Giải pháp với đề án 1 triệu căn hộ cho người thu nhập thấp

Đại biểu Nguyễn Thanh Phong (ĐBQH tỉnh Vĩnh Long) đặt câu hỏi: Trong thời gian qua một số dự án công trình công cộng của một số cơ quan đơn vị khi đưa vào sử dụng chưa hết thời gian bảo hành thì xuống cấp. Theo Bộ trưởng, Bộ sẽ có biện pháp xử lý như thế nào?  

Trả lời đại biểu Lý Văn Huấn, Vương Quốc Thắng và Trần Văn Khải, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Liên quan đến câu hỏi quy hoạch thì đúng như ý kiến đã phát biểu trong quá trình thực hiện điều chỉnh quy hoạch có trường hợp điều chỉnh quy hoạch tuỳ tiện, không tuân thủ đúng pháp luật và yêu cầu quy chuẩn dẫn đến phá vỡ quy hoạch. 

Nguyên nhân của tình trạng này là công tác rà soát, đánh giá không kịp thời như đã báo cáo Quốc hội. Trong quá trình đánh giá thì nội dung chưa đầy đủ, thấu đáo. Việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư còn nặng tính hình thức, có tình trạng điều chỉnh quy hoạch cục bộ, do mong muốn đầu tư, hoặc nhà đầu tư dẫn đến không tính đến kỹ thuật hạ tầng đô thị. 

Trách nhiệm là về cơ quan lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch. Xét về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, trong đó Bộ Xây dựng thiếu trách nhiệm trong việc thiếu đôn đốc, thiếu giám sát, hướng dẫn địa phương thận trọng trong điều chỉnh quy hoạch, thực hiện theo đúng quy trình của pháp luật quy hoạch đô thị. Bộ cũng chưa kịp thời rà soát quy định pháp luật để đảm bảo quy định chặt chẽ hơn, nhất là với điều chỉnh quy hoạch. Bộ cũng chưa kịp thời thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm. 

Trong thời gian tới, Bộ tiếp tục rà soát cập nhật, bổ sung quy định, sửa đổi quy định pháp luật để đảm bảo quy định chặt chẽ trong việc điều chỉnh quy hoạch, cũng như cường thanh tra, kiểm tra. Đề nghị các địa phương thực hiện theo đúng quy định quy hoạch đô thị, thực hiện công tác điều chỉnh theo đúng quy định.  

Liên quan câu hỏi của đại biểu Vương Quốc Thắng về đổi mới sáng tạo trong xây dựng… Bộ Xây dựng luôn hoan nghênh, khuyến khích, tạo điều kiện cho cá nhân, tổ chức, các nhà khoa học, chuyên gia tham gia nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ trong hoạt động xây dựng. Từ công tác khảo sát, thiết kế, thi công, quản lý, vận hành, bảo trì, di tu, cải tạo…

Thực hiện các chiến lược khoa học công nghệ của Chính phủ, cũng như chiến lược khoa học công nghệ của ngành, Bộ đã thể chế hoá việc sử dụng sáng chế áp dụng công nghệ mới để thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Cụ thể, tại Luật Xây dựng sử đổi năm 2022 và các hướng dẫn sửa đổi Luật năm 2021 cũng đều có quy định các chính sách khuyến khích, nghiên cứu áp dụng khoa học công nghệ, áp dụng vào công trình để đảm bảo công trình sử dụng tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường, phát triển đô thị sinh thái, thông minh, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu để phát triển bền vững. 

Bộ Xây dựng đã ban hành quy định pháp luật để áp dụng các nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ để đầu tư sản xuất vật liệu xây dựng tiết kiệm tài nguyên khoáng sản, tiết kiệm năng lượng cũng như  đảm bảo chính sách cho tổ chức, cá nhân nghiên cứu phát triển ứng dụng khoa học công nghệ trong sản suất vật liệu xây dựng tiết kiệ tài nguyên, tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường.  Liên quan đến chi phí đầu tư xây dựng thì Bộ đã ban hành nhiều Nghị định, Thông tư làm cơ sở để có căn cứ tính toán, chi phí đầu tư, suất đầu tư định mức đơn giá, vật liệu, nhân công, vật liệu, máy móc cho áp dụng công nghệ mới. 

Qua đó, các sáng kiến, đổi mới sáng tạo, công nghệ mới đều được khuyến khích sáng tạo trong hoạt động đầu tư xây dựng. Tuy nhiên, việc áp dụng là do chủ đầu tư quyết định. Bộ Xây dựng tạo điều kiện tổ chức hội nghị, hội thảo, tạo điều kiện tổ chức khoa học, các chuyên gia để tiếp cận sáng kiến, vật liệu mới, máy móc mới. Từ đó, các chủ đầu tư có thể sử dụng trong dự án đầu tư của mình. 

Bộ Xây dựng ghi nhận ý kiến đại biểu để trong thời gian tới quan tâm hơn nữa vấn đề đổi mới sáng tạo cũng như áp dụng khoa học công nghệ trong hoạt động xây dựng. Xây dựng cơ chế chính sách sẽ quan tâm hơn nữa vấn đề này. Trước mắt xác định rõ dự thảo chiến lược xây dựng giai đoạn 2022 - 2030 đang được nghiên cứu và sắp sửa ban hành trong thời gian tới. 

Liên quan đến ý kiến của Đại biểu về giải pháp, lộ trình thực hiện 1 triệu căn nhà xã hội. 

Theo đề án trình Thủ tướng Chính phủ, đề án chia 2 giai đoạn: từ 2021-2025, trên cơ sở xác định nhà ở xã hội của các địa phương gửi về và khả năng nguồn lực đáp ứng nhu cầu này, Bộ trình xác định mục tiêu là 570.000 căn nhà, đáp ứng 46% nhu cầu; Giai đoạn 2025-2030 Bộ đã xác định trong đề án là 845.000 căn hộ, đáp ứng 57,3% nhu cầu. 

Giải pháp thực hiện đề án này là thực hiện tổng thể đồng bộ nhiều giải pháp.Từ hoàn thiện chính sách pháp luật liên quan đến nhà ở xã hội để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thời gian vừa qua. Đồng thời, triển khai thực hiện thủ tục: đất đai, đầu tư, quy hoạch nguồn vốn cho phát triển nhà ở xã hội. Trong quá trình nghiên cứu chính sách quy định quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, đáp ứng đúng nhu cầu của đề án. 

Với giải pháp đồng bộ, thực hiện quyết liệt và có sự hỗ trợ hiệu quả của Bộ, ngành địa phương và doanh nghiệp thì chúng ta tin tưởng sẽ thành công phát triển 1 triệu nhà ở xã hội, nhà ở cho cho công nhân.

Đại biểu Cầm Hà Chung (Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ):

Thực tiễn vừa qua, các địa phương có cơ chế đặc thù, nội dung phân cấp phân quyền về đất đai, quy hoạch đô thị được thực hiện có hiệu quả nhất. Tại Thông báo số 311 ngày 29/9/2022 của Văn phòng Chính phủ thông báo Kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Phú Thọ ngày 3/9/2022. Một trong các nội dung Thủ tướng kết luận, trong khi chờ sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch đô thị năm 2009, giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các Bộ, cơ quan liên quan khẩn trương nghiên cứu, đề xuất việc thực hiện thí điểm phân cấp hoặc ủy quyền việc thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch và đồ án quy hoạch chung các đô thị. 

Vấn đề điều chỉnh quy hoạch đô thị chưa hẳn tùy tiện như báo cáo của Bộ trưởng Bộ Xây dựng, các địa phương đều có văn bản báo cáo đề xuất và chờ văn bản của cơ quan thẩm quyền mới tiến hành điều chỉnh quy hoạch chung đô thị. Tuy nhiên, việc phản hồi còn chưa kịp thời. Bộ trưởng đánh giá vấn đề này như thế nào và tiến độ, thời hạn hoàn thành việc thực hiện kết luận của Thủ tướng Chính phủ ra sao?  

Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc):

Những năm gần đây nhu cầu về xây dựng công trình ngầm đang tăng mạnh do áp lực phát triển các đô thị lớn, đặc biệt là tại các đô thị loại 1 trực thuộc Trung ương và các đô thị loại đặc biệt. Trong đó có thể kể đến nhu cầu phát triển các tầng hầm kinh doanh thương mại tại các dự án phát triển đô thị lớn, nhu cầu phát triển ga ngầm, đầu nối hạ tầng nằm ở các dự án phát triển đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang và sẽ đầu tư trong nhà tới. Thực trạng quản lý Nhà nước về không gian ngầm hiện nay như nào và giải pháp trong thời tới?  

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương): Một trong những chức năng, nhiệm vụ của Bộ Xây dựng là xây dựng định hướng phát triển kiến trúc Việt Nam phù hợp với từng giai đoạn trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và ban hành. Tuy nhiên, trong những năm qua, theo nhận xét chung của giới chuyên môn thì kiến trúc và quy hoạch Việt Nam phát triển còn tương đối lộn xộn, kể cả kiến trúc, quy hoạch nông thôn và đô thị chưa mang dấu ấn đặc trưng dân tộc, vùng miền và giai đoạn. Đề nghị Bộ trưởng nêu rõ quan điểm về vấn đề này và giải pháp khắc phục trong thời gian tới?  

Đại biểu Đinh Ngọc Quý (Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai):

Làm rõ thực trạng và trách nhiệm của Bộ Xây dựng khi diện tích cây xanh ở đô thị còn thấp so với quy chuẩn Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư về quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng, trong đó có quy chuẩn tối thiểu về diện tích đất dành cho cây xanh công cộng ở đô thi. 

Đề nghị Bộ trưởng cho biết thực trạng về diện tích cây xanh ở đô thị hiện nay ra sao và trách nhiệm của Bộ trưởng khi diện tích cây xanh ở đô thị còn rất thấp so với quy chuẩn? Nghị quyết 43 của Quốc hội đã dành 40 nghìn tỷ đồng để hỗ trợ lãi suất cho vay trong việc xây mới và cải tạo nhà ở cho công nhân. Nhưng việc giải ngân hiện nay khá thấp, mới trên 2 nghìn tỷ đồng, vậy vướng mắc nhất nằm ở đâu? Xin Bộ trưởng cho biết giải pháp để tiếp tục thực hiện gói hỗ trợ này như thế nào? 

Đại biểu Nguyễn Thanh Phong (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long):

Trong thời gian qua một số dự án, công trình công cộng, trụ sở làm việc của một số cơ quan, đơn vị khi đưa vào sử dụng một thời gian, chưa hết bảo hành đã xuống cấp. Đề nghị Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết biện pháp xử lý như thế nào?

Trả lời các đại biểu Quốc hội, bà Nguyễn Thị Hồng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết: Qua lắng nghe ý kiến của các đại biểu và ý kiến phát biểu của Bộ trưởng Bộ Xây dựng đánh giá về thị trường bất động sản trong quý 3 năm 2022 có nguyên nhân từ kiểm soát tín dụng, tôi xin phép báo cáo Quốc hội một số ý kiến như sau:

Thứ nhất, có thể nói rằng là thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh thì có một vai trò rất quan trọng đối với quá trình phát triển kinh tế xã hội, góp phần phát triển và thay đổi diện mặt đô thị và góp phần phát triển nhà ở xã hội để đảm bảo an sinh xã hội.

Thứ hai, thị trường bất động sản thì phát triển cần huy động nhiều nguồn lực từ các kênh, ví dụ như nguồn vốn từ đầu tư trực tiếp, nguồn vốn từ thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, từ ngân sách nhà nước, vốn tự có của doanh nghiệp và người dân và vốn tín dụng chỉ là một trong các cái kênh vốn để phát triển thị trường bất động sản. 

