Radithor - Nước cất chứa phóng xạ từng được bán như một loại 'thần dược'

Theo trang Oddity Central (Anh), khi biết những thông tin hiện tại về các nguyên tố phóng xạ và ảnh hưởng của chúng đối với cơ thể con người, hầu hết chúng ta sẽ không dám chạm vào, chứ đừng nói đến việc uống một chai nước có chứa radium. Nhưng vào đầu thế kỷ XX, một loại nước tăng lực chứa phóng xạ được quảng cáo là “thần dược” và đã trở thành cơn thèm khát tột độ trong giới thượng lưu.

Radithor và các chất elixi phóng xạ khác đã được bán như những phương thuốc vô hại có thể xóa tan sự mệt mỏi và chữa khỏi mọi loại bệnh, thậm chí cả ung thư. Thật không may, thực tế chúng đã từ từ giết chết chính những người tin vào điều đó.

Radithor, loại nước cất có chứa 2 chất phóng xạ - radium và mesothorium - có lẽ là ví dụ nổi tiếng nhất về loại nước chứa phóng xạ, có thể vì nó là chất duy nhất có liên quan đến cái chết của nhiều người. Nó được bán trong các chai nhỏ 60ml và được đảm bảo chứa ít nhất 1 microcurie mỗi loại Ra-226 và Ra-228.

Nhà sản xuất Radithor, Phòng thí nghiệm Bailey Radium ở East Orange (New Jersey) tuyên bố rằng loại “thuốc bổ” đắt tiền này có thể giúp chữa khỏi hàng chục chứng bệnh, bao gồm biếng ăn, cuồng loạn, mất ngủ. Nhưng điều này không đúng sự thật vì số phận của những người tiêu dùng nhiệt thành nhất của Radithor đã thể hiện rõ ràng.

Eben Byers, một nhà xã hội và công nghiệp giàu có người Mỹ, bắt đầu sử dụng Radithor theo gợi ý của bác sĩ. Ông đã bị thương ở cánh tay trong khi dự tiếc trên một chuyến tàu sau trận bóng đá giữa Harvard và Yale. Ông đã được kê đơn Radithor để hỗ trợ trong quá trình chữa bệnh. Vào tháng 12/1927, ông bắt đầu uống khoảng 3 chai Radithor mỗi ngày và đã liên tục uống nó trong vài năm tiếp theo.

Tin rằng Radithor xứng đáng được ghi nhận vì năng lượng và sức khỏe mà nó mang lại, Eben Byers không thể không khen ngợi thứ “thuốc bổ” này. Ông đã tặng nó cho bạn bè và những đối tác kinh doanh của mình, với lời đảm bảo rằng bạn gái của ông luôn mang theo Radithor bên người và những con ngựa đua của ông cũng uống nó. Người ta tin rằng Byers đã tiêu thụ một lượng khổng lồ 1.400 chai Radithor cho đến năm 1930, khi răng của ông bắt đầu rụng.

Đến khi Eben Byers 50 tuổi, “thức uống năng lượng” phóng xạ bắt đầu gây hại cho cơ thể ông. Nó bắt đầu với hàm răng của ông, nhưng đó chỉ là khởi đầu của sự kết thúc. Năm 1931, khi Robert Hiner Winn - luật sư của Ủy ban Thương mại Liên bang, được cử đến phỏng vấn Byers trong quá trình xây dựng tài liệu chống lại nhà sản xuất Radithor - anh đã rất kinh hoàng trước tình trạng của doanh nhân này.

Theo báo cáo của Winn, khi Eben Byers mở cửa dinh thự của mình để chào đón anh vào trong, toàn bộ hàm dưới và cằm của ông đã biến mất, thối rữa do nhiễm độc radium. Người đàn ông 51 tuổi chỉ có hai chiếc răng nhô ra từ một mảnh xương bên dưới mũi, và thậm chí còn có những lỗ thủng trên hộp sọ và để lộ não.

Trong một ấn phẩm trên tạp chí Time năm 1932, Winn viết: “Trẻ hơn mấy tuổi và tinh thần tỉnh táo, nhưng ông ấy hầu như không thể nói được. Đầu ông quấn đầy băng. Vị doanh nhân này đã trải qua hai cuộc phẫu thuật liên tiếp, trong đó toàn bộ hàm trên, ngoại trừ hai chiếc răng cửa, và phần lớn hàm dưới đã bị cắt bỏ. Tất cả các mô xương còn lại của cơ thể ông đang dần bị hủy hoại, và các lỗ thủng đang hình thành trong hộp sọ của Byers”.

Eben Byers qua đời vào năm 1932 và chính cái chết của ông đã báo hiệu sự khởi đầu cho sự kết thúc của Radithor. Lời kể của chính nhà công nghiệp về loại thuốc bổ này và vụ kiện sau đó của Ủy ban Thương mại Liên bang đã đặt ra dấu chấm hết cho Radithor. Song bất chấp thất bại, loại nước chứa phóng xạ này vẫn nhận được nhiều sự ủng hộ, thậm chí có cả các chuyên gia y tế. Tuy nhiên, yêu cầu “dừng sản xuất và tiêu hủy Radithor” của các nhà chức trách đã chấm dứt việc sản xuất loại nước chứa phóng xạ này.

Radithor được sản xuất từ năm 1918 đến năm 1928. Ngoài cái chết của Eben Byers, mức độ thiệt hại mà nó gây ra cho người tiêu dùng phần lớn là chưa được biết đến rõ ràng. Các chuyên gia tin rằng thực tế nó là một "phương pháp chữa bệnh" đắt tiền, nên tất cả đều hạn chế thiệt hại mà nó có thể gây ra, vì chỉ những người giàu có mới đủ khả năng tiêu thụ nó với số lượng lớn. 

Khi Eben Byers qua đời, ông được đưa vào yên nghỉ trong một chiếc quan tài lót chì, để ngăn bức xạ thoát ra từ xương của ông. Đến năm 1965, khi một nhà khoa học khai quật hài cốt của ông để đo mức độ phóng xạ, họ đã rất ngạc nhiên bởi những phát hiện.

Robley Evans, một chuyên gia đo lường và lập mô hình toán học về phóng xạ trong cơ thể người, ước tính rằng xương của Byers có hoạt độ phóng xạ khoảng 100.000 becquerels khi ông được chôn cất. Vì Radium có chu kỳ bán rã là 1.600 năm, nhà khoa học ước tính rằng phần hài cốt đã được khai quật vẫn có mức độ phóng xạ như trước đây. Tuy nhiên, những bộ xương còn lại thực sự có hoạt độ phóng xạ tổng cộng 225.000 becquerel.

Lý do có sai số lớn trong ước tính độ phóng xạ của Evan có hai cách giải thích hợp lý. Thứ nhất có thể do tác động của radium với xương đã bị đánh giá quá thấp. Giả thuyết thứ 2 là Byers đã tiêu thụ nhiều Radithor hơn những gì người ta biết trước đây. Hài cốt của doanh nhân được đóng lại trong quan tài lót chì, nơi chúng vẫn còn cho đến ngày nay, và vẫn có độ phóng xạ như trước.