Doku Umarov - “Bin Laden của Nga”

Doku Umarov là một trong những thủ lĩnh phiến quân Hồi giáo Chechnya, kẻ chủ mưu và trực tiếp tham gia vào nhiều vụ khủng bố đẫm máu trên khắp lãnh thổ nước Nga, gây thương vong cho hàng trăm người, chủ yếu là người dân vô tội. Mới đây nhất, y lại lên tiếng nhận trách nhiệm về các vụ đánh bom liều chết tại hai ga tàu điện ngầm ở thủ đô Mátxcơva và thành phố Kizlyar ở vùng biên giới giữa Daghestan và Chechnya cướp đi sinh mạng của ít nhất 50 người và làm hàng chục người bị thương.

Không những thế, Umarov còn đe dọa sẽ tiếp tục tiến hành các vụ khủng bố mới. Vì những tội ác như thế, Umarov được báo chí Nga mệnh danh là “Bin Laden của Nga”.

Doku Umarov sinh ngày 13/4/1964 tại nước cộng hòa Chechnya và đã tốt nghiệp đại học, chuyên ngành xây dựng. Theo nguồn tin báo chí Nga, ngay vào những năm 1980, y đã phạm tội giết người. Đến tháng 7/1992, lại một lần nữa hắn rơi vào tầm ngắm của các cơ quan an ninh của Nga và sau đó bị truy nã toàn liên bang cũng vì tội giết người. Trước khi Nga đưa quân vào Chechnya để tuyên chiến với bọn khủng bố ở nước cộng hòa này, mà người ta thường gọi là cuộc chiến tranh Chechnya lần thứ nhất (1994-1996), Umarov phục vụ trong trung đoàn đặc nhiệm mang tên “Borz” dưới sự chỉ huy của Ruslan Gelayev, một thủ lĩnh khét tiếng của phiến quân Hồi giáo Chechnya và bị lực lượng an ninh liên bang Nga tiêu diệt trong một chiến dịch được tiến hành năm 2004.

Tuy nhiên, năm 1994 khi quân đội liên bang Nga bắt đầu tiến vào Chechnya thì Umarov rút về chỉ huy một nhóm phiến quân, đồn trú ngay tại làng nơi hắn được sinh ra, tham gia vào các hoạt động quân sự điên cuồng chống lại quân đội Nga. Nhờ lập được nhiều "chiến tích" nên đến năm 1996, Umarov được phong tặng quân hàm cấp "tướng" quân đội Chechnya và trở thành chỉ huy dã chiến của một đội quân gồm hàng trăm người và quân số của đội quân này không ngừng được tăng lên. Chỉ một năm sau đó, Tổng thống Chechnya tự xưng lúc đó là Aslan Maskhadov đã quyết định bổ nhiệm Umarov làm Thư ký Hội đồng An ninh, đồng thời đứng đầu Bộ Tham mưu phối hợp tác chiến chống tội phạm của Chechnya. Nắm quyền lực trong tay, Umarov không chỉ tổ chức các vụ khủng bố đẫm máu, mà còn kết hợp với Arbi Baraevyi, một thủ lĩnh phiến quân khác, chuyên tổ chức các vụ bắt cóc để đòi tiền chuộc. Trong số những nạn nhân của Umarov có đại diện đặc biệt của Bộ Nội vụ Nga tại Chechnya, ông Gennady Shnigun bị bọn chúng bắt cóc năm 1999. Umarov và đồng bọn yêu cầu số tiền chuộc lên tới 15 triệu USD nhưng không được đáp ứng. Ngay sau đó, người ta tìm thấy thi thể của ông Shnigun.

Các nhà quan sát cho rằng Umarov có đầu óc tổ chức rất tốt. Bằng chứng là tất cả các vụ khủng bố và bắt cóc tống tiền do y tổ chức đều trót lọt. Chỉ tính riêng trong giai đoạn 2002 - 2004, hàng chục vụ bắt cóc tống tiền và khủng bố do Umarov chỉ huy đã cướp đi sinh mạng của gần 500 người và cũng gần con số đó là những người bị thương. Trong đó, có vụ bắt cóc 1.127 thầy cô giáo, phụ huynh và học sinh một trường học ở Beslan vào tháng 9/2004 do đích thân Umarov trực tiếp tham gia. Trước vòng vây an ninh dày đặc của các lực lượng an ninh Nga, Umarov vẫn trốn thoát.

"Tiểu vương quốc Caucasus", được Umarov thành lập năm 2007 với mục đích thống nhất các nhóm khủng bố Hồi giáo ở Caucasus, cũng đã tiến hành nhiều vụ khủng bố. Cách đây không lâu, trang web www.kavkazcenter.com của phiến quân Chechnya đăng tải thông tin Umarov đứng đằng sau vụ tấn công khủng bố nhằm vào tàu tốc hành Neva (Nepsky Express) hồi tháng 12/2009 làm ít nhất 27 người thiệt mạng và gần 100 người khác bị thương, cũng như gây ra thảm họa tại nhà máy điện Sayano-Shushenskaya khiến hơn 70 người thiệt mạng và mất tích.

Tuy nhiên, cho đến nay không một ai biết đích xác Umarov đang lẩn trốn ở đâu. Kể từ năm 2000 đến nay ít nhất 5 lần các cơ quan chức năng của Nga thông báo đã tiêu diệt được tên trùm khủng bố này. Thế nhưng, sau mỗi vụ khủng bố, hình ảnh đầu tiên xuất hiện trong đầu mỗi người dân Nga cũng như ban lãnh đạo nước này vẫn là Umarov. Nỗi ám ảnh này càng nặng trĩu trong những ngày gần đây khi nước Nga đang phải đối mặt với một làn sóng khủng bố mới, cuộc truy lùng Umarov và thuộc hạ của y vẫn tiếp tục.

Dương Trí (Tổng hợp)