Vài giờ sau khi những đường dây dẫn điện từ Ukraine tới Crimea bị phá hỏng vào đêm 21/11, thị trấn nghỉ mát Yalta ở bán đảo này đã có điện trở lại nhưng “tắc bụp”. Lúc thì được một tiếng, khi lại chỉ 15 phút.
“Bạn đang xem bản tin thời sự và ‘bụp’, mất điện. Điện có trở lại,‘bụp’, rồi lại tắt”, anh Alexander Solopin 25 tuổi kể lại. Tín hiệu điện thoại gián đoạn. Người dân Yalta vội vàng đi mua xăng do lo sợ trạm bơm có thể ngừng hoạt động khiến đoàn xe ô tô kéo dài cả trăm chiếc. Các thị trấn lớn nhất của bán đảo 2 triệu dân này, trong đó có Yalta, bị cắt điện luân phiên, có những quận chỉ được phát điện vài tiếng mỗi ngày nhưng vẫn còn may mắn hơn các khu vực khác phải sống trong bóng tối hoàn toàn.
Một quầy hàng tạp hóa thắp nến phục vụ khách hàng. |
70% nguồn điện năng ở Crimea xuất phát từ những đường dây của Ukraine, vốn bị những kẻ chưa xác định danh tính phá hỏng vào cuối tuần qua. Trong lúc hoạt động sửa chữa bị cuộc xung đột ở Ukraine cản trở, người dân Crimea đã chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc sống thiếu điện suốt một tháng, cho tới khi đường dây dài 4 km nối từ đất liền Nga qua dải Kerch kịp hoàn thành.
Đây là lần thứ hai bán đảo này bị mất điện trong vòng chưa đầy một năm qua. Trong mắt Kiev, Crimea sau khi sáp nhập vào Nga đã trở thành một vùng lãnh thổ “biến mất”. Theo sau sự mất mát đó, cả hai bên chính quyền Moskva và Kiev đã liên tiếp xảy ra căng thẳng và áp đặt hàng loạt cấm vận kinh tế nhằm vào nhau.
Trong lần này, người dân đã chuẩn bị đầy đủ hơn. Nhà dân, khách sạn đều trang bị máy phát điện. Tuy nhiên, những căn hộ cao tầng thì gặp nhiều khó khăn hơn trong sinh hoạt do hệ thống sưởi ấm và bếp núc không hoạt động. Mọi người cũng lo ngại các thiết bị điện tử sẽ bị hỏng sau một quãng thời gian dài mất điện hoặc tình trạng chập chờn kéo dài. Ở Yalta, thu nhập bình quân của người dân chỉ chừng 15.000 ruble/tháng (230 USD) nên việc thay thế đồ đạc là điều cần hạn chế.
Sau khi bị cắt điện, sản lượng công nghiệp của khu vực này cũng bị ảnh hưởng. Solopin, giám sát viên tại một nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng, ngày 22/11 đã gọi tới công ty điện Krymenergo để thắc mắc và nhận được câu trả lời rằng họ không có điện dự trữ. Ưu tiên hàng đầu dành cho trường học và bệnh viện nên nhà máy của Solopin chỉ có thể hoạt động vài giờ một ngày. Ông nói nhà máy có thể phải đóng cửa.
Hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân hệ thống đường dây điện bị hư hại là do có người phá hỏng hay do sử dụng quá tải. Có những luồng dư luận cho rằng người Hồi giáo Tatar ở Crimea và các nhà hoạt động chống Nga ở Ukraine đã chủ mưu vụ này. Một số hình ảnh cho thấy có lá cờ của người Tatar cắm trên một trụ điện gẫy ngang. Trong thực tế, sự việc Nga sáp nhập Crimea chưa bao giờ được cộng đồng Tatar đồng ý.
Một cửa hàng ở Simferopol, Crimea dán tờ giấy "Đóng cửa vì mất điện". |
Nhưng trách nhiệm của Nga khi người Crimea phải sống trong thiếu thốn cũng không hề nhỏ. Chính quyền Nga đã phân phát máy phát điện và nhiên liệu cho người dân. Tuy nhiên nhiều người dân địa phương vẫn hỏi lý do tại sao mà tới tận một năm sau lần đầu tiên phải sống trong bóng tối kéo dài, họ vẫn chưa có đường dây điện từ đất liền Nga cũng như nhiều trạm xăng đã cạn kiệt.
Đêm 22/11, đêm đầu tiên Yalta không điện, mũi đất hướng ra bờ biển chật kín người. Đêm đó không lạnh, người ta ngồi túm tụm trò chuyện, chơi đùa và ca hát. Không khí vui vẻ như đêm Giao thừa. Một “tinh thần chiến đấu” tràn ngập bầu không khí, Yulia Tarasova nói. Cô gái 27 tuổi chia sẻ: “Chúng tôi không thể ngồi im và khóc. Chúng tôi sẵn sàng cho điều xấu nhất, nhưng vẫn luôn hy vọng về điều tốt nhất”.
Ngoài cảnh mất điện, Crimea cũng bị Ukraine chặn mọi hoạt động giao thông vận tải nên Nga chỉ có thể chở hàng hóa cứu trợ tới bằng phà biển. Giá cả một số mặt hàng cần thiết đã tăng rõ rệt. Trong ngày đầu thiếu điện, người ta có mua một gói nến với giá 40 ruble (khoảng 0,6USD) nhưng vài hôm sau, giá của riêng một cây nến đã leo tới 60 – 80 ruble.
Nếu Ukraine không cấp điện lại cho bán đảo Crimea, Bộ trưởng Năng lượng Nga ngày 24/11 tuyên bố trên đài phát thanh Vesti rằng sẽ đáp trả lại bằng cách dừng cung cấp than cho nước này.