Tại Hội thảo khoa học “Văn nghệ sĩ TP Hồ Chí Minh phát huy tính sáng tạo trong việc thực hiện Kết luận số 84 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 23”, do Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật TP Hồ Chí Minh tổ chức vào ngày 3/12, nhiều nhà chuyên môn đã thẳng thắn chỉ ra những thách thức lớn của văn học, nghệ thuật thành phố trong bối cảnh mới, đặc biệt là sự thay đổi trong phương thức sáng tạo và tiếp cận công chúng.
Toàn cảnh hội thảo bàn về các giải pháp phát huy tính sáng tạo trong văn nghệ sĩ TP Hồ Chí Minh.
Tiến sĩ Hà Thanh Vân, Phó Giám đốc Trung tâm xúc tiến văn hóa nghệ thuật Việt Nam (COPAC) nhận định, công tác lý luận phê bình đang chịu sức ép cạnh tranh từ ba hình thức mới, gồm phê bình mạng xã hội, phê bình báo chí và phê bình mang tính tự quảng bá của chính văn nghệ sĩ. Sự đa dạng này giúp đời sống phê bình sôi động hơn nhưng cũng tạo ra nguy cơ “nhiễu loạn thông tin”, thiếu tri thức chuyên môn và khó kiểm soát chất lượng.
Để củng cố vị thế phê bình chính thống, Tiến sĩ Hà Thanh Vân đề xuất xây dựng Bảo tàng văn học nghệ thuật TP Hồ Chí Minh, nơi lưu giữ tư liệu, tôn vinh văn nghệ sĩ và tạo nguồn dữ liệu cho công tác nghiên cứu.
Tiến sĩ Hà Thanh Vân cũng kiến nghị Liên hiệp cần sớm hình thành diễn đàn phê bình trên mạng xã hội, hợp tác với các cơ quan báo chí để mở chuyên mục phê bình chuyên sâu, đồng thời tổ chức nhiều tọa đàm nhằm tăng sức nặng học thuật.
Từ góc độ mỹ thuật, GS.TS Nguyễn Xuân Tiên, Chủ tịch hội Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh cho rằng, nhiệm vụ giải phóng năng lực sáng tạo của nghệ sĩ chỉ có thể đạt hiệu quả khi ngành nghệ thuật mạnh dạn ứng dụng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) trong sáng tác và phổ biến tác phẩm. Theo đó, ứng dụng công nghệ không chỉ là xu hướng mà là yêu cầu tất yếu để mỹ thuật TP Hồ Chí Minh giữ được nhịp phát triển và tiếp cận công chúng trong kỷ nguyên số.
Bên cạnh đó, các tác phẩm mỹ thuật hiện nay, từ hội họa đến điêu khắc công cộng vẫn chưa tạo được dấu ấn mạnh mẽ, chưa gắn kết sâu với không gian đô thị. Theo GS.TS Nguyễn Xuân Tiên, đây là “tiếng chuông cảnh báo” đòi hỏi sự vào cuộc của các hội chuyên ngành và đội ngũ nghệ sĩ để nâng cao chất lượng sáng tác, góp phần xây dựng hình ảnh đô thị giàu bản sắc của TP Hồ Chí Minh.
ThS.KTS Nguyễn Đức Lập, Hội Kiến trúc sư TP Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh vai trò của lớp kiến trúc sư trẻ, lực lượng đang định hình phong cách kiến trúc mới thông qua công nghệ, vật liệu và tư duy bền vững. KTS Nguyễn Đức Lập đề xuất Thành phố xây dựng hình mẫu “Kiến trúc sư - nghệ sĩ - chiến sĩ” vừa sáng tạo, vừa có trách nhiệm xã hội, đồng thời đẩy mạnh kiến trúc xanh, phát huy di sản đô thị, tăng cường phát triển các không gian văn hóa công cộng.
Bà Hồng Kim Ngọc, Trưởng phòng Văn hóa - Nghệ thuật, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP Hồ Chí Minh bày tỏ sự kỳ vọng vào sự đổi mới của đội ngũ văn nghệ sĩ thành phố và cho biết sẽ tiếp tục phối hợp, hỗ trợ các hội nghề nghiệp, đồng thời tổng hợp những khó khăn để tham mưu chính sách phù hợp, tạo môi trường sáng tạo thuận lợi hơn.
Hội thảo cũng thống nhất, việc thực hiện Kết luận số 84 và Nghị quyết 23 trong giai đoạn hiện nay không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn mà còn là yêu cầu chiến lược nhằm giúp văn học, nghệ thuật TP Hồ Chí Minh thật sự trở thành lĩnh vực quan trọng của văn hóa, đáp ứng kỳ vọng của một đô thị sáng tạo hàng đầu cả nước.