Nghị định quy định cụ thể đối tượng là những học sinh có hoàn cảnh khó khăn sẽ được trợ cấp 70.000 đồng/tháng, một năm học được hưởng 2 đợt theo hai học kỳ.
Theo đó, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Sở Tài chính đã thống nhất ban hành hướng dẫn việc triển khai Nghị định 49 của Chính phủ, qua đó hướng dẫn cụ thể trình tự thủ tục, thời gian thực hiện; đồng thời triển khai sâu rộng đến các địa phương trên địa bàn tỉnh. Nhưng nhiều năm đã qua, từ khi Nghị định có hiệu lực thi hành, nhiều nơi thậm chí vẫn chưa thực hiện hoặc rất qua loa, chậm trễ.
Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện trên địa bàn huyện Cái Nước có trên 1.000 học sinh thuộc đối tượng được hưởng hỗ trợ chi phí học tập theo Nghị định. Nhưng đã qua 4 năm học kể từ khi Nghị đinh có hiệu lực thi hành, đến nay hầu như 100% đối tượng thụ hưởng không tiếp cận được chính sách an sinh này.
Ở trường tiểu học Tân Hưng Đông 1, xã Tân Hưng Đông, huyện Cái Nước, chúng tôi rất bất ngờ vì tập thể lãnh đạo nhà trường tỏ ra không hay biết đến Nghị định 49 của Chính phủ, cũng như các hướng dẫn của liên ngành. Giải thích lý do này, cô Nguyễn Kim Chi, Phó Hiệu trưởng trường tiểu học Tân Hưng Đông 1 cho hay: “Từ trước đến nay, nhà trường không thực hiện lập danh sách để các em có thể được hưởng hỗ trợ chi phí học tập vì không nhận được một văn bản nào của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện. Hiện nay, nhà trường có khoảng 37 học sinh nghèo”.
Với vai trò quản lý ở địa phương, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Hưng Đông Lê Kha Nưa khẳng định: “Địa phương không thực hiện vì chưa có chỉ đạo của cấp có thẩm quyền”.
Còn đối với trường hợp của trường THCS Cái Nước, thị trấn Cái Nước, huyện Cái Nước, tuy năm học 2013 - 2014, nhà trường có lập danh sách hơn 50 em thuộc đối tượng được hưởng hỗ trợ chi phí học tập theo Nghị định 49 và đã được UBND thị trấn xác nhận, nhưng khi trình danh sách này lên Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện lại “biệt vô âm tín”.
Ở một số điểm trường khác, dù “thực hiện theo chỉ đạo” và tiền hỗ trợ cũng đã về đến nhà trường, song rất nhiều đối tượng thụ hưởng lại không tiếp cận được với số tiền này. Trường tiểu học Tân Ân Tây, xã Tân Ân Tây, huyện Ngọc Hiển là một ví dụ điển hình, bởi trong năm học qua chỉ có 14/26 trường hợp được hưởng tiền hỗ trợ. Hay như trường tiểu học Nguyễn Việt Khái 2, xã Nguyễn Việt Khái, huyện Phú Tân, ở học kỳ 1 năm học 2012 - 2013, vẫn còn hai em chưa nhận được số tiền, còn ở học kỳ 2 mặc dù tiền đã được chuyển về nhà trường theo danh sách ngành chức năng huyện đã phê duyệt, nhưng đến nay vẫn còn 12 em chưa được thụ hưởng tiền hỗ trợ. Lý do hai trường này đưa ra là vì không liên hệ được với người nhà học sinh. Tuy nhiều đối tượng chưa nhận được tiền hỗ trợ nhưng cả hai trường tiểu học Tân Ân Tây và Nguyễn Việt Khái 2 đều quyết toán theo đúng quy định.
Về vấn đề này, Kế toán Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Cái Nước Ong Văn Đủ giải thích: “Năm học 2012 - 2013, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện có tổng hợp số lượng học sinh nghèo được hưởng hỗ trợ theo Nghị định và đã trình lên Sở Giáo dục và Đào tạo nhưng không nhận được tiền nên từ năm học sau, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện không tổng hợp nữa”.
Lý do ông Ong Văn Đủ đưa ra đã thể hiện sự thiếu trách nhiệm đối với một chính sách lớn mang tính nhân văn của Đảng và Nhà nước. Hơn nữa, việc lập báo cáo gửi lên Sở Giáo dục và Đào tạo là không phù hợp với quy định, quy trình thủ tục hiện hành, bởi vấn đề này thuộc thẩm quyền giải quyết của Chủ tịch UBND huyện.
Liên đới trách nhiệm trong thực thi Nghị định 49 ở địa phương, Trưởng phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Cái Nước Lâm Đức Toàn cho biết: “Vì chưa nhận được danh sách từ Phòng Giáo dục và Đào tạo nên chưa thể trình lên Chủ tịch UBND huyện xem xét, giải quyết”.
Về vấn đề tài chính, Trưởng phòng Tài chính huyện Cái Nước Nghiêm Thanh Miền cho hay: “Vào cuối năm 2011, tỉnh đã chuyển về cho huyện Cái Nước 2,2 tỷ đồng để thực hiện Nghị định 49. Tuy nhiên, số đối tượng được hưởng tương đối ít nên số kinh phí này được chuyển dần qua từng năm. Đến nay, trong tài khoản của huyện đã lên đến 2,7 tỷ đồng”.
Việc thiếu trách nhiệm trong thực hiện Nghị định 49 của Chính phủ tại huyện Cái Nước và một số điểm trường khác trên địa bàn tỉnh không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả của chính sách mà Đảng và Nhà nước đưa ra, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của đối tượng thụ hưởng. Dư luận và hàng nghìn học sinh nghèo trên địa bàn rất cần câu trả lời thỏa đáng từ phía các cơ quan liên quan.