Thứ ba là việc điều hành tín dụng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, phải lấy mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ. Đó là góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống, đảm bảo ổn định được thị trường tiền tệ và ngoại hối. Chẳng hạn, trong điều kiện  ưu tiên kiểm soát lạm phát, ưu tiên đảm bảo an toàn hệ thống, việc mở rộng tín dụng cho thị trường bất động sản sẽ gây khó khăn cho Ngân hàng Nhà nước trong việc đạt được mục tiêu chính sách tiền tệ chứ chưa nói đến là sẽ đi ngược lại cái mục tiêu của chính sách tiền tệ. Chính vì vậy, điều hành tín dụng cũng cần phải cân nhắc và hết sức thận trọng.

Thứ tư là sự an toàn hoạt động của hệ thống tín dụng, hệ thống các tổ chức tín dụng là rất quan trọng. Chúng tôi xét thấy, tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản là lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro. Cụ thể, rủi ro không phải là rủi ro tín dụng, không phải là dự án đó không trả được nợ; kể cả một dự án có hoạt động hiệu quả, đủ điều kiện vay vốn nhưng vì yêu cầu về tín dụng đối với bất động sản thường dài hạn với số tiền lớn với đặc tính huy động vốn của các tổ chức tín dụng thường ngắn hạn cho nên khi cấp tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản, các tổ chức tín dụng nếu không kiểm soát tốt thì sẽ đối mặt với những cái rủi ro về thanh khoản; các tổ chức tín dụng sẽ khó khăn về chi trả.

Chính vì vậy, trong quá trình kiểm soát, Ngân hàng Nhà nước không kiểm soát bằng các biện pháp trực tiếp mà kiểm soát bằng các biện pháp gián tiếp. Các văn bản quy định của Ngân hàng Nhà nước quy định theo hướng kiểm soát rủi ro. Ví dụ như đối với những cái khoản cho vay đối với kinh doanh bất động sản, được áp dụng hệ số điều chỉnh rủi ro là 200%; đối với những khoản cho vay mua nhà, nếu trên 4 tỷ đồng sẽ áp dụng hệ số rủi ro là 150%. Trong khi đó, đối với khoản cho vay nhà ở xã hội thì áp dụng nếu khoản vay dưới 1,5 tỷ đồng sẽ áp dụng hệ số rủi ro là dưới 50%. 

Như vậy, chính sách của Ngân hàng Nhà nước là hướng đến ưu tiên đối với việc cấp tín dụng cho những khoản cho vay đối với các cái nhà ở phân khúc thấp.  Thứ năm, đối với tín dụng cho vay nhà ở xã hội, hiện nay Chính phủ đã quan tâm và đã có Nghị định 100 ban hành năm 2015, năm 2021 thì đã sửa bằng Nghị định 49. Trong đó có giao cho Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện cho vay nhà ở xã hội và giao cho các tổ chức tín dụng được chỉ định.

Đối với Ngân hàng chính sách xã hội, đến nay đã giải ngân với doanh số là 10.584 tỷ đồng; dư nợ đến 30/9 là 9.147 tỷ đồng.  Đối với các tổ chức tín dụng được chỉ định trong Nghị định này, hiện nay chưa giải ngân được bởi vì tiền cấp bù lãi suất đến nay chưa được bố trí cho các tổ chức tín dụng; cho nên các tổ chức tín dụng cũng chưa thực hiện cho vay đối với Chương trình theo Nghị định 100.

Trong thời gian tới, chính sách điều hành tín dụng của của Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ nằm trong khuôn khổ điều hành chính sách tiền tệ để kiên định đối với mục tiêu góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội, đảm bảo an toàn hệ thống. 

Đối với các công cụ, giải pháp của tín dụng, chúng tôi cũng sẽ cân nhắc trong tổng thể các công cụ, giải pháp khác để có thể đạt được mục tiêu của chính sách tiền tệ.

Các đại biểu đặt nhiều câu hỏi chất vấn về những vấn đề nổi cộm của ngành Xây dựng:

Đại biểu Lý Văn Huấn (ĐBQH tỉnh Thái Nguyên): Theo chủ trương, chiến lược về quy hoạch quản lý đô thị là phát triển đô thị văn minh, hiện đại. Thực trạng hiện nay việc xây dựng nhà ở các khu chung cư có nhiều bất cập, điển hình như những bài báo viết về sai phạm xây dựng nhà ở hai bên đường Lê Văn Lương (Hà Nội), phá vỡ quy hoạch và mất cảnh quan đô thị. Vậy Bộ trưởng có giải pháp gì để khắc phục trong thời gian tới?

Đại biểu Vương Quốc Thắng (ĐBQH tỉnh Quảng Nam): Hiện nay có nhiều sáng chế do các nhà khoa học, kỹ sư Việt Nam đã được thực hiện trên nhiều công trình, được ghi nhận mang lại hiệu quả kỹ thuật, kinh tế và thân thiện với môi trường, giảm chi phí xây dựng cho các công trình. Bộ trưởng cho biết, việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo sử dụng sáng chế, áp dụng công nghệ mới trong xây dựng cơ bản được được Bộ Xây dựng thực hiện như thế nào? 

Đại biểu Trần Văn Khải (ĐBQH tỉnh Hà Nam): Qua nghe trả lời chất vấn từ đầu phiên thì công nhân lao động, người thu nhập thấp rất phấn khởi khi nghe Bộ trưởng nhắc đến đề án 1 triệu căn hộ cho người thu nhập thấp không dưới 10 lần. Họ nhắn tin cho tôi, gửi Bộ trưởng câu hỏi. Bộ trưởng cho biết những giải pháp, lộ trình những việc cần phải làm, làm như thế nào, ai làm để thực hiện thành công đề án này? Theo Bộ trưởng, các Bộ, ngành địa phương phải có trách nhiệm phối hợp với địa phương như thế nào để thực hiện nhiệm vụ đề ra?

Trả lời ý kiến đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết: Luật Xây dựng và Nghị định về hợp đồng xây dựng đã quy định cụ thể liên quan đến cái việc thanh toán và những hành vi cấm trong quá trình thực hiện liên quan hoạt động xây dựng. Liên quan đến xử lý vi phạm, tại Nghị định 16 năm 2022 cũng đã có quy định về xử lý vi phạm về hợp đồng xây dựng đối với dự án sử dụng vốn đầu tư công, vốn nhà nước ngoài đầu tư công,…
Việc rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật có liên quan đến hợp đồng xây dựng để đảm bảo chặt chẽ, bình đẳng và giải quyết được những bất cập trong thực tiễn liên quan.

Liên quan về Luật quản lý phát triển đô thị đã được xây dựng và trình là hai lần trước đây nhưng chưa được là thông qua. Đến nay, vừa qua thực hiện Nghị quyết 06 ngày 24/1/2022 của Bộ Chính trị về quy hoạch xây dựng, quản lý phát triển bền vững đô thị Việt Nam trong đó có đặt ra yêu cầu là phải xây dựng luật về quản lý phát triển đô thị. Thực hiện triển khai thực hiện Nghị quyết 06 thì Bộ Xây dựng đã rà sát đánh giá và cũng có đề xuất gửi Chính phủ đề xuất xây dựng Luật quản lý phát triển đô thị và sẽ trình cơ quan có thẩm quyền xem xét trong cái thời gian tới.

Liên quan đến đề án đầu tư xây dựng công đoàn tại khu công nghiệp, khu chế xuất được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, trong đó có chính sách về nhà ở công nhân trong quá trình thực hiện có một số cái vướng mắc. Vướng mắc chủ yếu là hiện nay đối với khu nhà ở công nhân do Tổng Liên đoàn đầu tư tại Hà Nam là theo quy định của pháp luật thì Tổng Liên đoàn không thuộc đối tượng giao đất để thực hiện dự án đầu tư xây nhà ở để bán hoặc cho thuê. Thứ hai là không thuộc hình thức phát triển nhà ở xã hội theo Điều 55 của Luật Nhà ở dẫn đến là không ký hợp đồng được cho đoàn viên.

Để tháo gỡ vướng mắc này, trước mắt để tránh lãng phí tài sản, tạo điều kiện cho công nhân có chỗ ở thì Bộ Xây dựng cũng đã thống nhất: Tổng Liên đoàn sử dụng quỹ nhà này để cho công nhân thu nhập thuê. Việc cho thuê và quản lý vận hành ở xã hội, Tổng Liên đoàn có thể ủy quyền cho một đơn vị có đủ điều kiện để kinh doanh bất động sản và quản lý vận hành chung cư để vận hành theo đúng quy định pháp luật về nhà ở do pháp luật kinh doanh bất động sản. Còn về lâu dài, Bộ Xây dựng đã rà soát và trong dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Nhà ở cũng có đưa nội dung về liên quan đến Tổng Liên đoàn lao động tham gia phát triển nhà ở cho công nhân.

Liên quan đến nhà ở xã hội chuyển sang nhà ở thương mại phải đảm bảo theo pháp luật bởi có những điều kiện chính sách, cơ chế chính sách ưu đãi riêng đối với nhà ở xã hội. Do đó, để chuyển nhà ở xã hội, dự án nhà ở xã hội sang nhà, dự án nhà ở thương mại phải đảm bảo phù hợp với quy hoạch, chương trình, kế hoạch phát triển nhà và quy định pháp luật có liên quan để không thất thoát tài sản của nhà nước, đảm bảo chặt chẽ trong quá trình chuyển đổi này.

Liên quan đến việc di dời các trụ sở ra khỏi nội đô Hà Nôi, việc sử dụng quỹ đất theo nguyên tắc không sử dụng để xây dựng nhà ở cao tầng, sai quy hoạch. Do đó, trong quá trình rà soát tổng thể nếu mà đảm bảo thực hiện theo đúng quy hoạch, Việc phê duyệt quy hoạch này trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch đảm bảo theo quy trình của pháp luật.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình) phát biểu tranh luận: Việc sau khi di dời các doanh nghiệp, các cơ quan ra khỏi nội thành thì có tình trạng lại sử dụng những quỹ đất đó để xây dựng nhà chung cư, trung tâm thương mại, văn phòng. Từ đó gây nên áp lực về hạ tầng giao thông và không làm giảm tăng dân số tại khu vực nội thành.

Bộ trưởng có nhắc đến Quyết định 130 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó quy định rất rõ là sau khi di dời, quỹ đất đó phải được ưu tiên để sử dụng cho các cơ sở hạ tầng và cây xanh. Tuy nhiên, trên thực tế có nhiều trường hợp không thực hiện đúng theo Quyết định đó. Do đó, đại biểu đề nghị là Bộ trưởng cho biết là đã thực hiện đúng quy định tại Quyết định 130 của Thủ tướng Chính phủ hay chưa?

Trả lời câu hỏi của các đại biểu Quốc hội liên quan đến vấn đề nghiên cứu các loại vật liệu xây dựng mới thay thế cho các vật liệu xây dựng truyền thống hiện nay, Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết: Vì các công trình giao thông đang thiếu khoảng 13 triệu m3 các loại đất, cát đắp nền...nên  thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp với Bộ Tài nguyên môi trường và các bộ, ngành liên quan đang tập trung nghiên cứu, thí nghiệm đưa cát biển vào thay thế cát sông. Nếu thành công và khả thi, lượng cát biển sẽ có thể đạt trữ lượng lên tới 150 tỷ m3. Dự kiến, cuối năm 2023 sẽ có kết quả thí nghiệm.

