Inđônêxia - quốc gia vạn đảo có bước phát triển ấn tượng và đạt được kết quả vượt bậc như hiện nay không thể phủ nhận vai trò của khoa học và công nghệ (KH&CN). Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng sự tiến bộ nhanh chóng của KH&CN Inđônêxia thời gian qua phải kể đến vai trò “cầu nối” cùng với chính sách và truyền thông làm nên sự thành công của Inđônêxia.
BIC - Cầu nối của KH&CN
Trung tâm Nghiên cứu Khoa học và Công nghệ Inđônêxia (Puspiptek), Bộ Nghiên cứu và Công nghệ Inđônêxia được thành lập từ năm 1976. Với hơn 30 phòng thí nghiệm cấp quốc gia và quốc tế, Puspiptek là nơi quy tụ các nhà khoa học hàng đầu Inđônêxia nghiên cứu nhiều lĩnh vực của khoa học hiện đại. Mỗi phòng thí nghiệm nằm ở một khu vực độc lập, đầy đủ tiện nghi trong khuôn viên rộng khoảng 460 ha, để các nhà khoa học có không gian riêng cho nghiên cứu. Để khẳng định được vai trò của KH&CN, Puspiptek đã thành lập Trung tâm ươm tạo công nghệ (BIC) vào năm 2008, BIC không thuộc Chính phủ nhưng vẫn được Bộ Nghiên cứu và Công nghệ Inđônêxia tài trợ 40% kinh phí, số còn lại do các doanh nghiệp, tư nhân tài trợ. BIC tập trung mạnh cho việc giảng dạy, tuyên truyền để xã hội hiểu được vai trò của KHCN đối với sự phát triển đất nước, kinh doanh và kết nối với Chính phủ nhằm hướng đến việc tạo ra những sản phẩm công nghệ tốt nhất.
|
Trẻ em tìm hiểu khoa học tại Trung tâm Nghiên cứu và công nghệ PP-Iptek. |
Ông Kristanto Santosa, Giám đốc BIC cho biết: Trong phát triển, Inđônêxia không dựa vào giá nhân công rẻ và thu hút đầu tư nước ngoài mà dựa vào sự sáng tạo để phát triển và mang lại lợi nhuận, do đó, sự sáng tạo đang chiếm thị phần lớn trong phát triển KH&CN của Inđônêxia. BIC sẽ kết nối giữa nhà nước với tư nhân, giữa các nhà khoa học và giới thiệu nhà khoa học có cải tiến lớn tới cộng đồng, đồng thời quảng bá những chính sách mới của Chính phủ tới tư nhân và phản hồi lại những yêu cầu, đề nghị của tư nhân tới Chính phủ.
Ông Wisnu Soeraarso, Tổng giám đốc Puspiptek khẳng định: Chính phủ đóng vai trò quyết định để tư nhân đầu tư vốn ngày càng nhiều cho hoạt động KH&CN. Vì vậy, cần có sự hợp tác giữa Chính phủ và tư nhân, BIC là cầu nối giúp sự liên kết này chặt chẽ và hoạt động hiệu quả. Ông Wisnu Soeraarso chia sẻ: Puspiptex thiết lập quy trình không chỉ một lần mà lặp đi lặp lại nhiều lần để nhiều người áp dụng và năm 2011, Bộ Nghiên cứu và Công nghệ đã hỗ trợ thuê 30 chuyên gia Đức để tư vấn cho BIC và BIC đã sử dụng tài khoản trực tuyến để kết nối các chuyên gia hoạt động ở các nơi và liên kết các dự án với nhau, thông qua tài khoản trực tuyến họ theo dõi được các hoạt động. Tài khoản trực tuyến trên website giúp các nhà khoa học giới thiệu các công trình nghiên cứu, quảng bá sản phẩm của mình và cũng là nơi để nhà khoa học đăng kí dự án nghiên cứu của mình đối với nhà nước. Ngoài ra, website này cũng đưa ra những đánh giá của BIC về các dự án phát triển khoa học thông qua các chuyên gia. Ngoài những hoạt động trên, BIC còn tiến hành xuất bản sách, đăng tải các công trình khoa học với những ứng dụng cụ thể, từ đó các doanh nghiệp, đơn vị tư nhân, các nhà khoa học sẽ liên hệ với BIC để có những hợp tác cụ thể.
