Bảo đảm vốn nhà nước được bán, thoái tốt hơn

Không chờ sửa đổi Nghị định số 59

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Lê Mạnh Hà cho biết, theo Quyết định số 58/2016/QĐ-TTg về tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước, giai đoạn 2017 - 2020, cả nước sẽ thực hiện cổ phần hóa 137 doanh nghiệp nhà nước, tập trung ở 4 bộ, ngành, 32 địa phương và 4 tập đoàn kinh tế.

Đến hết quý I/2017, cả nước đã cổ phần hóa 8 doanh nghiệp nhà nước, 1 đơn vị sự nghiệp, công bố giá trị doanh nghiệp nhưng chưa phê duyệt phương án cổ phần hóa 41 doanh nghiệp và đang tiến hành xác định giá trị của 108 doanh nghiệp, giải thể 1 doanh nghiệp thuộc Tổng công ty Cà phê Việt Nam; phê duyệt giá trị cho 1 doanh nghiệp để cổ phần hóa.

Về thoái vốn nhà nước, đến hết ngày 25/3, cả nước đã bán phần vốn nhà nước có giá trị sổ sách 71,8 tỷ đồng tại 10 doanh nghiệp không cần nắm giữ, thu về 72,8 tỷ đồng, trong đó có 6 doanh nghiệp phải thoái vốn dưới mệnh giá.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, tính tới nay có 96,5% số lượng doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa nhưng tổng số vốn cổ phần hóa chỉ có 8%. Như vậy, còn tới 92% vốn nhà nước chưa được cổ phần hóa, đồng nghĩa với việc chưa thu hút được mạnh mẽ nguồn vốn của tư nhân tham gia vào các lĩnh vực mà nhà nước không cần nắm giữ.

Các thành viên Ban chỉ đạo đều cho rằng hoạt động sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước trong quý I/2017 chững lại vì phải thực hiện đối với các doanh nghiệp nhà nước có quy mô vốn lớn lên tới hàng chục, hàng trăm nghìn tỷ đồng (Tổng công ty Cà phê, Tập đoàn Bưu chính - Viễn thông Việt Nam - VNPT, Tập đoàn Dầu khí - PVN, các Tổng công ty phát điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Cao su, Tổng công ty Lương thực miền Bắc - Vinafood1…).
Bên cạnh đó, các bộ, ngành, địa phương có tâm lý chờ Chính phủ sửa đổi xong Nghị định số 59/2015/NĐ-CP về chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần (liên quan tới việc xử lý vấn đề sở hữu đất đai của doanh nghiệp cổ phần hóa); trông chờ việc các cơ quan có thẩm quyền thống nhất chủ trương thành lập cơ quan đại diện vốn nhà nước tại doanh nghiệp…

Vinafood 1 và Tổng công ty Cà phê trong quý III, IV/2017 sẽ xác định giá trị doanh nghiệp nhưng đúng là đang có tâm lý chờ sửa Nghị định số 59 về chủ trương xác định giá đất, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Công Tuấn cho biết.

Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng cần đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa mà không cần phải chờ sửa đổi Nghị định số 59. Nếu vướng mắc trong xử lý vấn đề sở hữu đất đai sau cổ phần hóa, chỉ cần các bộ, tập đoàn, tổng công ty ngồi lại với Bộ Tài chính thảo luận sẽ xử lý được, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu nói.

Đồng tình với quan điểm không chờ sửa Nghị định, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Nguyễn Doãn Toản cho biết năm 2016, địa phương này đã cổ phần hóa Tổng công ty Thương mại Hà Nội (Hapro - có vốn nhà nước có 2.125 tỷ đồng), vướng mắc lớn nhất là việc xử lý đất đai của doanh nghiệp này. Trong khi Chính phủ chưa sửa được Nghị định 59, Hà Nội đã chỉ đạo lập, phê duyệt kế hoạch sử dụng đất, phương án sắp xếp đất đai của Hapro theo hướng rà soát chức năng của Hapro sau cổ phần để xác định chính xác hơn giá trị doanh nghiệp.

Đánh giá về công tác sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp, nhất là cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng ban Chỉ đạo đồng tình với ý kiến các bộ, địa phương và các doanh nghiệp nhà nước rằng công việc này còn chậm, có dấu hiệu chững lại trong quý I/2017 về xây dựng khung khổ thể chế, sửa đổi, ban hành các Nghị định liên quan của Chính phủ và cả về thủ tục hành chính.

Chậm một ngày thì lỡ tiến độ thực hiện tới hàng tháng, cả một quý, thậm chí cả một năm của doanh nghiệp. Các tập đoàn, tổng công ty thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn vẫn còn thiếu quyết liệt, có tâm lý chờ đợi các quy định của nhà nước, Phó Thủ tướng đánh giá.

Không để tiêu cực khi thoái vốn, cổ phần hóa

Trong giai đoạn tới, cả nước tập trung cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước rất lớn (số lượng doanh nghiệp ít nhưng tỷ trọng vốn rất nhiều) như Tập đoàn Điện lực Việt Nam đang thực hiện các thủ tục cổ phần hóa các Tổng công ty phát điện, hay năm nay cổ phần hóa Tập đoàn như Cao su, Tổng Công ty lương thực miền Nam (Vinafood 2). “Đây là những doanh nghiệp lớn mà Kiểm toán nhà nước phải kiểm toán lại kết quả định giá để tránh thất thoát vốn, tài sản”, Phó Thủ tướng nói.

Nêu rõ những doanh nghiệp mà Nhà nước giữ lại phải đổi mới quản trị, sao cho hoạt động “ra tấm ra món”, Phó Thủ tướng đề nghị Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp soạn thảo văn bản của lãnh đạo Chính phủ đôn đốc các bộ, địa phương, chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc Tập đoàn, Tổng công ty tiếp tục quán triệt Nghị quyết của Đảng, Chính phủ, Quốc hội với lĩnh vực này, nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là quản trị doanh nghiệp.

Các bộ, ngành hoàn thiện văn bản pháp luật, tăng cường thanh tra, giám sát, không để xảy ra thất thoát vốn nhà nước, nhất là không có tiêu cực trong thoái vốn, cổ phần hóa; khắc phục các bất cập về pháp lý của cổ phần hóa để đảm bảo quá trình này diễn ra nhanh, khẩn trương, đúng quy định pháp luật; kiên quyết xử lý doanh nghiệp yếu kém theo tinh thần Nghị quyết số 05/NQ-TW là Nhà nước không bỏ thêm tiền để tái cơ cấu doanh nghiệp. Các địa phương, bộ, ngành cần chủ động xử lý các doanh nghiệp yếu kém, không dồn việc lên Chính phủ.

Lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh, xác định trách nhiệm trong cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, xử lý nghiêm người đứng đầu doanh nghiệp, người đại diện vốn nhà nước tại doanh nghiệp cố tình sai phạm, thực hiện kém, không hiệu quả công tác này kể cả hoạt động điều hành, quản trị doanh nghiệp hiện nay.

Đối với các doanh nghiệp nhà nước cần sắp xếp, cổ phần hóa trong giai đoạn hiện nay có giá trị thị trường rất lớn, Phó Thủ tướng cho rằng không cần cổ phần hóa thật nhiều, phải đảm bảo vốn nhà nước được bán, thoái tốt hơn và nâng cao năng lực quản trị của doanh nghiệp. Hàng tháng, Thường trực Ban chỉ đạo sẽ nghe báo cáo của các bộ, địa phương và tập đoàn, tổng công ty. Hàng quý, Ban chỉ đạo sẽ họp giao ban để đẩy nhanh quá trình sắp xếp, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.