Australia và Anh cam kết đẩy nhanh việc chế tạo tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân trong khuôn khổ thỏa thuận an ninh ba bên Australia-Anh-Mỹ (AUKUS). Cam kết được đưa ra tại cuộc họp 2+2 giữa bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao hai nước ở thành phố Adelaide của Australia ngày 22/3/2024. Ảnh: TTXVN phát
Theo trang Asiatimes, kế hoạch tàu ngầm của Australia đang bị trì hoãn do các tàu lớp Collins cũ kỹ và sự bất ổn của thỏa thuận 3 bên AUKUS, buộc nước này phải đưa ra những quyết định khó khăn về khả năng tác chiến dưới nước trong tương lai.
Tình trạng báo động của đội tàu ngầm Australia
Đầu tháng này, trang Naval News đưa tin rằng chính phủ Australia đã chỉ định chương trình duy trì tàu ngầm thông thường lớp Collins là "sản phẩm đáng lo ngại", sau khuyến nghị của trang Defense Australia về việc tăng cường giám sát cấp bộ đối với khả năng quan trọng này.
Naval News cho biết thông báo này nhấn mạnh những thách thức phải đối mặt trong việc kéo dài tuổi thọ hoạt động của những chiếc tàu ngầm này vượt quá thiết kế ban đầu của chúng. Bài báo đề cập rằng Chính quyền Albanese cam kết đầu tư 4 đến 5 tỷ đô la AUD (2,56-3,2 tỷ USD) trong thập kỷ tới để đảm bảo lớp Collins vẫn có hiệu lực cho đến khi dự kiến rút lui vào những năm 2030.
Báo cáo lưu ý rằng nỗ lực này bao gồm một hợp đồng duy trì mới trị giá 2,2 tỷ AUD với Công ty đóng tàu Australia, được ký vào tháng 6/2024.
Naval News đề cập rằng lớp Collins đã gặp phải các vấn đề đáng kể, bao gồm mức độ ăn mòn chưa từng có, đòi hỏi các biện pháp khắc phục toàn diện.
Báo cáo cho biết sáng kiến này là một phần của nỗ lực rộng lớn hơn nhằm duy trì an ninh hàng hải của Australia và đảm bảo không có khoảng cách năng lực cho đến khi quá trình chuyển đổi sang tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, được trang bị vũ khí thông thường hoàn tất.
Nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của vấn đề, đài ABC News đưa tin vào tháng 11 vừa qua rằng Hải quân Hoàng gia Australia đang phải vật lộn với một thách thức hoạt động đáng kể. Hiện tại hải quân chỉ có một tàu ngầm hoạt động đầy đủ trong hạm đội gồm 6 tàu lớp Collins của mình.
Tàu ngầm lớp Collins HMAS Rankin của Austrlia vào thăm Trân Châu Cảng sau khi hoàn thành các cuộc tập trận ở khu vực Thái Bình Dương. Ảnh: Asiatimes
Thách thức từ thỏa thuận AUKUS
Mặc dù Australia có thể hy vọng sẽ mua được tàu ngầm tấn công hạt nhân (SSN) theo khuôn khổ AUKUS để khôi phục khả năng tác chiến dưới nước, nhưng triển vọng đó đang đối mặt với tương lai không chắc chắn.
Đầu tháng này, Asia Times đã đề cập rằng tham vọng tàu ngầm hạt nhân của Australia theo hiệp ước an ninh AUKUS phải đối mặt với những thách thức đáng kể do cơ sở sản xuất yếu kém của Mỹ, sự không chắc chắn từ chính quyền Trump 2.0 và sự miễn cưỡng trong việc chia sẻ công nghệ hạt nhân.
Một báo cáo gần đây của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ (CRS) cho thấy rằng tàu SSN của Mỹ có thể thực hiện các nhiệm vụ của Australia và Mỹ trong khu vực thay cho việc Canberra mua tàu SSN theo AUKUS. Thỏa thuận này sẽ tương tự như các thỏa thuận hiện có giữa Mỹ và các đồng minh NATO.
Báo cáo phác thảo các kế hoạch thay thế, bao gồm việc luân chuyển tàu SSN của Mỹ và Anh đến Australia và tái đầu tư các khoản tiền dành cho SSN vào các tài sản quân sự khác. Báo cáo cảnh báo rằng nếu các kế hoạch chế tạo SSN của Australia đạt đến “vòng xoáy tử thần” về mặt chi phí, thì họ có thể cắt giảm tài trợ cho các năng lực quân sự khác, ảnh hưởng đến khả năng răn đe của nước này.
Những người chỉ trích cho rằng dự án SSN của AUKUS thiếu cơ sở chiến lược rõ ràng và Canberra nên tận dụng khoảng cách của mình với Trung Quốc thay vì chiếu sức mạnh quân sự vào vùng biển gần của Trung Quốc.
Kế hoạch nào cho tương lai?
Việc Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump trở lại Nhà Trắng làm dấy lên lo ngại về tương lai của AUKUS, trước nguy cơ ông Trump có thể yêu cầu tăng đóng góp của Australia. Hơn nữa, sự miễn cưỡng hợp tác về năng lượng hạt nhân của Australia càng làm phức tạp thêm tham vọng tàu ngầm tấn công hạt nhân của nước này
Với khoảng cách năng lực tác chiến dưới nước còn xa của Australia và tương lai không rõ ràng của AUKUS, Canberra có thể phải xem xét lại việc mua tàu SSN từ một nguồn thay thế.
Trong một bài báo đăng trên tờ Strategist đầu tháng này, tác giả Peter Briggs lập luận rằng Australia nên chuẩn bị mua ít nhất 12 tàu SSN lớp Suffren của Pháp, vì kế hoạch AUKUS hiện tại cho 8 tàu SSN đang phải đối mặt với những rủi ro ngày càng tăng.
Ông Briggs đề cập rằng lớp Suffren, hiện đang phục vụ trong Hải quân Pháp, cung cấp một giải pháp khả thi hơn với lượng choán nước 5.300 tấn, thời gian hoạt động 70 ngày và thủy thủ đoàn 60 người. Theo ông, thiết kế này được tối ưu hóa cho chiến tranh chống tàu ngầm và tàu có thể mang theo tên lửa và lực lượng đặc nhiệm.
Theo ông Briggs, các thiết kế hỗn hợp của kế hoạch SSN của AUKUS và tàu ngầm Anh quá khổ, được thúc đẩy bởi kích thước lò phản ứng, không phù hợp với nhu cầu của Australia và đặt ra những thách thức đáng kể về thủy thủ đoàn và chi phí. Ông nói thêm rằng các vấn đề sản xuất tàu ngầm của Mỹ và Anh làm phức tạp thêm kế hoạch AUKUS, khiến lớp Suffren của Pháp trở thành một giải pháp thay thế thiết thực và hợp túi tiền hơn.