 21,4% so với năm 2005, vượt mục tiêu ban đầu là giảm 20% vào năm 2020. Kết nối đường ống dẫn khí đạt chiều dài 3.631 km qua 6 quốc gia (Myanmar, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Singapore và Việt Nam) và hình thành 9 trung tâm khí hóa lỏng LNG với tổng công suất là 38,75 triệu tấn/năm.

Ngoài ra, tăng thêm các dự án kết nối lưới điện giúp tăng công suất trao đổi điện năng lên 10.800 MW vào năm 2020 và sau 2020 tăng lên hơn 16.000 MW.

Riêng Dự án thí điểm liên kết, trao đổi điện đa phương giữa Lào - Thái Lan - Malaysia - Singapore đã triển khai thành công giai đoạn 1 với sự kết nối, thực hiện giao dịch mua bán điện giữa Lào và Malaysia thông qua lưới điện của Thái Lan từ tháng 1/2018.

Tỷ lệ năng lượng tái tạo trong cơ cấu năng lượng của khu vực ASEAN cũng ngày càng tăng cao, hướng tới đạt được mục tiêu tỷ lệ gia tăng năng lượng tái tạo là 23% trong năm 2025.