Sự cố tàu USS Pueblo đến nay vẫn được coi là một trong những “nỗi nhục” của quân đội Mỹ bởi vì khi bị Triều Tiên bắt giữ, với gần như toàn bộ tài liệu mật trên tàu vẫn còn nguyên, xung quanh con tàu này là cả một lực lượng hùng hậu - gồm Hạm đội 7 của Mỹ và lực lượng phòng vệ Nhật Bản yểm trợ.
Được Công ty Kỹ thuật và Đóng tàu Kewaunee tại bang Wisconsin (Mỹ) chế tạo trong Chiến tranh thế giới thứ hai, con tàu FP - 344 bắt đầu thực hiện nhiệm vụ ngày 7/4/1945. Ban đầu, nó được sử dụng để vận chuyển hàng hóa và cung cấp hậu cần cho quân đội Mỹ và nằm trong biên chế của Lực lượng bảo vệ bờ biển nước này. Năm 1966, tàu được biên chế cho Hải quân Mỹ và đổi tên thành USS Pueblo. Sau đó nó được cải tiến và nâng cấp thành tàu thu thập thông tin tình báo.
Tàu USS Pueblo của quân đội Mỹ năm 1960. |
Sau khi được lệnh tới Nhật Bản thực hiện nhiệm vụ, tàu USS Pueblo đã đến Yokosuka dưới sự chỉ huy của thuyền trưởng Lloyd M. Bucher. Ngày 5/1/1968, Bucher chỉ huy con tàu hướng về phía nam tới Sasebo, đi qua eo biển Tsushima và thực hiện một nhiệm vụ tình báo ngoài khơi bờ biển của Triều Tiên.
Khởi hành vào ngày 11/1/1968, USS Pueblo đã đi vòng qua eo biển Tsushima nhằm tránh bị phát hiện. Để tiến hành các hoạt động tình báo có hiệu quả, Bucher đã ra lệnh cho cấp dưới neo đậu tàu cách hải phận của Triều Tiên 13 dặm. Đến tối 20/1, trong khi đang làm nhiệm vụ, USS Pueblo phát hiện một chiếc tàu ngầm lớp SO - 1 của Triều Tiên đi qua ở cự ly khoảng 4.000 m. Sau đó, USS Pueblo di chuyển hướng về phía nam Wonsan, Triều Tiên.
Toàn bộ thủy thủ đoàn của USS Pueblo bị bắt làm tù binh. |
Đến trưa 22/1, khi đang tiến hành hoạt động trinh sát, đột nhiên thuyền trưởng và các thủy thủ trên USS Pueblo phát hiện con tàu đã bị một tàu ngầm, hai tàu phóng ngư lôi Rice Paddy 1 và Rice Paddy 2 của quân đội Triều Tiên và trên không là 2 chiếc tiêm kích MIG - 21 Fishbed bao vây tứ phía. Đáng chú ý USS Pueblo là một tàu tình báo điện tử mà vẫn không thể phát hiện ra mình bị tiếp cận như thế nào.
Trong tình hình nguy cấp, thuyền trưởng Bucher đã gửi một bức điện tín cầu cứu tới Đô đốc Frank Johnson, chỉ huy trưởng các lực lượng Hải quân Mỹ ở Nhật Bản với nội dung: “Chúng tôi đã bị bắt và bị yêu cầu đi theo đến Wonsan. 3 thủy thủ bị thương và 1 người bị cụt chân. Đang hủy toàn bộ những thiết bị (điện tử) và tài liệu quan trọng và cố gắng hủy càng nhiều càng tốt. Đề nghị được hỗ trợ”. Tuy nhiên, phía Mỹ sau này bào chữa rằng vì điều kiện truyền tải và thời tiết nên bức điện này cho đến tận ngày hôm sau vẫn không được gửi đi.
USS Pueblo đã không hề nhận được bất kỳ sự trợ giúp nào trong khi cơ hội chạy thoát của họ là vô cùng nhỏ nhoi. Con tàu bị bỏ rơi bởi không chiếc máy bay nào có thể tham chiến trong trường hợp này. Các tài liệu của Hải quân Mỹ sau này cho biết, khi USS Pueblo bị bao vây, tàu sân bay USS Enterprise đang ở cách đó khoảng 900 km cùng với các máy bay tiêm kích F - 4B đang trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu nhưng những chiếc máy bay này lại không có vũ khí không đối biển và không đối đất nên việc giải cứu USS Pueblo là không thể.
Trong khi đó, liên lạc điện đài giữa USS Pueblo và lực lượng an ninh hải quân ở Kamiseya (Nhật Bản) vẫn thông suốt. Hạm đội 7 Thái Bình Dương của Mỹ cũng biết rất rõ tình hình nguy cấp của con tàu và đã hứa sẽ cho không quân ra hỗ trợ... Chỉ huy trưởng của USS Enterprise khi đó ước tính họ cần khoảng 1,5 giờ để có thể trang bị cho những máy bay đi giải cứu con tàu. Nhưng đến khi Tổng thống Mỹ Lyndon Johnson được báo cáo về sự việc thì USS Pueblo đã bị bắt và các phương án giải cứu con tàu này đều trở nên vô nghĩa. Rốt cuộc, USS Pueblo bị áp tải về Triều Tiên. Toàn bộ thủy thủ đoàn bị tống giam.
Vào thời điểm tàu USS Pueblo bị bắt, quân đội Mỹ đang dồn toàn lực cho cuộc chiến tranh ở Việt Nam nên Washington đã quyết định không có hành động quân sự nào nhằm vào Bình Nhưỡng. Thay vào đó, Tổng thống Mỹ Lyndon Johnson đã sử dụng các biện pháp ngoại giao để giải thoát các thủy thủ trên tàu.
Sau rất nhiều cuộc đàm phán trực tiếp với Bình Nhưỡng, ngày 23/12/1968, Mỹ đã phải chính thức đưa ra lời xin lỗi đối với Triều Tiên, thừa nhận tàu chiến của họ xâm nhập trái phép lãnh thổ Triều Tiên và thực hiện các hoạt động tình báo. Đổi lại, thủy thủ đoàn được trao trả tự do trong khi con tàu vẫn bị giữ lại Triều Tiên.
Năm 1999, tàu USS Pueblo được chuyển đến Bình Nhưỡng và trở thành một trong những điểm tham quan hấp dẫn.
Công Thuận(theo Military history)