Ý thức rõ được việc cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa tư nhân và nhà nước, BIC đã đứng ra đảm nhiệm vai trò cầu nối giữa các đơn vị của nhà nước với các doanh nghiệp lớn, bằng cách giới thiệu những chính sách khoa học của nhà nước có thể hỗ trợ các doanh nghiệp và ngược lại cung cấp cho các đơn vị này những thông tin, ý kiến của các doanh nghiệp về các chính sách hỗ trợ của nhà nước đối với họ. Nhờ vậy, KH&CN Inđônêxia đã có bước phát triển vượt bậc. Sự sáng tạo đang chiếm thị phần lớn trong phát triển KHCN của Inđônêxia và được Chính phủ khuyến khích. Dự kiến, năm 2013, Inđônêxia sẽ xây dựng thêm một trung tâm ươm tạo công nghệ mới.
Chính sách và truyền thông làm nên sự thành công
Bà Nada Ds.Marsudi, Bộ Nghiên cứu và Công nghệ Inđônêxia cho biết: Inđônêxia có chính sách phát triển KH&CN, Chính phủ chú trọng công tác tăng cường năng lực KH&CN… Hàng năm, Chính phủ đầu tư lớn cho hoạt động truyền thông KH&CN, năm 2012 kinh phí cho hoạt động truyền thông khoảng 2 - 2,5 triệu USD, chia ra nhiều bộ phận để hoạt động truyền thông KH&CN đúng mục đích và đạt hiệu quả như: xây dựng các Trung tâm truyền thông, nâng cấp các công viên, bảo tàng khoa học; tổ chức các buổi triển lãm, hội thảo, diễn đàn về KH&CN; mở rộng hợp tác quốc tế; quảng bá hoạt động KH&CN, làm các đoạn video ngắn phát trên truyền hình… để công chúng dễ dàng tiếp cận và nâng cao nhận thức về KH&CN.
Cũng theo bà Nada Ds.Marsudi, “để truyền thông khoa học thực sự phát huy hiệu quả, chúng tôi còn xuất bản các cuốn sách đăng tải các bài phỏng vấn của bộ trưởng, xây dựng trang web khuyến khích công chúng góp ý đối với các chủ trương, chính sách về khoa học của Bộ bằng cách gửi tin, bài viết, video”. Để đảm bảo những thông tin được chính xác, Inđônêxia thành lập các bộ phận có nhiệm vụ thu thập thông tin, sau đó phân loại và chuyển đến các bộ phận có liên quan. Đây cũng là một trong những kênh nhằm giúp Chính phủ có thêm thông tin trước khi đưa ra những quyết định quan trọng hay ban hành những chính sách về KH&CN.
Cùng với các chính sách cho KH&CN, Inđônêxia cho rằng, để đất nước phát triển dựa vào KHCN thì phải xây dựng được tình yêu khoa học cho thế hệ trẻ, vì vậy, Inđônêxia đã thành lập Trung tâm Nghiên cứu và công nghệ (PP-Iptek) và đưa vào hoạt động từ năm 1991, PP-Iptek như mô hình bảo tàng khoa học nằm trong khuôn viên Làng Văn hóa các dân tộc Inđônêxia (Taman Mini Inđônêxia). Tại PP-Iptek các em tìm hiểu, thực nghiệm các nghiên cứu khoa học đơn giản, thực nghiệm giúp bổ sung kiến thức của các bài giảng trên lớp.
Ông Karya Subarman, Giám đốc Tài chính và tư liệu của PP-Iptek cho biết, PP-Iptek được Chính phủ thành lập nhằm nâng cao kiến thức cho người dân về KHCN. PP-Iptek đã tổ chức hàng trăm chương trình trình diễn khoa học về môi trường, năng lượng, giao thông, sức khỏe, khoa học không gian... PP-Iptek là nơi khách tham quan có thể tự thực nghiệm để giải thích các hiện tượng thiên nhiên như: động đất, mưa đá... Mỗi năm PP-Iptek có khoảng 350.000 lượt khách tham quan PP-Iptek, trong đó 85% là học sinh. Hiện, mô hình của PP-Iptek đã được hoàn thành tại 7/33 tỉnh, thành phố của Inđônêxia; 2 tỉnh đang trong quá trình xây dựng và 4 tỉnh đang có dự án xây dựng trong thời gian tới.
Bài và ảnh: Thu Hà