Thực trạng này một lần nữa tiếp tục được đưa ra tại hội thảo “Mô hình nào cho nhà ở xã hội tại đô thị?” do Thời báo Kinh tế Sài Gòn tổ chức ngày 17/12, tại TP Hồ Chí Minh.
Tổng công ty Đầu tư Phát triển công nghiệp - TNHH một thành viên vừa đưa vào sử dụng 4.895 căn hộ nhà ở xã hội tại tỉnh Bình Dương. |
Tiến sĩ Huỳnh Thế Du đến từ Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright cho rằng, người dân chỉ có thể tích lũy ở mức 30 - 40% tổng thu nhập của mình để dành cho việc mua nhà và giá nhà ở hợp lý cần đáp ứng mức này. Tuy nhiên, bên cạnh một số kết quả về chính sách nhà ở mà Việt Nam đã đạt được trong thời gian qua thì vẫn còn tồn tại nhiều nghịch lý giữa giá nhà và thu nhập người dân. Đơn cử, với giá nhà là 9,7 triệu đồng/m2 thì những người có thu nhập từ 5 - 7,7 triệu đồng/tháng gần như không thể mua được nhà. Còn những người có thu nhập từ 10,2 - 14,3 triệu đồng/tháng chỉ mua được nhà ở với diện tích rất nhỏ, từ 39 - 55 m2. Ngược lại chỉ có người giàu với thu nhập gần 32 triệu đồng/tháng mới có thể mua một căn nhà ở thoải mái.
Ông Nguyễn Xuân Quang, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Đầu tư Nam Long cho rằng, nhà ở xã hội tại các nước phần lớn đều do chính phủ thực hiện. Nhưng trong điều kiện hiện nay, Chính phủ Việt Nam cũng khó có thể thực hiện nhà ở xã hội mà phải xã hội hóa; trong đó cần có các chính sách, ưu đãi cho doanh nghiệp.
Về quy định doanh nghiệp phải dành ít nhất 20% diện tích đất dự án để xây nhà ở xã hội, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh cho rằng, chính sách phát triển NOXH không thể trông cậy vào phần diện tích này. Ở các địa phương, đặc biệt là TP Hồ Chí Minh cần hình thành các cụm NOXH tại các quận, huyện ngoại thành, nơi còn có nhiều quỹ đất trống. Trong điều kiện hiện có, Việt Nam chỉ nên tập trung vào loại hình NOXH cho thuê và cho thuê mua. Khái niệm NOXH cũng cần được hiểu một cách linh hoạt hơn, có thể là nhà ở thương mại giá rẻ, do doanh nghiệp phát triển và nhận được ưu đãi của Nhà nước, bán cho người có thu nhập thấp. Có như vậy mới xã hội hóa công tác phát triển NOXH, tăng nguồn cung, đáp ứng nguồn cầu tăng cao.
Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Lê Ngọc Tú, Giám đốc Công ty TNHH Kinh doanh và Phát triển Nhà Bình Dân cho hay, Công ty có dự án hơn 14.000 m2 tại phường Bình Chiểu, quận Thủ Đức, đã được UBND TP Hồ Chí Minh chuyển mục đích sử dụng làm đất ở với diện tích hơn 9.200 m2, còn lại là đất công trình công cộng.
Trong quá trình thực hiện dự án, do tiền sử dụng đất quá cao nên Công ty đã xin cơ quan chức năng chuyển đổi dự án từ nhà ở thương mại sang nhà ở xã hội. Thế nhưng, đến nay dự án vẫn chưa được thành phố phê duyệt vì nhiều vướng mắc trong các quy định hiện hành liên quan đến giá đất chuyển nhượng và bảng giá đất nông nghiệp.
Cụ thể tại dự án này, Công ty nhận chuyển nhượng đất từ dân với giá 3 triệu đồng/m2 nhưng theo quy định bán NOXH, doanh nghiệp chỉ được tính giá 400.000 đồng/m2 (giá đất nông nghiệp). Do đó, ông Lê Ngọc Tú đề xuất, thay vì bắt doanh nghiệp phải tính chi phí theo công thức, chỉ cần cơ quan chức năng cho phép doanh nghiệp làm dự án, sau đó tính toán để ra mức giá phù hợp cho cả khách hàng và doanh nghiệp.
Theo ông Nguyễn Hồng Hải, Kiến trúc sư trưởng của Công ty Becamex IDC (Bình Dương), tư duy phát triển NOXH tại Việt Nam hiện chưa linh hoạt, vẫn chủ yếu lấy tư duy làm nhà của người giàu làm cho người nghèo. Do vậy cần phải hiểu nhu cầu thực tế của người thu nhập thấp và điều kiện của từng địa phương để đặt ra kế hoạch làm NOXH một cách phù hợp và hiệu quả.