Chủ tịch ủy ban nghiên cứu của Hiệp hội Công nghệ Quốc gia Malaysia Woon Tai Hai, cho biết lệnh hạn chế xuất khẩu gần đây của Mỹ đối với các chip AI cao cấp như H100 và A100 của Nvidia, đang ảnh hưởng những công ty khởi nghiệp, viện nghiên cứu và nhà điều hành trung tâm dữ liệu tại Malaysia.
Mặc dù một số công ty đã chuyển sang sử dụng các mẫu xử lý đồ họa (GPU) cũ hơn hoặc tìm kiếm những giải pháp thay thế từ Trung Quốc như chip Ascend của tập đoàn Huawei, song quá trình chuyển đổi này không diễn ra liền mạch. Điều này là do khả năng tương thích, sự hỗ trợ phần mềm của các giải pháp thay thế còn hạn chế.
Cùng với việc Mỹ áp thuế lên hàng xuất khẩu của Malaysia và đồng ringgit mất giá, môi trường kinh doanh ngày càng trở nên bất lợi cho các doanh nghiệp nhỏ. Theo đó, cú sốc từ tình trạng thiếu chip, giá năng lượng tăng cao và áp lực từ tình hình thương mại toàn cầu bất ổn có thể buộc một số dự án AI phải thu hẹp quy mô hoặc tạm dừng hoàn toàn.
Tuy nhiên, ông Woon cho rằng, thách thức này sẽ mang đến cơ hội để Malaysia khẳng định vị thế. Theo đó, Malaysia vẫn là một địa điểm hấp dẫn đối với Singapore (Xin-ga-po) – quốc gia có sự hạn chế về đất đai và sản xuất năng lượng. Ngoài ra, Malaysia có thể tận dụng sự gián đoạn này để tăng cường năng lực nội địa, xây dựng quan hệ đối tác toàn cầu mới và giảm sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu. Ông Woon nhận định: “Đây không chỉ là vấn đề về chuỗi cung ứng, mà còn là một lời cảnh tỉnh. Nếu muốn dẫn đầu về AI, chúng ta không thể chỉ dựa vào hoạt động nhập khẩu”.
Tiến sĩ Muhammad Akmal Remli, Giám đốc Viện Trí tuệ nhân tạo và Dữ liệu lớn thuộc Đại học Kelantan Malaysia, cảnh báo rằng sự phụ thuộc lâu dài của Malaysia vào phần cứng, nền tảng đám mây và mô hình độc quyền của nước ngoài đã trở thành một gánh nặng chiến lược.
Ông Akmal kêu gọi chính phủ cần triển khai một chiến lược bản địa hóa toàn diện, bắt đầu bằng khoản đầu tư đáng kể vào nghiên cứu và phát triển AI cơ bản thông qua các trường đại học, cơ quan nghiên cứu công và những chương trình quốc gia dài hạn.
Ngoài nghiên cứu và phát triển, ông Akmal đề xuất thành lập kho dự trữ phần cứng chiến lược và tìm kiếm các nguồn cung mới nhằm giảm sự phụ thuộc vào Mỹ, đồng thời nhận định, Malaysia cần có nền tảng điện toán riêng để hỗ trợ nghiên cứu AI, lưu trữ dữ liệu an toàn và những dịch vụ kỹ thuật số.
Mặc dù đã có một số dự án thí điểm được triển khai, song vẫn còn rời rạc và thiếu kinh phí. Điều này là do Malaysia chưa có một chính sách phát triển AI thống nhất để liên kết giữa công tác nghiên cứu với cơ sở hạ tầng, ứng dụng công nghiệp và đào tạo nguồn nhân lực.
Hiện nay, Malaysia có thế mạnh về nguồn nhân lực chất lượng cao, cơ sở hạ tầng tốt và chính phủ đang nỗ lực xây dựng một hệ sinh thái AI toàn diện. Với những tiềm năng này, Malaysia có thể sẽ biến những thách thức toàn cầu thành động lực để tăng cường khả năng tự chủ về AI.