Giảm thuế VAT giúp hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trong năm 2023

Trước triển vọng không mấy lạc quan của nền kinh tế toàn cầu năm 2023, với mức tăng trưởng dự báo giảm mạnh xuống khoảng 2,2 - 2,7% so với mức trung bình 4-5% ở thập kỉ trước, nhiều chuyên gia không khỏi lo ngại kinh tế Việt nam sẽ chịu nhiều tác động trong thời gian tới. Hầu hết đều dự báo GDP Việt nam sẽ tăng trưởng chậm lại, xuất khẩu có lẽ sẽ là hạng mục chịu nhiều biến động nhất.

Phía trước nhiều thách thức

TS Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia cho rằng các chỉ số từng đạt mức tăng cao trong năm 2022 như GDP, xuất khẩu, đầu tư… có khả năng chững lại dù vẫn đạt mức khá trong năm 2023, trong khi chỉ số giá tiêu dùng CPI sẽ tăng cao hơn, và áp lực tăng lãi suất, tỉ giá vẫn còn khá lớn.

Tại diễn đàn kinh tế Việt Nam tổ chức hôm 17/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng cho rằng tình hình thế giới dự báo tiếp tục diễn biến khó lường. Trong nước, dù các yếu tố khó khăn thuận lợi vẫn đan xen nhau, nhưng các thách thức, khó khăn đang ngày một nhiều hơn.

Để chuẩn bị đối mặt với các khó khăn trước mắt, cần những giải pháp đồng bộ, linh hoạt, chủ động từ cả phía cơ quan quản lý điều hành, đến mỗi doanh nghiệp và mỗi người dân. Nhưng có lẽ các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp – xương sống của nền kinh tế - sẽ là mấu chốt để một quốc gia đương đầu được với khó khăn, tiếp tục chinh phục những cột mốc tăng trưởng mới.

Cần tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp

Trong điều kiện nền kinh tế bình thường, đã có rất nhiều giải pháp được chính phủ áp dụng, như hỗ trợ hành lang pháp lý, nâng cấp hạ tầng, đổi mới công nghệ... Những giải pháp này vẫn tiếp tục nên được xem xét và triển khai để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp.

Tuy nhiên đặt trong bối cảnh nền kinh tế hậu đại dịch và nhiều thách thức trước mắt, những giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong “tình thế đặc biệt” có lẽ một lần nữa nên được xem xét đánh giá kỹ lưỡng. Giải pháp nào đã phát huy hiệu quả tốt và còn nhiều cơ hội tận dụng nên phấn đấu duy trì, các giải pháp chưa phát huy tác dụng hay không phù hợp với tình hình mới cần điều chỉnh, thậm chí nên loại bỏ để chọn giải pháp phù hợp hơn. 

Thời gian qua, một số giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp chính đã thực hiện có thể kể đến như chính sách giãn, hoãn áp dụng biểu giá thuê đất mới theo Nghị định số 96 của Chính phủ; các chính sách tín dụng như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ, v.v.; chính sách giảm 2% thuế VAT;  một số chính sách miễn, giảm thuế, phí, lệ phí để hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh…

Đa phần các giải pháp đó được đánh giá là hữu ích, kịp thời, giúp doanh nghiệp tăng sức đề kháng trong và sau đại dịch. Có thể nói tác động sâu rộng nhất trong số các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp đã thực hiện năm qua là chính sách giảm 2% thuế VAT. Chính sách này tác động trực tiếp đến hầu hết các doanh nghiệp và người dân, gần như là một khoản hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp và người dân trong thời kì khó khăn nhưng được thể hiện trong giá cả hàng hóa góp phần làm giảm lạm phát, kích thích tiêu dùng, kích thích doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất kinh doanh. 

Giảm VAT khiến giá đầu vào giảm cũng giúp doanh nghiệp có cơ hội duy trì, phục hồi và mở rộng hoạt động kinh doanh. Cũng không cần qua các khâu xét duyệt hồ sơ phức tạp, hay các điều kiện ngặt nghèo, mức giảm được áp dụng chung cho phần lớn hàng hóa khiến đa số doanh nghiệp và người dân được hưởng lợi ngay lập tức. Sau gần một năm thực hiện, không có doanh nghiệp hay người dân nào phải phản ánh mặt trái của chính sách này vì có lẽ đây là công cụ để đo tác dụng của chính sách khá hiệu quả.

Mặc dù vậy, chính sách giảm 2% thuế VAT mới chỉ được thông qua đến hết năm 2022. Sẽ khá đáng tiếc nếu giải pháp này không được tiếp tục áp dụng trong năm 2023, bởi các doanh nghiệp tuy đã bắt tay vào phục hồi sản xuất nhưng vẫn rất dễ bị tổn thương. Giống như người vừa ốm dậy, vẫn cần chế độ vận động nhẹ nhàng chứ chưa thể lao lực ngay như bình thường.

Vì những lo ngại đó, và cũng vì đánh giá được hiệu quả của chính sách giảm thuế VAT, nhiều chuyên gia đã lên tiếng đề xuất chính phủ tiếp tục duy trì chính sách này trong năm 2023, hoặc ít nhất cho đến khi dự báo kinh tế đã bớt đi những gam màu xám.

Thêm vào đó, các chính sách miễn, giảm thuế, phí, lệ phí đối với một số doanh nghiệp hay ngành nghề cụ thể cũng được khuyến nghị tiếp tục áp dụng, đó sẽ là bài thuốc chuyên sâu dành cho các lĩnh vực gặp nhiều khó khăn hơn. 

Các chính sách này nếu tiếp tục được thực hiện tốt sẽ đan xen nhau, như những lớp bảo vệ vòng ngoài và vòng trong, tăng cường sức mạnh cho doanh nghiệp. Đúng như tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng tại diễn đàn kinh tế Việt nam nêu trên: “Các cơ quan, địa phương cần linh hoạt chủ động, có chính sách phù hợp hỗ trợ người dân và doanh nghiệp thích ứng với tình hình mới”.