Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) - Phù hợp với thông lệ và chuẩn mực quốc tế

Sau khi Quốc hội thảo luận Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) tại hội trường ngày 15/5 vừa qua, ông Lê Đức Nguyên, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) tán thành và đồng ý với những ý kiến góp ý, thảo luận của các đại biểu tại hội trường và tin tưởng rằng Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) sẽ góp phần hoàn thiện chính sách, thể chế liên quan đến ứng dụng năng lượng nguyên tử, đặc biệt là điện hạt nhân, tạo hành lang pháp lý cho phát triển điện hạt nhân Việt Nam trong thời gian tới.

Ông Lê Đức Nguyên cho biết: Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) gồm 14 chương, 74 điều quy định cụ thể về các hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, bảo đảm an toàn, an ninh, thanh sát hạt nhân và trách nhiệm đối với thiệt hại hạt nhân. Thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW về “Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới” và Nghị quyết số 59-NQ/TW của Đảng về hội nhập quốc tế trong tình hình mới, Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) được xây dựng, hoàn thiện, nội hàm của Luật cũng được xây dựng với tinh thần mới. Luật sửa đổi chỉ quy định những vấn đề mang tính nguyên tắc, khung bởi những vấn đề cụ thể, chi tiết như năng lượng nguyên tử hay điện hạt nhân có nhiều thay đổi trong quá trình xây dựng, vận hành... sẽ được điều chỉnh linh loạt bởi điện hạt nhân là vấn đề mới, lần đầu Việt Nam triển khai.

Trong Chương IV: An toàn và An ninh cơ sở hạt nhân bao gồm thiết bị hạt nhân tạo hàng lang pháp lý cho phát triển điện hạt nhân, được rất nhiều chuyên gia trong nước và ngoài nước, đặc biệt có sự tham vấn kỹ thuật quốc tế của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) trong việc xây dựng và hoàn thiện Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi). Ngoài ra, trong quá trình xây dựng, Việt Nam đã bám sát sổ tay hướng dẫn xây dựng Luật khung của IAEA về năng lượng nguyên tử cho các quốc gia như Việt Nam, đồng thời, có sự tham vấn của các chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử và các chủ đầu tư Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Công nghiệp Năng lượng quốc gia Việt Nam (PVN), Bộ Công Thương để rà soát, cân nhắc từng câu chữ trong quá trình sửa đổi, hoàn thiện, Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) đã phù hợp với thông lệ và chuẩn mực quốc tế trong xây dựng và phát triển nhà máy điện hạt nhân.

Ông Lê Chí Dũng, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (Bộ Khoa học và Công nghệ) là người trực tiếp tham gia Tổ biên tập dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử Việt Nam (sửa đổi) cho biết: Những ý kiến góp ý, thảo luận của các đại biểu được chắt lọc, bổ sung để hoàn thiện những điều khoản cụ thể cho việc bảo đảm triển khai dự án điện hạt nhân một cách an toàn, hiệu quả. Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) cũng nhận được nhiều tham vấn của các chuyên gia quốc tế, điều này có ý nghĩa trong việc hoàn chỉnh Luật, đảm bảo Luật sửa đổi theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế, góp phần nâng cao nhận thức về tính đặc thù, mức độ rủi ro, bảo đảm an ninh, an toàn của dự án điện hạt nhân Việt Nam. 

Theo ông Lê Chí Dũng, thành công của Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) là cơ sở cho sự hợp tác giữa IAEA - Việt Nam, để Việt Nam có thể nhận được hỗ trợ quốc tế cho việc triển khai an toàn dự án điện hạt nhân. IAEA cung cấp hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo nhân sự và phát triển cơ sở hạ tầng để giúp Việt Nam ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình. Sự hợp tác của IAEA tập trung vào việc cải thiện an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân và an ninh hạt nhân, phát triển nguồn nhân lực, hoàn thiện cơ sở hạ tầng an toàn, an ninh hạt nhân... Khung chương trình quốc gia (CPF) cho giai đoạn 2022-2027 đã được Việt Nam và IAEA ký kết xác định các lĩnh vực ưu tiên cho chuyển giao công nghệ hạt nhân và hợp tác kỹ thuật để hỗ trợ các mục tiêu phát triển quốc gia.

Dự thảo Luật Năng lượng Nguyên tử (sửa đổi) đã thể hiện quyết tâm chính trị cao, hướng tới hoàn thiện khung pháp lý bảo đảm an toàn cho việc phát triển điện hạt nhân tại Việt Nam. Việc quy định rõ vai trò của cơ quan pháp quy về hạt nhân và yêu cầu bắt buộc về giấy phép xây dựng nhà máy điện hạt nhân là những điểm tiến bộ, phù hợp với thông lệ quốc tế và hướng dẫn của IAEA. Việt Nam tiếp tục nhận được hợp tác kỹ thuật từ IAEA và các quốc gia có công nghệ hạt nhân phát triển, đặc biệt thông qua các chương trình đánh giá an toàn kỹ thuật sẽ tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam triển khai thành công các dự án điện hạt nhân trong tương lai.

Dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) dự kiến thông qua trong thời gian tới, kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý vững chắc, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và an toàn trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử tại Việt Nam.