Bên cạnh đó, Bộ Giao thông vận tải cũng đề xuất tái sử dụng lượng tro xỉ để đưa vào làm vật liệu thay thế vật liệu xây dựng. Bộ Giao thông vận tải sẽ phối hợp với Bộ Xây dựng ban hành văn bản hướng dẫn, quy định quy chuẩn, tiêu chuẩn và thông báo cho các nhà thầu sử dụng loại vật liệu này.

Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Nguyễn Văn Thắng đăng đàn trả lời chất vấn các nội dung liên quan

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (ĐBQH tỉnh Thái Nguyên): Nợ đọng xây dựng cơ bản là vấn đề rất lớn hiện nay và tồn tại từ lâu. Sự tồn tại của các doanh nghiệp nhất là trong bối cảnh lãi suất và tín dụng ngân hàng và tăng cao. Đơn cử, doanh nghiệp có số vốn 1.350 tỷ nhưng nợ đã lên tới 1.041 tỷ mà chủ yếu là chủ đầu tư ngoài ngân sách và nợ khó đòi là 879 tỷ. Muốn thi công, nhà thầu phải có tới 4 bảo lãnh: Bảo lãnh đấu thầu, thực hiện hợp đồng, bảo lãnh tạm ứng, bảo lãnh bảo hành nhưng không có quy định chủ đầu tư phải bảo lãnh thanh toán.

Xin Bộ trưởng cho biết, Bộ sẽ có giải pháp nào để đảm bảo nguyên tắc bình đẳng trong hoạt động kinh tế để cứu giúp nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn hiện nay. Câu hỏi này tôi xin gửi tới Bộ trưởng Bộ Tài chính. 

Tiếp theo, quản lý phát triển đô thị hiện nay tồn tại nhiều vấn đề cản trở tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Quốc hội khoá XIV, Chính phủ đã trình dự thảo Luật quản lý phát triển đô thị và xin ý kiến thường vụ vào tháng 1/2018. Tuy nhiên, do chưa đạt yêu cầu nên chưa vào chương trình. Từ đó đến nay đã 5 năm, Bộ trưởng có tình trạng dễ làm khó bỏ không? Trách nhiệm thuộc về ai và đến khi nào Bộ thông qua dự án Luật quan trọng cấp thiết này. 

Đại biểu Trần Văn Sáu (ĐBQH tỉnh Đồng Tháp): Đến năm 2025, đồng bằng sông Cửu Long cần hoàn thành 400 km đường cao tốc và cần tới 39 triệu m3 cát san lấp, chưa kể các công trình dân sinh khác. Việc san lấp cát là rất lớn nhưng nếu tiếp tục khai thác quá mức sẽ gây sạt lở, sụt lún và dẫn tới xung đột.

Theo Bộ trưởng giải pháp nào để đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình và khi nào chúng ta có vật liệu khác thay thế cát sông.

Đại biểu Nguyễn Thị Như Ý (ĐBQH tỉnh Đồng Nai): Việc triển khai thực hiện đề án đầu tư xây dựng các thiết chế công đoàn tại các khu công nghiệp được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Hiện nay, đã có hai dự án xây dựng thiết chế công đoàn được Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam thực hiện tại Hà Nam, Tiền Giang. Tại Đồng Nai, Tổng liên đoàn lao động Việt Nam cũng đang tiến hành để thủ tục để triển khai thiết chế công đoàn này.

Xin hỏi Bộ trưởng về tính khả thi mô hình thiết chế công đoàn? Bộ trưởng đã làm gì để tháo gỡ vướng mắc trong quá trình thực hiện thiết chế công đoàn bên cạnh đề án đầu tư xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng có thu nhấp thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030. Tình trạng ngập úng đô thị tại các thành phố lớn hiện nay xảy ra là do đâu. Trách nhiệm của Bộ trưởng cũng như giải pháp khắc phục trong thời gian tới? 

Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa (ĐBQH tỉnh Phú Yên): Vừa rồi, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ xây dựng 1,8 triệu nhà ở xã hội. Tôi băn khoăn với 1,8 triệu nhà ở xã hội này thì số tiền bỏ ra lên tới hàng triệu tỷ đồng. Liệu có khả thi không? Vì nhà ở xã hội hiện nay đã xây nhưng không bán được. Hiện nay, một số doanh nghiệp mặn mà với việc xây nhà ở xã hội khi lập dự án, sau đó chuyển nhà ở thương mại để bán. Trách nhiệm của Bộ trưởng như thế nào và Bộ trưởng có giải pháp gì để giải quyết tình trạng này.

Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về vấn đề ngập lụt đô thị do sửa đường, Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải cho biết: Hiện nay, Bộ Giao thông có trách nhiệm quản lý đường quốc lộ và đường ngoài đô thị, còn đường trong đô thị thuộc trách nhiệm của Bộ Xây dựng.

Thời gian qua, tình trạng ngập lụt tại các địa phương đã gây bức dư luận. Thực trạng này là do tại khu đô thị cũ trước đây thường thấp trũng, khi sửa chữa, nâng cấp đường giao thông thường trải thảm đè lên, nên cốt đường cao hơn cốt nhà, gây ngập lụt. Bên cạnh đó, hiện nay, hệ thống thoát nước của các khu đô thị cũ không đồng bộ, không đáp ứng được yêu cầu so với các đô thị mới. Dẫn đến tình trạng ngập úng xuất phát từ việc kết nối giữa hạ tầng khu đô thị với hạ tầng giao thông và các hạ tầng kỹ thuật khác không đồng bộ. Do đó, giải pháp đầu tiên hiện nay, các bộ, ngành liên quan phải quản lý thật chặt quy hoạch giữa quy hoạch đô thị và quy hoạch hạ tầng giao thông, để đảm bảo đồng bộ, không phát sinh tình trạng nêu trên.

Một vấn đề nữa là phát triển hạ tầng hiện nay không chạy theo kịp quy hoạch khu đô thị, gây áp lực lên giao thông. Vì vậy, các bộ, ngành liên quan phải quản lý chặt chẽ quy hoạch đô thị, nhất là quy hoạch xây dựng nhà cao tầng, đảm bảo không chạy theo lợi nhuận thương mại, dẫn đến phá vỡ các quy hoạch khác; đồng thời, đẩy mạnh phát triển các phương tiện giao thông công cộng. Đây đang là vấn đề cấp thiết. Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng cần khẩn trương thực hiện di dời các cái công trình trụ sở ra khỏi nội đô.

Sau giờ giải lao, Bộ trưởng Bộ Xây dựng tiếp tục đăng đàn, trả lời các câu hỏi về nhà tái định cư, khu tái định cư.

Theo Bộ trưởng, với vấn đề nhà tái định cư không được người dân mặn mà, có một số nguyên nhân:

Thứ nhất là do người dân không có nhu cầu tái định cư. Thứ hai là nhà ở tái định cư xuống cấp, không đảm bảo chất lượng. Thứ ba, công tác định tái định cư chủ yếu người dân có chỗ ở và các chính sách an sinh xã hội tiếp theo như đào tạo nghề, giải quyết công ăn việc làm và phục hồi thu nhập, góp phần nâng cao chất lượng sống của người dân sau khi tái định cư chưa được quan tâm.

Thứ tư, vị trí dự án không thuận lợi trong giao thông cũng như là hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội chưa đảm bảo.

Thứ năm, nhiều dự án hình thành từ trước khi có quy định về đóng kinh phí bảo trì, thành lập ban quản trị, quản lý vận hành chung cư, đến nay, việc yêu cầu người dân đóng các khoản phí liên quan đến quản lý vận hành, bảo trì cũng rất khó khăn.

Thứ sáu, mặc dù Luật Nhà ở đã có quy định về chuyển đổi công năng nhà ở tái định cư sang nhà ở xã hội, nhà ở thương mại. Tuy nhiên là trên thực tế vẫn chưa thể triển khai thực hiện được do các vướng mắc liên quan đến trình tự, thủ tục thực hiện.

Phân tích sâu hơn về nguyên nhân, Bộ trưởng nêu: Với nguyên nhân thứ nhất là do Luật Nhà ở, Luật Nhà ở chúng ta đã có quy định về việc mua bán nhà ở thương mại theo hình thức đặt hàng hoặc là mua nhà xã hội để nhà ở xã hội được bố trí tái định cư nhưng các quy định còn chưa cụ thể, chưa rõ ràng nên cái việc nên các địa phương vẫn còn chưa có cơ sở để triển khai thực hiện.

Nguyên nhân thứ hai là nhà tái định cư ở xa khu vực trung tâm, không thuận lợi về giao thông, sinh hoạt của người dân, do đó thì cũng không không đáp ứng được yêu cầu để mà thu hút người dân vào ở nhà tái định cư.

Thứ ba, quy định hiện hành về trách nhiệm của các các cấp chính quyền trong việc quản lý, bố trí nhà tái định cư còn chưa cụ thể, việc quản lý sử dụng nhà tại định cư trong thời gian qua đã qua cũng không được quan tâm.

Về giải pháp sắp, có bốn giải pháp. Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện pháp luật về nhà ở, đất đai theo hướng đồng bộ để đảm bảo việc tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân không chỉ là giải quyết chỗ mới mà phải đảm bảo một không gian sống đồng bộ với đầy đủ các hạng mục hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.

Giải pháp thứ hai, xác định nhu cầu nhà ở tái định cư, rà soát, xây dựng kế hoạch đầu tư xây dựng nhà định cư cho từng giai đoạn để đáp ứng yêu cầu về công tác giải phóng mặt bằng, tạo điều kiện ổn định sinh hoạt cho người.

Giải pháp thứ ba, rà soát công tác quy hoạch các khu tái định cư để định hướng xây dựng các khu tái định cư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và phải đảm bảo cái vị trí, tức là sao cho kết nối giao thông thuận lợi để đảm bảo cái cái điều kiện sống, điều kiện đi lại của người dân.

Thứ tư là rà soát, bổ sung các quy định về nguyên tắc, hình thức bố trí tái định cư và các nguồn vốn, quan tâm nâng lên chất lượng nhà tái định cư để đảm bảo điều kiện sinh sống của người dân.

Liên quan đến câu hỏi của đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang): Về công tác quy hoạch, thiếu tầm nhìn, nguyên nhân, trách nhiệm, giải pháp? Về vấn đề quy hoạch thiếu tầm nhìn như đại biểu đề cập đó là một trong những biểu hiện của chất lượng thấp trong quy hoạch. Công tác dự báo quy hoạch còn thiếu tính khoa học và chưa khả thi về các vấn đề như là tầm nhìn dự báo về chỉ tiêu dân số về đất đai thường thấp và không theo kịp tốc độ phát triển nhà ở của các đô thị lớn, nhất là tại các đô thị loại một, loại hai nhưng lại là thường được dự báo vượt quá xa thực tế trong các đồ án quy hoạch. Đối với các vấn đề như là tăng dân số, cơ học, diện tích đất xây dựng tại các đô thị nhỏ như là đô thị loại ba, loại bốn dẫn tới cái việc đề xuất điều chỉnh, đề xuất cái chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật áp dụng về định hướng phát triển không gian hạ tầng kỹ thuật cũng như quy hoạch sử dụng đất là không phù hợp, vượt quá khả năng và nguồn lực thực hiện.

Ở đây thể hiện một  quy hoạch thiếu tầm nhìn.

Cái thứ hai nữa là việc chưa tính toán đầy đủ và thiếu các điều kiện thực hiện cũng là thể hiện quy hoạch thiếu tầm nhìn.

