Nông dân trồng ôliu ở vùng Andalusia - nơi sản xuất dầu ôliu lớn nhất Tây Ban Nha - đang bỏ các đồn điền ôliu khi giá mặt hàng này trên thị trường giảm tới một nửa.
|
Nông dân trồng ôliu ở Tây Ban Nha chịu sự cạnh tranh khốc liệt từ người trồng ôliu quy mô lớn ở Trung Quốc, Marốc và khu vực Mỹ Latinh. Ảnh: Internet |
Ở Horta de Sant Joan thuộc tỉnh Tarragona (Tây Ban Nha), có một cây ôliu đã ra quả suốt 2 thế kỷ qua. Nhờ ưu điểm này mà dầu chiết xuất từ cây ôliu cổ thụ được bán với giá 30 euro/lít. Nhưng quanh các chợ trong vùng, giá bán lẻ dầu ôliu trung bình chỉ khoảng 2 euro/lít. Dù đã có một vụ mùa bội thu, nhưng sự cạnh tranh từ các nước mới nổi trên thị trường khiến giá dầu ôliu giảm tới mức thấp nhất trong 10 năm qua, đe dọa một trong những ngành sản xuất chủ chốt ở Tây Ban Nha đúng vào thời điểm nước này đang trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế với tỷ lệ thất nghiệp cao ngất ngưởng.
Tại tỉnh Jaen thuộc vùng Andalusia, cách Horta de Sant Joan 640 km về phía nam, người ta chứng kiến một nghịch cảnh: Nông dân trồng ôliu than vãn, buồn chán trong vụ mùa ôliu bội thu nhất trong lịch sử.
Jaen là khu vực chiếm tới 1/3 tổng sản lượng dầu ôliu Tây Ban Nha và chiếm 15% sản lượng toàn thế giới. Trong vụ 2011-2012, vùng Andalusia sản xuất được 1,3 triệu tấn dầu ôliu trong tổng số 1,56 triệu tấn của cả nước. 800 hợp tác xã dầu ôliu ở Andalusia bán 80% sản phẩm của mình cho các công ty lớn. Do đó, gần 3/4 dầu ôliu ở Tây Ban Nha được bán cho các nhà bán lẻ để họ dán nhãn mác của họ và bán ra thị trường.
Ông Luis Carlos Valero, một đại diện của người trồng ôliu ở Jaen, cho biết: “Chúng tôi không thể cạnh tranh với các nước mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ, khu vực Mỹ Latinh và Marốc trong bối cảnh người mua ít, người bán nhiều”.
Hồi tháng 2, Liên minh châu Âu đã bãi thuế nhập khẩu đối với dầu ôliu Marốc, khiến Tây Ban Nha phải cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm tương tự từ Marốc. Người ta dự báo sẽ có hàng ngàn nông trại nhỏ lẻ bị phá sản và hàng ngàn người mất việc. Đối với Andalusia, mọi việc còn trầm trọng hơn khi ở đây tỷ lệ thất nghiệp đã lên tới 33% và 80% người dân ở Jaen phụ thuộc vào cây ôliu. Hàng ngàn người đang bỏ trang trại của mình.
Trong khi đó, người tiêu dùng ngày càng thắt lưng buộc bụng và đang chuyển sang sử dụng dầu hướng dương và dầu thực vật rẻ tiền hơn, cho dù giá bán sỉ dầu ôliu nguyên chất giờ chỉ bằng một nửa so với thời điểm đạt đỉnh là 6.000 USD/tấn.
Ông Josep Carles Vicente thuộc Hội nông dân Catalan cho biết: “Giá dầu đã giảm 50% so với 5 năm qua. Nguyên nhân là cuộc cạnh tranh giá cả giữa ba siêu thị lớn chi phối ngành phân phối dầu ôliu ở Tây Ban Nha”. Theo ông Vicente, luật cạnh tranh của Tây Ban Nha không cho phép bán dưới giá vốn nhưng các siêu thị này chỉ bán trên mức giá vốn có vài xu. Kết quả là ngành sản xuất dầu ôliu chịu thiệt thòi nhất về giá.
Một nông dân tên Pere Sole ở La Bisbal del Penedes thuộc Catalonia cho biết, các nước như Áchentina, Chilê, Trung Quốc có những đồn điền ôliu khổng lồ, trong đó cây ôliu được trồng theo giàn và được thu hoạch bằng máy. Còn nông dân ở Tây Ban Nha không thể trồng với quy mô lớn đó. Chi phí sản xuất cho mỗi lít dầu ôliu của ông Pere tốn tới 2,7 euro, trong khi giá thị trường chỉ là 2,5 euro. Ông than vãn: “Dầu ôliu là một trong những sản phẩm rẻ nhất trên thị trường. Hơn nữa, mỗi lít dầu chỉ để được một hoặc hai tuần, không như rượu vang”. Cô con gái Maria của ông Pere cũng đồng tình với bố khi nói không thể kiếm sống chỉ bằng dầu ôliu mà phải bằng nhiều nghề.
Ngoài việc chăm sóc 6 hécta ôliu và 25 hécta nho, gia đình ông Pere đã sửa lại nhà kho cũ để không và biến nó thành một khách sạn nông thôn 5 phòng ngủ. Họ cung cấp một loại hình dịch vụ trọn gói cho khách đến thăm. Khách ở trong khách sạn nói trên và được người trong gia đình dẫn đi thăm vườn ôliu, vườn nho, được giải thích về cách làm dầu, rượu, được nếm thử và có thể mua dầu ôliu. Nhờ dịch vụ đó, gia đình ông Pere không phụ thuộc vào giá bán nho hoặc dầu ôliu trên thị trường và có thể kiểm soát được giá.
Gia đình ông Pere chỉ là một trong số ít nông dân Tây Ban Nha còn chờ đợi tia hy vọng với ngành sản xuất truyền thống, còn đối với số đông người trồng ôliu ở Andalusia, tương lai vẫn mờ mịt, ảm đạm.
Thùy Dương (theo The Guardian)