Công văn nêu rõ, tạm dừng các thủ tục chuyển nhượng cho nhiều hộ gia đình, cá nhân có chung quyền sử dụng một thửa đất (đất đồng sở hữu) đối với các trường hợp diện tích bình quân/hộ gia đình, cá nhân sử dụng trong cùng một thửa đất, thấp hơn diện tích tối thiểu tách thửa quy định trên địa bàn tỉnh.
Theo đó, việc tạm dừng này có hiệu lực với cả các trường hợp đã tiếp nhận hồ sơ nhưng chưa hoàn thành các thủ tục xác nhận, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Văn bản này cũng yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh chủ trì, phối hợp với Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh, UBND các huyện, thị, thành phố và các sở, ngành liên quan sớm báo cáo việc thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 3650/UBND-VP về chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước về giá đất, công tác quản lý đất đai và trật tự xây dựng trên địa bàn tỉnh; trong đó bổ sung làm rõ quy định pháp luật cho phép chuyển nhượng thửa đất cho nhiều hộ gia đình, cá nhân chung quyền sử dụng một thửa đất.
Bên cạnh đó, cần đánh giá thêm về các ảnh hưởng, tác động đến công tác quản lý trật tự về tách thửa; quản lý trật tự đất đai; quản lý trật tự xây dựng; việc xử lý tranh chấp; công tác bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất đối với một thửa đất có nhiều hộ gia đình, cá nhân chung quyền sử dụng; trên cơ sở đó, tổng hợp lại, thống nhất phương án xử lý.
Theo ghi nhận của phóng viên, thời gian gần đây, nhiều người dân trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đổ xô đi mua đất nông nghiệp dưới hình thức nhiều người đứng tên chung một sổ đỏ hay còn gọi là “đất đồng sở hữu”, bởi cho rằng giá rẻ, lại vẫn đảm bảo giấy tờ… Tuy nhiên, người mua đất nông nghiệp đồng sở hữu sẽ phải chịu nhiều rủi ro.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, những trường hợp đồng sở hữu trên một khu đất thường do chủ đất không thể tách riêng thành từng thửa nhỏ để chuyển nhượng cho cá nhân/tổ chức vì khu vực đó có thể bị quy hoạch hoặc không đủ điều kiện tách thửa theo quy định hiện hành. Do đó, chủ sở hữu thường tự vẽ sơ đồ phân lô thể hiện “hẻm, đường tự mở”. Tuy nhiên, những con hẻm, đường này không phải đất giao thông do Nhà nước quản lý nên không có giá trị pháp lý.
Thông tin trên địa bàn cho thấy, đất đồng sở hữu sẽ không giới hạn người đứng tên trên một sổ, nhưng thông thường sẽ phổ biến ở ngưỡng miếng đất 300 m2 khoảng 3 người đứng tên hoặc 500 m2 thì 5 người đứng tên đồng sở hữu. Tuy nhiên, có trường hợp cá biệt, một miếng đất 1.000 m2 nhưng tới 150 người đồng sở hữu. Chính vì vậy, việc người dân mua đất phân lô, giấy tờ đồng sở hữu không chỉ mang đến rủi ro cho người mua mà còn ảnh hưởng đến công tác quản lý chuyên ngành như quy hoạch, quản lý đô thị, trật tự xây dựng, đất đai của địa phương, gây khó khăn cho công tác thu hồi đất, giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án đầu tư, chỉnh trang đô thị.
Lợi dụng việc được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với loại đất nông nghiệp cho nhiều chủ sử dụng, một số tổ chức, cá nhân đã thuê các đơn vị đo đạc để tự ý lập bản vẽ phân lô tách thửa, mở đường trái phép để bán đất. Việc các đơn vị đo đạc phát hành các bản vẽ phân lô từng khu vực, sơ đồ từng thửa không tuân theo các quy định tại Quyết định 18/2019/QĐ-UBND của UBND tỉnh về quy định tách thửa đất trên địa bàn tỉnh rất dễ gây hiểu lầm cho người dân về tính pháp lý cũng như việc mua bán đồng sở hữu nhiều người sẽ gặp rủi ro, hệ lụy trong quá trình sử dụng.
Hiện nay, việc tách thửa đất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vẫn đang được áp dụng theo Quyết định 18/2019/QĐ-UBND. Khoản 2, Điều 4 của quyết định này quy định: “Đối với đất nông nghiệp thuộc khu vực quy hoạch sản xuất nông nghiệp, các thửa đất sau khi tách có diện tích tối thiểu không nhỏ hơn 500 m2 tại các phường, thị trấn thuộc các huyện, thị xã, thành phố và trung tâm huyện Côn Đảo; không nhỏ hơn 1.000 m2 tại địa bàn các xã còn lại”.
Khoản 4, Điều 7 quy định: “Các tổ chức hành nghề đo đạc bản đồ khi đo đạc theo hợp đồng của người sử dụng đất để thực hiện các giao dịch về quyền sử dụng đất không được tách thửa đất trái với quy định tại Quyết định này”.
Dựa theo các điều khoản trên, các lô đất nông nghiệp tự phân lô tại thành phố Vũng Tàu, thị xã Phú Mỹ và một số địa phương là không đủ điều kiện pháp lý.