Thứ ba là việc chưa gắn kết với thực hiện quy hoạch, thực hiện dự án đầu tư với kế hoạch vốn trung hạn và hàng năm.

Bên lề Quốc hội, trong giờ giải lao, đại biểu Phạm Văn Thịnh (Bắc Giang) đánh giá về phần trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Xây dựng: Bộ trưởng  Bộ Xây dựng đã trả lời thẳng thắn.

Các đại biểu liên tiếp đề cập tới những vấn đề "nóng" mà cử tri đặc biệt quan tâm thời gian qua.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (ĐBQH Đồng Tháp): Đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy, Bộ trưởng có giải pháp nào để khắc phục thực trạng thời gian qua. Đồng thời, Bộ có cơ chế chính sách khuyến khích cho doanh nghiệp và người dân đầu tư, góp phần chia sẻ gánh nặng cho ngân sách nhà nước xây dựng nhà ở cho công nhân? 

 Đại biểu Ma Thị Thuý (ĐBQH Tuyên Quang): Theo báo cáo Bộ Xây dựng gửi các Đại biểu Quốc hội cho biết, còn một số quy hoạch đô thị thiếu tầm nhìn, một số nội dung thiếu khả thi, chưa tính toán đầy đủ, đồng bộ gắn kết giữa các quy hoạch đô thị với các quy hoạch khác như quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch hạ tầng. Đề nghị Bộ trưởng cho biết, nguyên nhân của tình trạng trên là gì? Trách nhiệm thuộc về các cơ quan, tổ chức nào và giải pháp pháp khắc phục trong thời gian tới?

Đại biểu Trần Thị Diệu Thuý (TP Hồ Chí Minh): Thời gian quan, xuất phát từ chính sách ưu đãi đầu tư dự án nhà ở xã hội, đảm bảo công bằng đúng đối tượng nên pháp luật quy định rất cụ thể các thủ tục để áp dụng chính sách này. Cụ thể, thủ tục xác định nghĩa vụ tài chính về tiền sử dụng đất và thủ tục miễn quyền sử dụng đất trong Luật đất đai năm 2013. Giá nhà ở xã hội, thủ tục đối tượng chính sách nhà ở… quy định tại Nghị định 49/2021. 

Tuy nhiên, chính những điều này dẫn đến thủ tục xây dựng nhà ở xã hội nhiều hơn, khó hơn, so với thủ tục xây dựng nhà ở thương mại. Dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện, nhà đầu tư mệt mỏi, bỏ cuộc. Từ đó số lượng nhà ở xã hội hoàn thành rất thấp so với mục tiêu đề ra. Xin hỏi Bộ trưởng giải pháp tháo gỡ những khó khăn này?

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình): Cử tri cho rằng, quỹ đất sau khi di dời các cơ quan, doanh nghiệp ra khỏi khu vực nội thành, thì rất nhiều trường hợp lại được sử dụng đầu tư xây dựng dự án nhà ở, trung tâm thương mại, văn phòng. Điều này là chưa tuân theo quy định, định hướng chung, không đạt được áp lực giảm gia tăng dân số, quá tải hạ tầng tại khu vực nội thành. Đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm và giải pháp về vấn đề này?

Hiện nay, một số quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng liên quan quản lý chất lượng công trình xây dựng chưa theo kịp thực tiễn. Việc áp dụng các tiêu chuẩn, trong nước và nước ngoài tại một số dự án còn bất cập, chưa đồng bộ. Một số định mức chưa phù hợp, chưa khuyến khích việc áp dụng công nghệ và giải pháp xây dựng mới để tăng năng suất, đảm bảo chất lượng công trình đối với các dự án sử dụng vốn đầu tư công. Đề nghị Bộ trưởng cho biết trách nhiệm và giải pháp với vấn đề này?

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Định):

Tại buổi làm việc với Bộ Xây dựng trong tháng 5 vừa qua, Thủ tướng chỉ ra 8 hạn chế của Bộ Xây dựng. Trong đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ phải phân cấp quản lý nhà nước cần mạnh mẽ hơn, và Thủ tướng lưu ý việc phân cấp cho địa phương về thanh tra, kiểm tra, giám sát trong quản lý xây dựng. Vậy đến nay, Bộ đã cụ thể hóa phân cấp trên như thế nào? Có thể nói, thị trường bất động sản chưa được kiểm soát tốt, chưa gắn với sự phát triển nhà ở một cách hợp lý. Dòng tiền chủ yếu chảy vào bất động sản chảy vào người giàu, còn người nghèo chưa được quan tâm đúng mức. Giải pháp Bộ trưởng như thế nào trong thời gian tới. Câu hỏi này tôi cũng gửi tới Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Trần Lập Sinh liên quan đến xây dựng sai phép, cấp phép, với đặc thù của công trình xây dựng thì các vi phạm về trật tự xây dựng là các vi phạm rất khó khắc phục hậu quả. Các trường hợp buộc phải phá dỡ công trình vi phạm đều dẫn đến lãng phí nguồn lực xã hội, vì vậy  giải pháp phát hiện cho phòng ngừa từ sớm các trường hợp vi phạm trật tự xây dựng luôn là ưu tiên trong các nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng.

Bộ Xây dựng đã tham mưu cho Chính phủ ban hành hệ thống văn bản pháp luật về quản lý trật tự xây dựng đến nay đã tương đối đầy đủ và đồng bộ, cơ bản điều chỉnh được các hoạt động xây dựng và nội dung quy định về trật tự xây dựng cũng ngày càng chặt chẽ và các biện pháp xử lý vi phạm trật tự xây dựng cũng theo hướng tăng nặng xử phạt và buộc phá dỡ phần vi phạm.

Theo báo cáo của các địa phương, số tỷ lệ công trình sai phép không phép trên tổng số công trình được thanh tra kiểm tra đã giảm dần qua từng năm, theo báo cáo mới đây thì 2020, số công trình sai phép chiếm tỷ lệ là 23,8 % trên tổng số kiểm tra thanh tra, đến 2021, số công trình không phép sai phép chiếm tỷ lệ là 13,4% tổng số chương trình được kiểm tra và 6 tháng đầu năm 2022, số công trình sai phép, không phép là chiếm tỷ lệ là 7,1%.

Tuy nhiên, đúng như đại biểu phản ánh là tình trạng vi phạm trật tự xây dựng rồi đã giảm nhưng vẫn còn phức tạp và việc phát hiện vi phạm có thời điểm cũng không kịp thời, việc xử lý vi phạm cũng có trường hợp chưa nghiêm còn chậm và chưa triệt để. Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tập trung hoàn thiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong quy hoạch trong hoạt động đầu tư xây dựng để mà xử lý hành vi vi phạm trật tự xây dựng.

Thứ 2, đề nghị các địa phương quan tâm bố trí ngân sách hàng năm để cho công tác quy hoạch rồi khẩn trương lập thẩm định và phê duyệt quy hoạch chi tiết thiết kế đô thị, quy chế quản lý kiến trúc cảnh quan; cấp giấy phép xây dựng để làm cơ sở quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn.

Thứ 3, tăng cường trách nhiệm của địa phương để công tác quản lý địa bàn quản lý trật tự xây dựng cũng như là tăng tăng cường công tác thanh tra kiểm tra rồi xử lý nghiêm cán bộ công chức có thẩm quyền để xảy ra vi phạm mà không xử lý cũng như là xử lý không kịp thời không triệt để.

Thứ 4, là tăng cường tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật để mà người dân và các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng chấp hành nghiêm quy định của pháp luật về hoạt động xây dựng.

Liên quan đến câu hỏi của đại biểu Dương Khắc Mai liên quan đến quy hoạch treo về trách nhiệm và giải pháp? Phải nói là quy hoạch treo là quy hoạch mà chưa xác định được nguồn lực để thực hiện cho nên chưa có cái cơ chế triển khai đầu tư nên đã diễn tình trạng treo, ngoài ra chất lượng quy hoạch cũng là dẫn đến khả năng khả thi không cao.

Quy hoạch treo đúng như đại biểu phản ảnh là ảnh hưởng tiêu cực đến là quyền lợi hợp pháp và cuộc sống của người dân, đồng thời giảm đi hiệu quả chất lượng của đô thị cũng như là gây lãng phí tài nguyên, gây bức xúc trong xã hội.

Liên quan đến việc này,  phải nói là do quy hoạch chúng ta cũng còn chưa đảm bảo  chất lượng, thiếu tầm nhìn, dự báo chưa chính xác và cũng không lập đồng bộ các quy hoạch liên quan hoặc là có những mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch với nhau. Quy hoạch thiếu tính khả thi do chưa xác định đủ các yếu tố cái điều kiện để thực hiện, nhất là nguồn vốn đầu tư để đầu tư đồng bộ về hạ tầng, nhà ở cũng như là nguồn lực trong giải phóng mặt bằng thực hiện các quy hoạch và việc tổ chức quản lý thực hiện quy hoạch cũng chưa thực hiện nghiêm túc đầy đủ theo quy định.

Cùng với đó, một số địa phương còn chủ quan trong việc mở rộng phát triển đô thị nhưng chưa tính toán được chính xác yếu tố nguồn lực phát triển, nên không thực hiện được quy hoạch rồi thủ tục đầu tư đất đai xây dựng chậm; năng lực của chủ đầu tư không đảm bảo khi triển khai thực hiện các dự án theo quy hoạch.

Trách nhiệm trước hết là của các cơ quan lập, thẩm định quy hoạch, quản lý quy hoạch và thực hiện công tác rà soát đánh giá quy hoạch.

Trách nhiệm của Bộ Xây dựng là cũng là chưa kiểm tra đôn đốc, thanh tra để xử lý kịp thời và cũng chưa hướng dẫn và chưa hoàn thiện hệ thống quy phạm pháp luật để mà đảm bảo quản lý chặt chẽ hơn, đảm bảo quy trình, đảm bảo chất lượng của quy hoạch có tầm nhìn và khả thi trong trong thực hiện.

Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tập trung hoàn thiện quy định pháp luật, bổ sung các quy định để tăng cường sự tham gia của cộng đồng dân cư và nhà đầu tư trong quá trình lấy ý kiến đồ án quy hoạch cũng như thẩm định các dự án đầu tư, tăng cường thẩm tra năng lực chủ đầu tư về vốn cũng như khả năng huy động vốn rồi mà nâng lên năng lực quản lý cũng như năng lực của các tổ chức tư vấn lập quy hoạch.

Đồng thời, xây dựng các cơ chế chính sách thu hút đầu tư, đa dạng hóa thức đầu tư, tăng cường hướng dẫn đôn đốc kiểm tra thanh tra các địa phương trong công tác quản lý thực hiện quy hoạch và kịp thời phát hiện xử lý nghiêm các vi phạm.

Liên quan đến câu hỏi của đại biểu Bắc Kạn liên quan đến vi phạm trật tự xây dựng, liên quan đến xử lý vi phạm hành chính về trật tự xây dựng thì hiện naychúng ta đã có quy định tương đối đầy đủ và đảm bảo cho việc xử lý hành vi vi phạm này là có cái chế tài rất rõ.

Trách nhiệm của Bộ Xây dựng thì có trách nhiệm trong việc hướng dẫn đôn đốc triển khai thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật để mà quản lý, tăng cường quản lý hoạt động xây dựng đảm bảo theo đúng quy định và có trách nhiệm trong việc là phải rà soát ,điều chỉnh, bổ sung kịp thời các văn bản quy phạm pháp luật và hướng dẫn các địa phương cụ thể xây dựng thực hiện nghiêm các quy định này để đảm bảo không vi phạm các quy định trong hoạt động đầu tư xây dựng.

