Ngày 9/1, nguyên Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam Lê Lương Minh đã chính thức nhận chuyển giao chức vụ Tổng Thư ký Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) từ ông Surin Pitsuwan. Trước đó, Brunây cũng đã thay Campuchia đảm nhiệm chức Chủ tịch luân phiên của ASEAN. Hai sự kiện này đang thu hút sự chú ý của dư luận các nước ASEAN nói riêng và khu vực châu Á - Thái Bình Dương nói chung.
Năm qua, ASEAN đã gặp nhiều thử thách cả về kinh tế lẫn chính trị, do vậy khi bước sang năm 2013,vai trò của Chủ tịch ASEAN đặc biệt được chú ý bởi Chủ tịch chịu trách nhiệm thiết lập chương trình nghị sự của khối.Trong bài viết về kinh tế châu Á, tạp chí "L'Expansion" (Pháp) cho biết, kinh tế châu Á năm 2013 có triển vọng khởi sắc hơn, trong đó những nền kinh tế trong ASEAN như Thái Lan, Inđônêxia và Malaixia sẽ tiếp tục đà tăng trưởng nhờ các ngành dịch vụ và xây dựng.
Nhu cầu nội địa tăng mạnh ở các nước ASEAN sẽ làm giảm nhẹ những tác động tiêu cực của việc xuất khẩu suy giảm, đặc biệt là từ Mỹ và khu vực đồng euro. Bất chấp sự suy thoái kinh tế toàn cầu, tăng trưởng bình quân GDP của ASEAN năm 2012 ước tính tăng 5,2%, cao hơn dự kiến. Nhu cầu nội địa của khối có thể sẽ được thúc đẩy hơn nữa nhờ các dự án cơ sở hạ tầng, được hỗ trợ từ các nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Theo Bank of America và Merrill Lynch, dân số có xu hướng phát triển tích cực ở Phílíppin, Malaixia, Inđônêxia, Lào và Việt Nam trong thập kỷ tới cùng với việc thúc đẩy quá trình hội nhập và liên kết chặt chẽ hơn theo lộ trình xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào năm 2015 sẽ giúp FDI ngày càng “chảy” vào Đông Nam Á.
Bên cạnh những chương trình hợp tác an ninh - quốc phòng, kinh tế, xã hội, việc tìm giải pháp chính trị cho tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông cũng được đưa lên vị trí hàng đầu của nước Chủ tịch ASEAN năm 2013. Giới quan sát dự đoán Brunây - một trong những nước liên quan đến tranh chấp ở Biển Đông - có thể sẽ có cách xử lý khéo léo hơn hướng tới mục tiêu hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).
Về phần mình, phát biểu tại buổi lễ nhậm chức Tổng thư ký ASEAN, ông Lê Lương Minh đã nêu bật sự cần thiết tăng cường thiện chí của cả ASEAN và Trung Quốc để đẩy nhanh đàm phán, tiến tới hoàn thành COC nhằm đảm bảo ASEAN và Đông Á là khu vực hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển.
Tóm lại, 2013 được đánh giá sẽ là năm then chốt đối với ASEAN trong bối cảnh vẫn còn những thách thức từ năm 2012 chưa được giải quyết và tranh chấp chủ quyền chưa hết căng thẳng. Với việc Brunây khẳng định ưu tiên giải quyết tranh chấp bằng đối thoại trên tinh thần đảm bảo an ninh, ổn định, đồng thời cũng sẽ tham vấn “những thế lực lớn” và các nước liên quan, hy vọng ASEAN, Trung Quốc và các bên sẽ xử lý hòa bình các vấn đề khu vực và quốc tế.
Nguyệt Ánh