Cuộc đời và sự nghiệp của ông là hình ảnh mẫu mực của một trí thức cách mạng, một học giả uyên thâm với kiến thức vừa bao quát, vừa chuyên sâu, có nhiều đóng góp đa dạng trên các lĩnh vực: Sử học, văn học, triết học, ngôn ngữ học, dân tộc học, luật học, giáo dục học. Ông đã đóng góp nhiều công sức xây dựng nền Giáo dục Việt Nam và nền Khoa học Xã hội Việt Nam từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến năm 1982. Với những cống hiến to lớn của mình, Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Khánh Toàn được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học đợt 1 năm 1996. Năm 2008, ông được Nhà nước truy tặng Huân chương Sao Vàng. Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Khánh Toàn sinh ngày 1/8/1905, cách đây 120 năm.