Trong thời gian tới, tiếp thu ý kiến của của đại biểu, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát để có những sửa đổi bổ sung các quy định pháp luật đảm bảo chặt chẽ hơn, khả thi hơn và quản lý chặt chẽ tốt hơn đối với hoạt động đầu tư xây dựng để đảm bảo giảm dần vi phạm về xây dựng trong thời gian tới.

Đại biểu Trần Lam Sinh (ĐBQH An Giang):

Thứ nhất, hiện nay thực trạng vi phạm như xây dựng sai phép, không phép, xây trên đất nông nghiệp, đất không được phép xây dựng và vụ việc xử lý khá nhanh... Một số vụ khá chậm, gây bức xúc. 

Thứ hai, nâng cấp đường cao hơn nhà dân diễn ra ở nhiều nơi, trong các đô thị, ảnh hưởng đến sinh hoạt, kinh doanh, gây tốn kém trong sửa chữa và mất mỹ quan đô thị khi xuất hiện những dãy nhà thấp hơn mặt đường, có khi hơn cả mét. Điều này gây bức xúc lớn trong xã hội. 

Đề nghị Bộ trưởng cho biết ý kiến về hai vấn đề này và giải pháp khắc phục vấn đề này như thế nào? 

Đại biểu Dương Khắc Mai (ĐBQH Đắc Nông):

Thời gian qua, công tác quy hoạch và quy hoạch quản lý nhà nước, phát triển đô thị đã đạt được những bước tiến mới, quan trọng. Tuy nhiên, những vi phạm, sai phạm trong lĩnh vực này trên địa bàn cả nước còn phức tạp, nhiều nơi chất lượng quy hoạch không đảm bảo, đặc biệt là tình trạng quy hoạch nhiều năm không thực hiện hay còn gọi là quy hoạch treo, không ít nơi treo bền vững. Gây lãng phí các nguồn lực xã hội, cản trở sự phát triển chung của đất nước, gây bức xúc trong dư luận người dân. Nhất là những người dân trong quy hoạch treo, sống trong chờ đợi mỏi mòn.

Xin Bộ trưởng cho biết, trách nhiệm giải pháp của Bộ trưởng để giải quyết căn cơ vấn đề này là gì?

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (ĐBQH Bắc Cạn): 

Qua tiếp xúc cử tri, cử tri phản ánh có tình trạng người dân sửa chữa nhà cửa trong ngõ sâu nhưng thanh tra xây dựng vẫn nắm được. Trong khi nhiều công trình lớn, thậm chí các cao ốc ngay mặt đường vi phạm trật tự đô thị không phát hiện ra. Cử tri băn khoăn là liệu có tình trạng tham nhũng tiêu cực trong vấn đề này hay không?

Bộ trưởng đã trả lời đại biểu Hạ về việc có các quy định pháp luật. Tôi xin hỏi thêm, từ tình trạng vừa qua từ trách nhiệm của địa phương thì trách nhiệm của Bộ Xây dựng là gì? Những giải pháp mà Bộ đã triển khai hoặc tham mưu với các cấp có thẩm quyền để đảm bảo mọi vi phạm trong trật tự xây dựng đều được quản lý kịp thời.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị: Thị trường bất động sản tiếp tục khó khăn, cơ cấu sản phẩm cải thiện nhưng vẫn chưa phù hợp.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Hoàng Văn Cường, Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị thừa nhận thị trường bất động sản nước ta hiện nay còn một số hạn chế, tồn tại như: hệ thống pháp luật liên quan đến đất đai, đầu tư xây dựng, kinh doanh bất động sản và một số vi phạm pháp luật khác vẫn còn tồn tại, bất cập cần phải sửa đổi.

Việc triển khai đầu tư xây dựng dự án bất động sản tại hầu hết các địa phương đều gặp khó khăn, dẫn đến nguồn cung bất động sản sụt giảm, khiến số lượng dự án được chấp thuận mới khởi công xây dựng và hoàn thành đúng thời gian còn hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu nhà ở thương mại, nhà ở thương mại có giá phù hợp cho người thu nhập thấp, thu nhập trung bình, đặc biệt là nhà ở xã hội, công nhân.

Cơ cấu sản phẩm bất động sản tiếp tục bất hợp lý, trong đó thiếu trầm trọng nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp. Giá bất động sản cao hơn nhiều so với thu nhập của người dân. Công tác quản lý quy hoạch xây dựng, quản lý sử dụng đất và thị trường bất động sản tại địa phương còn bất cập. Việc kiểm soát dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực bất động sản còn chưa chặt chẽ, còn tiềm ẩn rủi ro…

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết thị trường bất động sản có biến động do chịu tác động của tình hình kinh tế vĩ mô, các kênh đầu tư khác không ổn định so với kênh đầu tư bất động sản, nguồn cung các loại bất động sản quá thiếu hoặc quá thừa so với nhu cầu, chính sách tài chính tín dụng cho bất động sản bị hạ thấp hoặc thắt chặt, thiếu sự can thiệp kịp thời, hợp lý của Nhà nước đối với thị trường bất động sản…

Nhận định tình tình thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị dự báo tình hình thị trường thời gian tới sẽ tiếp tục gặp khó khăn, nguồn cung tiếp tục hạn chế, cơ cấu sản phẩm có cải thiện nhưng vẫn còn chưa phù hợp trong khi nhu cầu của người dân đối với nhà ở, phân khúc thu nhập thấp, thu nhập trung bình, nhà xã hội và công nhân còn rất lớn…

Bộ trưởng khẳng định, thời gian tới thực hiện đồng bộ, quyết liệt trách nhiệm các giải pháp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đề ra như: giải pháp liên quan hoàn thiện hệ thống pháp luật; giải pháp về kiểm soát cơ cấu tín dụng bất động sản đảm bảo sử dụng đúng mục đích, tránh rủi ro; tiếp tục tạo điều kiện cho vay lĩnh vực bất động sản theo đúng quy định pháp luật; ưu tiên cho vay dự án nhở xã hội nhờ công nhân, nhà ở có giá phù hợp với đối tượng thu nhập thấp; huy động vốn trên thị trường chứng khoán; tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của các dự án đang triển khai về thủ tục đầu tư, đất đai, quy hoạch xây dựng để tạo nguồn cung cho thị trường…

Trả lời chất vấn của đại biểu Tạ Văn Hạ liên quan đến vi phạm về quy hoạch, trật tự xây dựng, xử lý cán bộ, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, vi phạm quy định của pháp luật quy hoạch, trật tự xây dựng, Bộ đã có báo cáo đầy đủ Quốc hội.

Về xử lý hành vi vi phạm đã quy định cụ thể tại Nghị định 16 năm 2022 về quy định xử phạt vi phạm vi xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến lĩnh vực xây dựng. Tuy nhiên, việc xử lý cán bộ phải theo quy trình, thủ tục, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Đối với ý kiến của đại biểu về sử dụng vật liệu mới để đảm bảo giải pháp đáp ứng công trình xanh, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định, mặc dù được quan tâm nhưng phát triển công trình xanh ở nước ta trong thời gian qua vẫn chưa tương xứng với tiềm năng.

Đến nay cả nước chỉ có khoảng 230 công trình xanh chưa đáp ứng được mục tiêu đề ra. Một trong những rào cản đó là chưa có nhiều sản phẩm vật liệu được dán nhãn sinh thái xanh, nhãn tiết kiệm năng lượng vật liệu mới để đáp ứng thuận lợi cho các đối tượng sử dụng để phát triển công trình xanh.

Thời gian tới, Bộ Xây dựng tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan công trình xanh, sử dụng vật liệu xanh, vật liệu mới, trong đó có ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức liên quan đến vật liệu mới để đảm bảo cho việc mở ứng dụng, phát triển công trình xanh.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị trả lời chất vấn: Liên quan đến trật tự xây dựng sai phép, không phép đang diễn ra nghiêm trong hiện nay tại các địa phương, dẫn đến việc khó khắc phục hậu quả, lãng phí nguồn lực xã hội, Bộ Xây dựng đã tham mưu cho Chính phủ ban hành các văn bản pháp luật về quản lý trật tự xây dựng tương đối đầy đủ và đồng bộ, cơ bản điều chỉnh được các hoạt động xây dựng và nội dung quy định về trật tự xây dựng. Thống kê, riêng năm 2020, số công trình sai phép, không phép chiếm tỷ lệ khoảng 23,8% tổng số các cuojv kiểm tra, thanh tra. Đến năm 2021, số công trình không phép, sai phép chỉ còn khoảng 13,4 % và 6 tháng đầu năm 2022, số công trình sai phép, không phép chỉ chiếm 7%. Tuy nhiên, các vụ việc vi phạm trật tự đô thị vẫn còn phức tạp, chậm xử lý và chưa triệt để.

Vì vậy, thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tập trung hoàn thiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong quy hoạch xây dựng, hoạt động đầu tư xây dựng, để xử lý các hành vi vi phạm. Bộ Xây dựng đề nghị các địa phương quan tâm bố trí ngân sách hàng năm cho công tác quy hoạch để tăng cường lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết, thiết kế đô thị, quy chế quản lý kiến trúc, cảnh quan... Đặc biệt, Bộ Xây dựng đề nghị tăng cường trách nhiệm của địa phương trong công tác quản lý địa bàn, quản lý trật tự xây dựng và tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm cán bộ, công chức có thẩm quyền để xảy ra vi phạm, mà không xử lý kịp thời, không triệt để. 

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch- Đầu tư đăng đàn trả lời chất vấn nhóm vấn đề liên quan:
Đây là lần đầu tiên thực hiện Luật Quy hoạch, với khối lượng tới 110 quy hoạch, bao gồm 1 quy hoạch tổng thể quốc gia, 6 quy hoạch vùng, 63 quy hoạch địa phương. Đến thời điểm này, quy hoạch tổng thể quốc gia đã báo cáo với Hội đồng thẩm định thông qua và báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội xem xét thông qua vào kỳ họp tới. Về 6 quy hoạch vùng, Chính phủ đã thông qua quy hoạch đồng bằng sông Cửu Long, còn 5 quy hoạch vùng đang thẩm định. Đối với 63 quy hoạch địa phương, hiện nay đã thẩm định được 50 quy hoạch các tỉnh, thành phố. Tuy nhiên, tiến độ chung vẫn đang chậm so với yêu cầu của các đoàn giam sát Quốc hội đề ra. 

Để khắc phục thực tế trên, Nghị quyết 61 của Quốc hội đã tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc trong cái việc lập quy hoạch các địa phương. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang tập trung đẩy nhanh tốc độ thẩm định, nhưng phải đảm bảo chất lượng quy hoạch theo Nghị quyết 61 theo hướng lập đồng thời cả quy hoạch tổng thể quốc gia và các quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh. Thực tế, Quốc hội đã cho phép triển khai phương pháp lập các quy hoạch theo hướng này. 

Trả lời đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Trong quá trình quy hoạch đô thị phải thực hiện theo đúng pháp luật để điều chỉnh quy hoạch. Trong quy hoạch, có việc điều chỉnh tổng thể và điều chỉnh cục bộ để khắc phục những bất cập trong quy hoạch đô thị.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cũng nhìn nhận rằng, vẫn còn những hạn chế đó là điều chỉnh quy hoạch còn tùy tiện, không tuân thủ pháp luật. Nguyên nhân của việc này là chưa ra soát kịp thời quy hoạch đô thị, các cấp tỉnh, thành phố cũng có trách nhiệm rà soát ở địa phương để kịp thời điều chỉnh những bất cập này.

