Vắng bóng căn hộ bình dân trên thị trường bất động sản

Ông Hoàng Hải - Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản cho biết, trong quý cuối của năm 2023, trên thị trường gần như không có dự án phân khúc căn hộ bình dân với mức giá dưới 25 triệu đồng/m2 mà chủ yếu là phân khúc căn hộ trung cấp có mức giá từ 25 - 50 triệu đồng/m2 đủ điều kiện huy động vốn và giao dịch.

Theo ghi nhận của Bộ Xây dựng, nhóm doanh nghiệp bất động sản hiện vẫn gặp nhiều khó khăn. Năm 2023, số lượng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thành lập mới chỉ có 4.725 đơn vị, giảm hơn 45% so với năm 2022; số lượng doanh nghiệp giải thể ngưng kinh doanh có thời hạn lần lượt là 1.286 đơn vị - tăng 7,7% và 3.705 doanh nghiệp - tăng 47,4% so với năm 2022.

Cùng đó, tình trạng cắt giảm nhân sự tại các doanh nghiệp bất động sản vẫn diễn ra phổ biến, không chỉ đối với doanh nghiệp nhỏ mà ngay cả tại doanh nghiệp bất động sản lớn trên thị trường. Đơn cử như: Tập đoàn Đất Xanh giảm 1.384 nhân sự; Đất Xanh Servises giảm 1.245 nhân sự; Công ty cổ phần Vinhomes giảm 1.527 nhân sự…

Bộ Xây dựng nhận định, hoạt động của các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực bất động sản vẫn đang có nhiều khó khăn thách thức. Điển hình là khó khăn vướng mắc về pháp lý dự án. Cụ thể như việc thực hiện quy định về phương pháp định giá đất còn nhiều vướng mắc; quy hoạch sử dụng đất đã được công bố nhưng chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện; nơi có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được phê duyệt nhưng không phù hợp với quy hoạch cấp trên.

Cùng đó, cơ chế phối hợp giữa các sở, ban ngành, địa phương còn chưa kịp thời, đồng bộ cũng gây ra nhiều khó khăn vướng mắc cho dự án bất động sản. Nhất là trong lĩnh vực giải phóng mặt bằng, bồi thường hỗ trợ và tái định cư, thỏa thuận thu hồi đất, áp giá bồi hoàn với người dân, xác định giá đất để tính tiền sử dụng đất, thực hiện các hồ sơ thủ tục của dự án…

Bên cạnh đó là khó khăn trong tiếp cận vốn vay tín dụng. Nhiều doanh nghiệp phán ánh việc hầu như không huy động được vốn trái phiếu doanh nghiệp cũng như các kênh huy động vốn khác. Do đó, doanh nghiệp thiếu vốn để thực hiện dự án. Nhiều chủ đầu tư buộc phải giãn tiến độ, dừng triển khai dự án.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp bất động sản gặp khó khăn về thanh khoản, dòng tiền, đặc biệt là trong bối cảnh áp lực đáo hạn và trả nợ trái phiếu doanh nghiệp vào các tháng cuối năm 2023 rất lớn.

Theo Bộ Xây dựng, để đảm bảo thị trường bất động sản trong thời gian tới tiếp tục phát triển ổn định, an toàn, lành mạnh, cần khẩn trương hoàn thiện dự thảo các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản. Trong số đó, quan tâm đến quy định về trình tự, thủ tục triển khai các dự án nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, khu đô thị mới để bảo đảm có hiệu lực đồng thời với các luật và tránh khoảng trống pháp lý.

Cùng đó, hoạt động của Tổ công tác Chính phủ cũng cần đẩy mạnh để kịp thời hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thủ tục pháp lý nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án bất động sản, nhất là những dự án nhà ở, khu đô thị, khu công nghiệp lớn có tác động lan tỏa.

Đặc biệt, cần tăng cường thanh tra kiểm tra việc giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến dự án bất động sản; kiên quyết xử lý các trường hợp gây khó khăn phiền hà xử lý lòng vòng gây chậm trễ cho người dân và doanh nghiệp - Bộ Xây dựng nhấn mạnh.

Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Ủy ban của Quốc hội và cơ quan liên quan hoàn thiện Dự án Luật Đất đai sửa đổi đảm bảo chất lượng; đẩy mạnh phân cấp phân quyền cách giảm thủ tục hành chính không cần thiết nhằm tháo gỡ được vướng mắc khó khăn từ thực tế và đồng bộ với Luật Nhà ở sửa đổi, Luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi.

Đồng thời, liên ngành cần thành lập tổ công tác chuyên đề để đôn đốc, hướng dẫn các địa phương nhất là tại những thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng nhằm giải quyết vướng mắc liên quan đến giao đất, cho thuê đất, xác định giá đất, lập kế hoạch sử dụng đất hằng năm; xem xét xử lý ngay các vấn đề vướng mắc thuộc thẩm quyền hoặc đề suất cấp có thẩm quyền xử lý những vấn đề vượt thẩm quyền.

Đối với các địa phương, Bộ Xây dựng đề nghị đẩy nhanh việc lập phê duyệt các quy hoạch, nhất là quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị làm cơ sở để triển khai dự án, đặc biệt là dự án nhà ở thương mại có mức giá phù hợp; trong đó, lưu ý quy hoạch phát triển dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân.

Đồng thời, các địa phương cần công khai giới thiệu quỹ đất đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; công bố công khai danh mục các dự án bất động sản phải lựa chọn chủ đầu tư theo hình thức đấu thầu để doanh nghiệp có đầy đủ thông tin chủ động nghiên cứu đăng ký tham gia, đề xuất đầu tư một cách công khai minh bạch.

Ngoài ra, các địa phương cần tập trung rà soát thống kê tổng hợp danh mục các dự án bất động sản đang triển khai trên địa bàn; phân loại xác định khó khăn vướng mắc về pháp lý, nguyên nhân và cấp có thẩm quyền giải quyết.

Từ đó, chỉ đạo cơ quan chức năng tập trung xử lý dứt điểm và xem xét quyết định ngay các vướng mắc thuộc thẩm quyền, nhất là vướng mắc về giao đất, cho thuê đất, xác định giá đất cụ thể.

Định kỳ hàng quý, các địa phương tổng hợp kết quả xử lý tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án trên địa bàn theo thẩm quyền và vướng mắc vượt thẩm quyền gửi về Tổ công tác của Chính phủ.