Bộ KH&CN cần đề xuất cơ chế vượt trội, gỡ 'ách tắc' và minh bạch hơn để thúc đẩy sáng tạo

Tham dự hội nghị còn có Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt, lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ cùng đại diện Lãnh đạo các cơ quan của Đảng, Quốc hội, các bộ, ban, ngành, lãnh đạo UBND một số tỉnh, thành phố và lãnh đạo các Sở Khoa học và Công nghệ; đại diện một số viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp, Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa...

Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt nêu bối cảnh năm 2020, toàn thế giới gặp nhiều khó khăn do dịch COVID-19, suy thoái kinh tế chung. Trong bối cảnh đó Việt Nam đã vượt qua nhiều khó khăn, thực hiện "mục tiêu kép" mà Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo: Vừa quyết liệt phòng, chống dịch với tinh thần "chống dịch như chống giặc", vừa tập trung phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm đời sống nhân dân. Trong thành công này, khoa học công nghệ có những đóng góp quan trọng khi kinh tế Việt Nam tăng trưởng dương 2,91%, là một trong những quốc gia tăng trưởng cao nhất trong khu vực và trên thế giới. Năng suất lao động được cải thiện, bình quân giai đoạn 2016-2020 là 5,8%/năm, cao hơn giai đoạn 2011-2015 (4,3%/năm) và vượt mục tiêu đề ra (5%/năm).

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đánh giá cao và ghi nhận sự chuyển biến trong hoạt động của Bộ Khoa học và Công nghệ, đã nhanh nhạy, tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm, đột xuất (vắc-xin, kit thử, phòng chống dịch...), đồng thời, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng chỉ ra những tòa nhà chọc trời được thi công, những công trình lớn được xây lắp bởi những người Việt Nam cho thấy năng lực khoa học công nghệ của đất nước rất lớn. Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ tập trung nghiên cứu, đề xuất cơ chế vượt trội, tháo những điểm ách tắc và minh bạch hơn nữa trong cơ chế tài chính bởi nếu không thay đổi quan niệm "nghiên cứu khoa học phải có rủi ro" thì sẽ rất khó.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng mong muốn Bộ Khoa học và Công nghệ tiếp tục phát huy những thành tựu đạt được trong giai đoạn trước để thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới, lấy doanh nghiệp làm trung tâm đổi mới sáng tạo. Phó Thủ tướng cũng mong muốn Bộ Khoa học và Công nghệ phấn đấu đi đầu trong công khai minh bạch để tạo cơ chế thúc đẩy sáng tạo trong cộng đồng những người làm nghiên cứu, trong đó tăng cường nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học xã hội nhân văn.

Tiếp thu chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành đạt khẳng định, Bộ sẽ triển khai đầy đủ, nghiêm tục các chỉ đạo của Phó Thủ tướng bằng những hành động cụ thể trong năm 2021 và các năm tiếp theo, để khoa học và công nghệ tiếp tục đóng góp cho sự phát triển của đất nước, đưa khoa học và công nghệ ngày càng đóng góp thiết thực, hiệu quả và cụ thể hơn trong các lĩnh vực đời sống kinh tế - xã hội.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định nhấn mạnh: Năm 2020, Bộ Khoa học và Công nghệ luôn nỗ lực thực hiện nghiêm túc phương châm hành động của Chính phủ "Kỷ cương, liêm chính, hành động, trách nhiệm, sáng tạo, hiệu quả", đồng thời tiếp tục tập trung triển khai các nhiệm vụ, giải pháp với mục tiêu đưa khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển các ngành, lĩnh vực, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế - xã hội; hoàn thành Chương trình công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phân công; hệ thống pháp luật tiếp tục được hoàn thiện, tư duy quản lý khoa học và công nghệ đổi mới mạnh mẽ theo hướng phục vụ trực tiếp tăng trưởng kinh tế, phù hợp tình hình phát triển của đất nước và các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Những đổi mới tập trung vào hoàn thiện đầu tư và cơ chế tài chính, huy động nguồn kinh phí ngoài ngân sách nhà nước cho khoa học và công nghệ , tăng cường sự tham gia của doanh nghiệp; hoàn thiện chính sách thu hút, sử dụng, trọng dụng cán bộ, đặc biệt là nhà khoa học người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài ở Việt Nam; cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình sản xuất, kinh doanh, chuyển giao, ứng dụng, đổi mới công nghệ; phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; kết nối cung - cầu công nghệ, phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học công nghệ; nâng cao năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4... Đặc biệt, các nhiệm vụ khoa học công nghệ đã góp phần giải quyết nhiều vấn đề cấp thiết của địa phương, tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp duy trì, khôi phục sản xuất kinh doanh do ảnh hưởng của dịch COVID-19...

Những kết quả đạt được trong năm 2020 là sự tiếp nối quan trọng thành tựu của giai đoạn vừa qua, là nền tảng quan trọng tạo đà phát triển trong giai đoạn mới. Năm 2021 - năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đất nước đến năm 2030, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương triển khai các nhiệm vụ trọng tâm như:

Triển khai các Chương trình, đề án trọng tâm của Chính phủ; rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật để khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự là động lực chính của tăng trưởng kinh tế, tạo bứt phá nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế; tiếp tục tổ chức thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ nghiên cứu phục vụ sản xuất và đời sống, đặc biệt là nghiên cứu sản xuất vắc-xin phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; Thực hiện đồng bộ các giải pháp tiếp tục khuyến khích doanh nghiệp trích lập và sử dụng quỹ phát triển khoa học và công nghệ thúc đẩy mạnh việc đổi mới, hấp thụ và làm chủ công nghệ của doanh nghiệp, thành lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển, viện nghiên cứu, doanh nghiệp khoa học công nghệ và doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; thúc đẩy phát triển mạnh hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia.

Tại hội nghị, thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ Khoa học và Công nghệ vì những thành tích trong công tác góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.