Trong quá trình rà soát, còn chưa đánh giá thấu đáo, chưa tính đến hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng đô thị. Việc thi hành pháp luật chưa thường xuyên, công tác thanh tra, kiểm tra cũng chưa kịp thời. Trách nhiệm này thuộc về các đơn vị, với Bộ Xây dựng là thiếu thanh tra, kiểm tra, đôn đốc, chưa kịp thời điều chỉnh cho chặt chẽ theo đúng quy định pháp luật.

Về giải pháp, Bộ Xây dựng đã xây dựng, điều chỉnh sửa đổi bổ sung quy hoạch đô thị, hoàn thiện quy trình lập quy hoạch, lập quy hoạch chi tiết, và quy hoạch thành phần, trách nhiệm của đơn vị lập quy hoạch. Đẩy nhanh tiến độ đưa việc lâp quy hoạch lên cổng thông tin quy hoạch quốc gia.

Các địa phương cũng phải nhanh chóng lập quy hoạch nội đô, đảm bảo xây dựng đồng bộ hạ tầng kỹ thuật.

Đại biểu Trần Văn Tiến (ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc) hỏi: Bộ trưởng đánh giá như thế nào về tiến độ di dời các trụ sở bộ, ngành, cơ sở công nghiệp, trường đại học ra khỏi nội đô Hà Nội trong thời gian qua và giải pháp nào để đẩy nhanh tiến bộ di dời trong thời gian tới?

Đại biểu Phan Thái Bình (ĐBQH tỉnh Quảng Nam) đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng:

Tại Báo cáo số 130 ngày 28/10/2022 của Bộ Xây dựng đã chỉ ra một hạn chế, đó là việc điều chỉnh quy hoạch đô thị, bao gồm cả điều chỉnh tổng thể và điều chỉnh cục bộ, nhất là điều chỉnh quy hoạch chi tiết tại một số địa phương còn có biểu hiện tùy tiện, không tuân thủ quy định của pháp luật và yêu cầu của quy chuẩn về quy hoạch xây dựng. Theo tôi, hạn chế này cực bộ chỉ ra là hoàn toàn chính xác và đúng với thực tiễn hiện nay. Vậy đề nghị Bộ trưởng cho biết hệ lụy, nguyên nhân chủ quan của thực trạng trên và trách nhiệm của Bộ Xây dựng cũng như giải pháp khắc phục của tình trạng trên trong cái thời gian tới?

Đại biểu Lê Thanh Vân (ĐBQH tỉnh Cà Mau) hỏi: Tôi xin hỏi Bộ trưởng một câu, đâu là nguyên nhân gốc rễ của việc chậm trễ trong việc phê duyệt quy hoạch cấp tỉnh hiện nay? Điều đó tác động như thế nào đến quy hoạch vùng và quy hoạch tổng thể quốc gia? Ai là người chịu trách nhiệm trước Chính phủ về công việc này? Giải pháp thời gian tới để làm sao thúc đẩy nhanh tiến độ này?

Bộ trưởng Bộ Xây dựng: Về quản lý nhà chung cư, đúng như đại biểu phản ánh, có tình trạng quản lý nhà chung cư còn bất cập. Qua công tác thanh tra và giải quyết khiểu nại thì Bộ Xây dựng thấy 5 vấn đề nổi lên liên quan đến vận hành quản lý nhà chung cư: Chậm tổ chức hội nghị nhà chung cư thành lập Ban quản trị, quy chế thu chi tài chính Ban quản trị; Bàn giao kinh phí bảo trì nhà chung cư; xác định sử hữu chung, sở hửu riêng; Không thống nhất được đơn vị quản lý vận hành chung cư; Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà và tài sản gắn liền với đất.

Bộ Xây dựng đã tiến hành thanh tra và kết luận xử lý vi phạm và yêu cầu chủ đầu tư khắc phục hạn chế trong vận hành và giải quyết tranh chấp khiếu nại.

Trên thực tế vẫn có những hành vi vi phạm pháp luật của chủ đầu tư, Bộ rà soát hoàn thành quy định pháp luật liên quan đến vận hành nhà chung cư như trong Luật Nhà ở mà Bộ đang dự thảo xây dựng để Quốc hội cho ý kiến trong kỳ hợp tới để vận hành theo đúng pháp luật.

Về hợp đồng xây dựng, giá vật liệu xây dựng từ quý VI/2020 đến quý I/2022 tăng ảnh hưởng đến các dự án xây dựng và đầu tư công. Theo quy định với hợp đồng trọn gói, không đổi trong xây dựng, thì không điều chỉnh trong quá trình thực hiện. Còn hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh theo giá của địa phương.

Các hợp đồng trọn gói theo đơn giá cố định điều chỉnh theo điều kiện bất khả kháng. Bộ đã thông qua hình thức yêu cầu địa phương tăng tần suất công bố giá xây dựng. Đến nay, 44 địa phương công bố giá vật liệu xây dựng hàng tháng 19 địa phương công bố giá vật liệu hàng quý.

Về việc cấp phép, Bộ Xây dựng thẩm định công trình cấp đặc biệt và địa phương thẩm định công trình dân dụng và các bộ chuyên ngành khác thẩm định.

Trong dự thảo nghị định sửa các nghị định phân cấp địa phương, chương trình cấp 2 trở xuống do sở cấp và giảm hồ sơ cấp thẩm định từ Bộ; đảm bảo cải cách hành chính.

Đại biểu Hà Ánh Phượng - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ:

Tại phiên chất vấn, đại biểu Hà Ánh Phượng chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị là tại sao khi xây dựng nhà từ 24 tầng trở lên phải do Bộ Xây dựng thẩm định và cấp phép, trong khi hầu hết các nước trên thế giới có thể do các đơn vị tư vấn và có đủ năng lực thẩm định, cấp phép và chịu trách nhiệm về kết quả thẩm định và cấp phép của mình?

Ngoài ra, hiện nay, Bộ Xây dựng chỉ có một đơn vị tư vấn thẩm định và không đáp ứng được nhu cầu phát triển nhà cao tầng hiện nay. Xin Bộ trưởng cho biết giải pháp trong thời gian tới thì có giao cho các đơn vị ngoài Bộ Xây dựng có đủ năng lực, điều kiện thẩm định hay không?

Đại biểu Dương Văn Phước - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam:

Đặt vấn đề chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị tại hội trường, đại biểu Quốc hội theo cơ chế hiện nay việc đấu thầu hợp đồng trọn gói hoặc theo đơn giá cố định sẽ không được điều chỉnh giá trong khi giá có thể biến động rất lớn, không thể lường trước được.

Đại biểu Phước nhấn mạnh, nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ trúng thầu các công trình có vốn từ ngân sách nhà nước gặp nhiều khó khăn, có nguy cơ bị phá sản. Đại biểu Dương Văn Phước đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết Bộ trưởng có suy nghĩ gì về vấn đề này? Giải pháp của Bộ trưởng về vấn đề này trong thời gian tới ra sao?

Đại biểu Tạ Thị Yên - Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên:

Gần đây, ở một số dự án nhà ở, tình trạng cư dân căng băng rôn, thậm chí tập trung đông người, yêu cầu chủ đầu tư phải trả cho người mua sổ hồng, sổ đỏ, giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà ở, đất ở.

Theo đại biểu Tạ Thị Yên, tình trạng này là do chủ đầu tư chưa thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước, hoặc các quy trình, thủ tục về đầu tư xây dựng theo luật định, kể cả quy định về phòng cháy, chữa cháy.

Với trách nhiệm quản lý nhà nước của mình theo Luật Nhà ở, đại biểu đề nghị Bộ trưởng sẽ giải quyết vấn đề này như thế nào, có biện pháp, chế tài nào để các chủ đầu tư thực hiện cam kết trả giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà ở, đất ở cho chủ sở hữu nhà ở, đất ở?

Trả lời đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Chế độ nhà ở cho đối tượng chính sách là chế độ ưu việt của Đảng và Nhà nước ta. Giá nguyên vật liệu tăng thời gian qua đã ảnh hưởng rất nhiều đến việc xây dựng nhà ở cho các đối tượng chính sách.

Thời gian qua, Bộ Xây dựng đã có chương trình hỗ trợ nhà ở cho đối tượng chính sách, cải thiện tốt về nhà ở cho đối tượng là gia đình chính sách, người có công, người nghèo ở vùng miền núi, ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Thời gian qua, do giá nguyên vật liệu tăng, giá nhân công cũng tăng nên đã ảnh hưởng nhiều đến việc xây dựng nhà ở cho các đối tượng chính sách.

Về giải pháp, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị đã tiếp thu ý kiến các bộ, ngành, để hỗ trợ đối tượng chính sách cho gia đình nghèo, người khó khăn tăng lên 60 triệu đồng (trước đây 40 triệu đồng) và nhà ở xã hội là 40 triệu đồng (trước đây 30 triệu đồng).

Hiện nay, tình trạng quy hoạch treo ảnh hưởng tiêu cực đến quyền lợi hợp pháp và cuộc sống của người dân, làm giảm hiệu quả chất lượng đô thị, gây lãng phí tài nguyên, bức xúc trong xã hội. Nguyên nhân chính là do quy hoạch chưa đảm bảo chất chất lượng, thiếu dự báo, chưa đồng bộ với các quy hoạch liên quan hoặc là có những mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch với nhau...

Bên cạnh đó, nhiều địa phương chủ quan trong việc mở rộng đất phát triển đô thị, chưa tính toán được các nguồn lực phát triển, nên quy hoạch đất đai chậm. Do đó, trách nhiệm trước hết thuộc về các cơ quan lập quy hoạch và quản lý quy hoạch.

Do đó, thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tập trung hoàn thiện quy định pháp luật để xử lý nghiêm tình trạng quy hoạch treo, bổ sung các quy định để tăng cường sự tham gia của cộng đồng dân cư, nhà đầu tư trong quá trình lấy ý kiến đồ án quy hoạch, cũng như thẩm định các dự án đầu tư, tăng cường thẩm tra năng lực chủ đầu tư về vốn và khả năng huy động vốn; đồng thời, tăng cường hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, thanh tra các địa phương trong công tác quản lý quy hoạch.

Thị trường bất động sản đã có sự phát triển mạnh cả về quy mô và trình độ, năng lực của các chủ thể tham gia thị trường, đóng góp trung bình của ngành Xây dựng và bất động sản trong GDP các năm gần đây chiếm khoảng 11% tổng thu ngân sách, thu hút nguồn vốn FDI lĩnh vực bất động sản năm 2021 khoảng 2,6 tỷ USD, dư nợ tín dụng bất động sản đến 31/8/2022 đạt 777.235 tỷ đồng. Hiện có hơn 1.100 sàn giao dịch bất động sản, hơn 44 cơ sở đào tạo về bất động sản (khoảng 32.900 đã cá nhân được cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản)

Tuy nhiên, thị trường bất động sản là thị trường phức tạp, liên thông, gắn trực tiếp với thị trường tài chính, tiền tệ và các thị trường khác. Theo kinh nghiệm quốc tế, các cuộc khủng hoảng kinh tế thường bắt nguồn từ khủng hoảng thị trường tài chính, tiền tệ và thị trường bất động sản. Nhất là trong năm 2021, thị trường bất động sản chịu tác động bởi dịch bệnh; 9 tháng đầu năm 2022 tiếp tục gặp khó khăn trong việc huy động các nguồn vốn và khan hiếm về nguồn cung... 

Nguyên nhân của tình trạng trên là do hệ thống pháp luật liên quan đến đầu tư, xây dựng, kinh doanh bất động sản vẫn còn một số bất cập cần sửa đổi; cơ cấu sản phẩm bất động sản chưa phù hợp (thiếu trầm trọng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân và nhà ở thương mại giá phù hợp cho đối tượng thu nhập thấp, thu nhập trung bình); cơ cấu nguồn lực cho thị trường bất động sản còn bất hợp lý; giao dịch bất động sản chưa được minh bạch, hiện tượng "hai giá", kê khai thấp hơn giá giao dịch thực nhằm trốn thuế trong giao dịch kinh doanh bất động sản còn khá phổ biến...

Ngoài ra, các sàn giao dịch bất động sản hoạt động thiếu ổn định; hoạt động môi giới bất động sản chưa được kiểm soát tốt; hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về thị trường bất động sản, nhà ở chưa đầy đủ, thiếu thống nhất, chưa công khai làm ảnh hưởng tới tính minh bạch của thị trường; việc kiểm soát dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực bất động sản còn chưa chặt chẽ, còn tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt là trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

Để khắc phục, Bộ Xây dựng đang khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến lĩnh vực bất động sản bảo đảm đồng bộ, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện để thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh. Đặc biệt là sớm trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) tại kỳ họp thứ 6 năm 2023; hoàn thiện chính sách thuế phù hợp với thực tế đối với bất động sản nhằm góp phần khuyến khích sử dụng nhà, đất có hiệu quả, góp phần hạn chế đầu cơ nhà đất; cắt giảm thủ tục hành chính không cần thiết trong thủ tục đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư và cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư các dự án nhà ở, bất động sản; kiểm soát hoạt động huy động vốn của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản trên thị trường chứng khoán, tránh hiện tượng đầu cơ, thao túng, thổi giá...

Riêng đối với các địa phương, Bộ Xây dựng tập trung rà soát lập danh mục các dự án nhà ở, bất động sản; giao đất, lựa chọn chủ đầu tư thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất đối với các dự án bất động sản, dự án nhà ở mới để tăng nguồn cung cho thị trường; bổ sung quy hoạch, bố trí quỹ đất dành để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân theo đúng quy định pháp luật, thực hiện nghiêm quy định dành quỹ đất 20% trong các dự án nhà ở, khu đô thị; kiểm soát, phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất, đảm bảo đúng pháp luật; ngăn chặn việc chia tách, “phân lô, bán nền” tại các khu vực chưa được phép đầu tư, thiếu hệ thống hạ tầng...

Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (ĐBQH tỉnh Bình Định) hỏi:

Chúng ta đã có nhiều chính sách, nhiều chương trình hỗ trợ phát triển nhà trong các năm qua. Tuy nhiên, với tình trạng tăng giá nhân công, vật liệu xây dựng như hiện nay, mức hỗ trợ cho các chương trình hỗ trợ phát triển nhà ở cho các đối tượng chính sách đã được phê duyệt sẽ rất nhanh chóng bị lỗi thời, khó đáp ứng một cách phù hợp và hiệu quả với nhu cầu của các đối tượng chính sách. Xin Bộ trưởng cho biết hướng giải quyết vấn đề này trong thời gian tới?

Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân (ĐBQH tỉnh Bắc Kạn) hỏi:

Câu 1: Theo quy định của Luật Xây dựng và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 Luật liên quan đến quy hoạch thì chỉ điều chỉnh cục bộ quy hoạch xây dựng khu chức năng, không áp dụng với quy hoạch nông thôn. Trong khi đó, quy hoạch nông thôn bao gồm cả quy hoạch chung xây dựng toàn xã và quy hoạch chi tiết điểm dân cư nông thôn nên với các xã tiếp giáp với đô thị và khu công nghiệp có tốc độ đô thị hóa nhanh và khó khăn trong công tác dự báo; việc điều chỉnh quy hoạch tổng thể sẽ tốn kém và mất rất nhiều thời gian. Bộ trưởng có thấy được bất cập này và hướng giải quyết?

Câu 2: Để hoàn thiện quy trình cấp có thẩm quyền phê duyệt thì việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư là một thủ tục cần thiết. Tuy nhiên, trên thực tế việc lấy ý kiến thường được thực hiện một cách hình thức, chiếu lệ và không đi sâu vào chuyên môn. Xin hỏi Bộ trưởng giải pháp khắc phục tình trạng này để ý kiến cộng đồng phải được tiếp thu, giải trình làm rõ; đặc biệt là sau khi kỳ họp thứ 3 Quốc hội đã có Nghị quyết về tiếp tục tăng cường hiệu lực, hiệu quả để thực hiện chính sách pháp luật về quy hoạch và một số giải pháp những khó khăn đẩy nhanh tiến độ quy hoạch, nâng cao chất lượng thời kỳ 2021- 2030.

Đại biểu Tô Văn Tám (ĐBQH tỉnh Kon Tum) hỏi:

Mục tiêu của nhà ở xã hội là hướng đến người có thu nhập thấp và giải quyết nhà ở giá rẻ là điểm mấu chốt về vấn đề nhà ở cho công nhân và người lao động; mục tiêu này khó thực hiện khi giá nhà ở xã hội đang ở mức rất cao so với thu nhập của người lao động. Một số số liệu cho thấy giá trung bình ở mức trên 15 triệu đồng/mét vuông, có nơi từ 21- 25 triệu đồng/mét vuông. Bộ trưởng cho biết nguyên nhân của thực trạng này; có thể đưa giá nhà ở xã hội trở về phù hợp với khả năng của công nhân, người lao động có thu nhập thấp hay không; nếu được thì giải pháp nào và trong thời gian bao lâu?

Đến hết tháng 9/2022, hệ thống đô thị nước ta có 883 đô thị, trong đó có hai đô thị đặc biệt là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Tỷ lệ đô thị hóa đạt khoảng 41%, tăng hơn 5,3% so với năm 2015. Đến tháng 10, tỷ lệ phủ kín quy hoạch phân khu đô thị so với diện tích đất xây dựng tại các đô thị trên cả nước đạt khoảng 60%. Tỷ lệ phủ kín quy hoạch chi tiết đô thị đạt khoảng 39% so với diện tích đất xây dựng…

Tuy nhiên, việc quản lý quy hoạch đang tồn tại hàng loạt bất cập. Đơn cử như chất lượng đô thị hóa chưa cao. Nhiều nơi còn tình trạng phát triển đô thị theo chiều rộng, mức độ tập trung kinh tế còn thấp. Kết cấu, chất lượng hạ tầng đô thị chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển dân số và kinh tế khu vực đô thị; chưa thích ứng với biến đổi khí hậu, ứng phó với dịch bệnh quy mô lớn, còn xảy ra tình trạng ùn tắc giao thông, ngập lụt tại các thành phố lớn. Năng lực quản lý và quản trị đô thị còn yếu, chậm được đổi mới. Đặc biệt, việc điều chỉnh quy hoạch đô thị (bao gồm cả điều chỉnh tổng thể và điều chỉnh cục bộ), nhất là điều chỉnh quy hoạch chi tiết tại một số địa phương còn có biểu hiện tùy tiện, không tuân thủ quy định pháp luật và yêu cầu của quy chuẩn về quy hoạch xây dựng…

Để khắc phục thực trạng nay, thời gian tới Bộ Xây dựng sẽ rà soát quy định pháp luật để quy định rõ hơn đối với chủ đầu tư, đề xuất sửa đổi các nghị định, bổ sung quy định bàn giao hạ tầng khu đô thị, đề xuất sửa đổi bổ sung phạt hành chính… Trong đó, hoàn thiện thể chế, pháp luật bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ giữa pháp luật về quy hoạch, phát triển đô thị với pháp luật khác; nghiên cứu, rà soát, bổ sung hoàn thiện lý luận, phương pháp luận về quy hoạch và quản lý đô thị. nâng lên năng lực quản lý và đội ngũ làm công tác quy hoạch đô thị; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch đô thị.

Riêng về nâng cao công tác quản lý đô thị, Bộ Xây dựng sẽ tập trung quyết liệt lập Quy hoạch hệ thống đô thị và nông thôn thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; đẩy mạnh nghiên cứu các mô hình phát triển đô thị gắn với vị trí địa lý, chức năng, vai trò và đặc điểm phát triển kinh tế - xã hội để tạo điều kiện phát huy tối đa các lợi thế phát triển của mỗi đô thị; tăng cường, đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật về phát triển đô thị tại các địa phương.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, việc đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đã đạt được một số kết quả bước đầu quan trọng, giúp cho hàng trăm ngàn hộ gia đình có điều kiện nâng cao chất lượng nhà ở. Tuy nhiên, kết quả này vẫn chưa đáp ứng nhu cầu đặt ra, đến nay mới đạt 7,79 triệu m2/12,5 triệu m2 theo yêu cầu, trong đó nhà ở công nhân là 3,13 triệu m2 với 62.700 căn hộ; nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp đô thị là 4,65 triệu m2 với 93.090 căn hộ.

Nguyên nhân tồn tại bất cập của thực tế này là do nhiều địa phương chưa quan tâm đến việc phát triển nhà ở xã hội; việc dành quỹ đất 20% thuộc các khu đô thị mới, các dự án nhà ở thương mại chưa được thực hiện triệt để hoặc chưa được sử dụng đúng mục đích; thiếu quỹ đất để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội tại vị trí thuận lợi ở các đô thị lớn; nhiều khu công nghiệp được hình thành, nhưng chưa bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân; chưa quan tâm đúng mức tới việc hỗ trợ chủ đầu tư trong việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài hàng rào dự án nhà ở xã hội theo quy định.

Bên cạnh đó, mặc dù Nhà nước đã có nhiều ưu đãi cho nhà ở xã hội, các cơ chế chính sách ưu đãi hiện nay chưa đủ sức hấp dẫn các doanh nghiệp đầu tư các dự án nhà ở xã hội, nhất là nhà ở xã hội cho thuê.

Để từng bước khắc phục tình trạng này, Bộ Xây dựng tiếp tục tập trung nghiên cứu, sửa đổi Luật Nhà ở năm 2014 đồng bộ với Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Đấu thầu (sửa đổi) và các văn bản pháp luật khác có liên quan, trong đó sửa đổi các cơ chế, chính sách cho nhóm đối tượng thu nhập thấp, quy định cụ thể về đối tượng, điều kiện thụ hưởng; việc quy hoạch, dành quỹ đất phát triển nhà ở xã hội; việc lựa chọn chủ đầu tư dự án; các cơ chế chính sách ưu đãi của Nhà nước…

Ngoài ra, Bộ Xây dựng tập trung, nghiêm túc thực hiện Thông báo Kết luận số 242/TB-VPCP, Chỉ thị số 13/CT-TTg để thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững và Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030. 

Đại biểu Trần Văn Lâm (ĐBQH tỉnh Bắc Giang) hỏi: Phát triển đô thị là một nhiệm vụ rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, hiện nay thực trạng ngập úng đô thị xảy ra khắp nơi từ núi cao như Lào Cai, Đà Lạt tới ven biển như Quảng Ninh, Hải Phòng, Nha Trang, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ hay ở giữa như Hà Nội mưa là lụt, không mưa ngập và thứ hai là tình trạng kẹt xe, tắc nghẽn giao thông do mật độ xây dựng quá cao, không đảm bảo tỷ lệ hạ tầng giao thông với mật độ dân cư cao. Những vấn đề trên đã xuất hiện từ lâu nhưng ngày càng trầm trọng chưa thấy hướng ra.

Vậy, với trách nhiệm quản lý ngành xây dựng trong cái vấn đề quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng, phát triển đô thị, xin Bộ trưởng cho biết chủ trương, giải pháp nào để giải quyết tình trạng trên thực hiện phục vụ cho việc mà xây dựng phát triển đô thị đạt được những kết quả tốt hơn trong  thời gian tới?

Đại biểu Phan Đức Hiếu (ĐBQH tỉnh Thái Bình) hỏi: Hiện nay ở Hà Nội còn có rất nhiều dự án nhà ở, dự án khu đô thị sau một thời gian sử dụng thì hạ tầng xuống cấp, ví dụ như đường xá, vỉa hè nhưng lại không thể nâng cấp vì một lý do là chưa bàn giao cho chính quyền nên chính quyền cũng không nâng cấp được mà chủ đầu tư cũng không nâng cấp nên ảnh hưởng đến đời sống người dân, cảnh quan đô thị. Tôi nhận được rất nhiều phản ánh này, đặc biệt thậm chí lần nào ra tổ dân phố cũng được bà con gửi gắm. Vấn đề này có thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng không và nếu có thì giải quyết như thế nào?

Có 79 đại biểu đăng  ký đặt câu hỏi chất vấn.  Những câu hỏi chất vấn đầu tiên tập trung vào các vấn đề: Nhà ở xã hội cho người thu  nhập thấp; vấn đề tắc nghẽn giao thông...

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ (TP Hồ Chí Minh) hỏi: Việc phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua chủ yếu từ nguồn lực xã hội hóa. Do vậy, việc hoàn thiện các dự án nhà ở xã hội phụ thuộc phần lớn vào các chủ đầu tư dự án. Mặt khác, quy định pháp luật về nhà ở chưa đảm bảo cho việc tạo nguồn cung nhà ở xã hội và chưa nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh ghiệp chủ đầu tư dự án. Chính vì vậy, nguồn cung nhà ở xã hội trong thời gian qua còn ít, chưa đáp ứng nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân, viên chức, người lao động.

Xin hỏi Bộ trưởng trong thời gian tới Bộ Xây dựng có ban hành hoặc đề xuất ban hành chính sách gì để khuyến khích phát triển nhà xã hội, đặc biệt là hỗ trợ vốn và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quy trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội cũng như có biện pháp gì để đảm bảo hiệu lực trong thực hiện các quy định về đầu tư xây dựng nhà ở xã hội theo pháp luật về nhà ở hiện nay nhằm tăng nguồn của nhà ở xã hội, nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp, chủ đầu tư và đáp ứng được nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân, viên chức, người lao động có thu nhập thấp?

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh: Phiên chất vấn sẽ tập trung vào các nội dung thực trạng, giải pháp nâng cao chất lượng quy hoạch và quản lý phát triển đô thị của Việt Nam, nhất là ở các thành phố lớn; việc di dời trụ sở bộ, ngành khỏi nội đô thành phố Hà Nội; quản lý thị trường bất động sản; việc xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật trong hoạt động giao dịch, huy động vốn, kinh doanh bất động sản; việc xây dựng nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, công nhân lao động, nhất là tại các khu kinh tế, khu công nghiệp và các thành phố lớn; trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng trong xây dựng, ban hành, thực hiện các tiêu chuẩn kỹ thuật, đơn giá, định mức trong xây dựng cơ bản; việc kiểm soát giá và bảo đảm nguồn nguyên, vật liệu để xây dựng các công trình, dự án, nhất là các dự án quan trọng quốc gia.

Người trả lời chất vấn là Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị. Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Giao thông Vận tải, Tài nguyên và Môi trường, Lao động - Thương binh và Xã hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tổng Kiểm toán Nhà nước, Chủ tịch ỦBND TP Hà Nội cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan. Dự kiến, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành sẽ tham gia giải trình một số nội dung. 

Phát biểu khai mạc phiên chất vấn, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh: Được sự phân công của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, tôi phát biểu mở đầu phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ tư Quốc hội khóa XV.

Theo Chương trình kỳ họp, bắt đầu từ chiều hôm nay đến hết ngày 5 tháng 11 năm 2022, Quốc hội tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với 04 nhóm vấn đề liên quan đến lĩnh vực phụ trách của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà và Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong; cùng tham gia giải trình có các Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực và các Bộ trưởng, trưởng ngành có liên quan. Cuối phiên chất vấn, theo thông lệ tại các kỳ họp cuối năm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ thay mặt Chính phủ làm rõ các vấn đề có liên quan đến công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của các vị đại biểu Quốc hội.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh: Tiếp tục phương châm “từ sớm, từ xa”, công tác chuẩn bị cho phiên chất vấn lần này đã được tiến hành sớm hơn rất nhiều so với các kỳ họp trước đây. Ngay từ khi triệu tập kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề nghị các vị đại biểu Quốc hội đề xuất nội dung, lĩnh vực chất vấn để có cơ sở lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn. Căn cứ Quy chế tổ chức hoạt động giám sát của Quốc hội và đề xuất của 63 Đoàn đại biểu Quốc hội với 96 nhóm vấn đề; cùng với việc tổng hợp các ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân gửi đến kỳ họp thứ tư Quốc hội khóa XV trong Báo cáo của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Báo cáo của Ban Dân nguyện; những vấn đề nổi lên trong báo cáo của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội.

Tổng Thư ký Quốc hội đã tổng hợp, lựa chọn 6 nhóm vấn đề gửi xin ý kiến Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Ban thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi lấy ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để lựa chọn 5 nhóm vấn đề; trên cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội gửi xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội để lựa chọn 4 trong 5 nhóm vấn đề để Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp này.

Về cách thức chất vấn, tranh luận và trả lời chất vấn, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết: Trên cơ sở quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, Nội quy kỳ họp Quốc hội, Quy chế về tổ chức hoạt động giám sát của Quốc hội và cách thức tiến hành chất vấn như tại các kỳ họp trước đây, với tinh thần dành tối đa thời gian cho việc đặt câu hỏi chất vấn và trả lời chất vấn, người trả lời chất vấn phát biểu một số vấn đề thuộc lĩnh vực chất vấn không quá 5 phút trước khi Quốc hội tiến hành chất vấn. Thời gian trả lời không quá 3 phút đối với một vấn đề chất vấn.

"Đề nghị các Bộ trưởng, trưởng ngành trả lời đúng trọng tâm, không né tránh, đưa ra được các giải pháp thiết thực, hiệu quả, khả thi cho cả trước mắt và lâu dài để nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước trên từng lĩnh vực", Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu.

Chủ tọa phiên họp sẽ mời mỗi lượt 3 đại biểu đặt câu hỏi chất vấn; mỗi đại biểu Quốc hội nêu câu hỏi không quá 1 phút và nên tập trung 1 hoặc 2 vấn đề để Bộ trưởng, trưởng ngành dễ theo dõi và trả lời vào đúng các vấn đề đại biểu quan tâm. Để tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác chất vấn và trả lời chất vấn, đề nghị các vị đại biểu Quốc hội bám sát vào chủ đề chất vấn, đặt câu hỏi ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề và tranh luận thẳng thắn, mang tính xây dựng, trách nhiệm cao. Thời gian mỗi lần tranh luận không quá 2 phút.

"Đề nghị đại biểu Quốc hội không đăng ký tranh luận để đặt câu hỏi chất vấn và cũng không tranh luận giữa các đại biểu Quốc hội với nhau. Khi trình bày, mong các vị đại biểu Quốc hội cố gắng tốc độ nói vừa phải, rõ ràng để Bộ trưởng và trưởng ngành kịp ghi chép và lĩnh hội được hết các vấn đề chất vấn của đại biểu. Các thành viên Chính phủ, các trưởng ngành liên quan sẽ cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình theo sự điều hành của Chủ tọa phiên họp để làm rõ hơn những vấn đề chất vấn của các vị đại biểu Quốc hội", Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói.

Với việc chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng cho phiên chất vấn, cùng với kết quả thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội; thảo luận về giám sát chuyên đề việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021; các báo cáo liên quan đến nội dung nhóm vấn đề chất vấn đã được gửi đến các vị đại biểu Quốc hội, cùng với kinh nghiệm qua các phiên chất vấn, các vị đại biểu Quốc hội đã có thời gian để nghiên cứu báo cáo của các Bộ trưởng, trưởng ngành, làm cơ sở để tiếp tục chất vấn làm rõ các nội dung, trách nhiệm trong từng lĩnh vực.

Đồng thời, các thành viên Chính phủ, thủ trưởng các cơ quan liên quan có thêm thông tin để hoàn thiện các giải pháp hiệu quả trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tạo chuyển biến thực sự trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước; cũng thông qua đó, Quốc hội có cơ sở ban hành nghị quyết về hoạt động chất vấn bảo đảm cụ thể hơn, chất lượng hơn, tạo thuận lợi trong triển khai thực hiện và báo cáo kết quả thực hiện của các cơ quan cũng như việc theo dõi, giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và các vị đại biểu Quốc hội.

Đại biểu Nguyễn Thị Như Ý (ĐBQH tỉnh Đồng Nai), Ủy viên Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội kỳ vọng phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Xây dựng về tiến độ thực thi 1 triệu căn nhà ở xã hội dành cho đối tượng thu nhập thấp.  

“Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị mới đây đã trình Chính phủ Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030. Đồng Nai là một trong những tỉnh có đông công nhân, khu công nghiệp nên đây là vấn đề tôi quan tâm”, đại biểu Nguyễn Thị Như Ý cho biết.   

Mới đây, Nghị định 35/2022/NĐ-CP ra đời thay thế Nghị định 82 có thể coi là Nghị định điều chỉnh lần thứ 4 về vấn đề nhà ở công nhân trong Khu công nghiệp. Để hoàn thành mục tiêu, Bộ Xây dựng đề xuất tiếp tục sửa đổi luật nhà ở đồng bộ với luật Đất đai, luật Đấu thầu, luật Thuế… Trong đó, tập trung vào cơ chế cho nhóm đối tượng thu nhập thấp như quy định cụ thể về đối tượng, điều kiện thụ hưởng, quy hoạch quỹ đất dành cho phát triển nhà ở xã hội, lựa chọn chủ đầu tư…

Theo chương trình Kỳ họp, Quốc hội sẽ tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn đối với 4 nhóm vấn đề là Xây dựng, Nội vụ, Thông tin và Truyền thông, Thanh tra. 

Trong phiên họp chiều 3/11, Quốc hội sẽ chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực Xây dựng.

Phiên chất vấn sẽ tập trung vào các nội dung: Thực trạng, giải pháp nâng cao chất lượng quy hoạch và quản lý phát triển đô thị của Việt Nam, nhất là ở các thành phố lớn; việc di dời trụ sở bộ, ngành khỏi nội đô thành phố Hà Nội; quản lý thị trường bất động sản; việc xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật trong hoạt động giao dịch, huy động vốn, kinh doanh bất động sản; việc xây dựng nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, công nhân lao động, nhất là tại các khu kinh tế, khu công nghiệp và các thành phố lớn; trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng trong xây dựng, ban hành, thực hiện các tiêu chuẩn kỹ thuật, đơn giá, định mức trong xây dựng cơ bản; việc kiểm soát giá và bảo đảm nguồn nguyên, vật liệu để xây dựng các công trình, dự án, nhất là các dự án quan trọng quốc gia.

Các thành viên trả lời chất vấn là Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành và Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Giao thông Vận tải, Tài nguyên và Môi trường, Lao động - Thương binh và Xã hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tổng Kiểm toán Nhà nước cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.