Bảo tàng Quảng Ninh là công trình kiến trúc - nghệ thuật độc đáo của tỉnh Quảng Ninh, khánh thành vào ngày 14/2/2013. Không gian trưng bày nơi đây mang đến cho khách tham quan những góc nhìn đa dạng về vùng đất và con người Quảng Ninh.
Bảo tàng Quảng Ninh nằm trong cụm công trình Bảo tàng - Thư viện ở phường Hồng Hải, TP Hạ Long, được đặt ngay bên bờ Di sản - Kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long.
Thiết kế Bảo tàng lấy ý tưởng từ hình tượng than đá - khoáng sản đặc trưng của Quảng Ninh. Công trình có giá trị hơn 900 tỷ đồng này của kiến trúc sư người Tây Ban Nha Salvador Perez Arroyo đã giúp Bảo tàng - Thư viện Quảng Ninh đoạt giải Công trình của năm 2013 (trang thông tin điện tử Ashui.com của Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam bầu chọn).
Khuôn viên bên trái bảo tàng là bức tượng bằng đồng, tạc hình chân dung người thợ mỏ, cao 4m, do nhà điêu khắc Kiều Sỹ Khuê sáng tác năm 2015.
Sảnh trước của bảo tàng được đặt tảng than nguyên khối lớn nhất Việt Nam, nặng 28 tấn. Đây là loại than đá Antraxit, được khai thác vào ngày 5/4/2012 ở độ sâu 176m, tại vỉa G2, moong Đông Thắng Lợi, công trường xúc Tả Ngạn (Công ty Cổ phần than Cọc 6-Vinacomin).
Bảo tàng mở cửa tất cả các ngày trong tuần; sáng từ 8 giờ đến 12 giờ; chiều từ 13 giờ 30 phút đến 17 giờ. Nếu khách muốn tham quan ngoài giờ hành chính, có thể liên hệ với bảo tàng trước 2 ngày để đặt lịch.
Trên vé được in mã QR để tra cứu thông tin. Giá vé vào cửa áp dụng cho người lớn là 40.000 đồng/ người/lần; Với học sinh, sinh viên, học viên là 20.000 đồng/người/lần. Riêng trẻ em là 10.000 đồng/ người.
Xung quanh bảo tàng được phủ kín kính đen, đơn giản mà sang trọng. Kiến trúc sư tỉ mỉ trong việc chọn font chữ “Bảo tàng Quảng Ninh” và “Thư viện Quảng Ninh” theo phong cách hiện đại.
Khuôn viên bên trong được chia làm 2 khối, khối Bảo tàng và khối Hội nghị.
Khối bảo tàng gồm 3 tầng. Tầng 1 trưng bày các hiện vật biểu hiện không gian của biển, thiên nhiên và đa dạng sinh học nhằm giúp khách tham quan có thể khám phá được những sinh vật tại tỉnh Quảng Ninh, các loại địa chất cũng như các công cụ nghề cá của ngư dân.
Quảng Ninh có 250km bờ biển, hơn 2.000 đảo nằm trong Vịnh Bắc Bộ, với hệ động thực vật phong phú. Trong ảnh là mẫu vật sò tai tượng, được sưu tầm năm 2016.
Ngư dân vùng này có truyền thống khai thác hải sản đa dạng ở các bãi triều và đánh bắt gần bờ.
Tổng giá trị kinh tế đánh bắt và nuôi trồng thủy hải sản của Quảng Ninh năm 2012 đạt 1.400 tỷ đồng, trong đó xuất khẩu đạt 19,2 triệu USD.
Khu vực trong nhà có trưng bày nhiều đồ vật quý hiếm.
Tầng 2 trưng bày các di tích lịch sử, từ thời sơ sử cho đến cận đại, thời kì chống Pháp và chống Mỹ, không gian văn hóa tâm linh Yên Tử.
Điểm nhấn của khu vực này chính là bộ sưu tập cột mốc biên giới Việt -Trung từ thế kỷ thứ XIX. Trong suốt tiến trình lịch sử, Quảng Ninh là một trong những địa bàn cư trú liên tục của người Việt. Từ khoảng 5.000 năm đến 3.500 năm cách ngày nay, chủ nhân văn hóa Hạ Long đã tiến ra và chiếm lĩnh, khai thác vùng đồng bằng ven biển, các đảo ở Quảng Ninh và một số nơi khác thuộc Hải Phòng.
Trong kỷ nguyên Đại Việt, Quảng Ninh là vùng địa đầu của Tổ quốc, với thương cảng Vân Đồn hoạt động nhộn nhịp trong các triều đại Lý, Trần, Lê.
Các hiện vật giúp du khách có thêm cái nhìn sâu sắc về đời sống ngư dân vùng biển Quảng Ninh được trải suốt mấy nghìn năm, từ thời kỳ tiền sử cho đến hiện đại.
Quảng Ninh cũng là trung tâm của Thiền phá Trúc Lâm Yên Tử, do Phật Hoàng Trần Nhân Tông sáng lập và vẫn còn phát triển đến ngày nay.
Khối hội nghị với không gian trưng bày là những cổ vật và các nhạc cụ truyền thống của Việt Nam giúp khách du lịch có thể phần nào hiểu hơn được về con người nơi đây.
Góc trưng bày trang phục và cảnh sinh hoạt của đồng bào dân tộc thiểu số tại Quảng Ninh.
Khu vực mô phỏng cuộc chiến chống đế quốc Mỹ của Đệ tứ Chiến khu Đông Triều có thiết kế hết sức tinh tế.
Các loại vũ khí mà Đệ tứ Chiến khu Đông Triều đã từng sử dụng.
Bảo tàng dành hẳn khu vực tầng 3 để tái hiện lại chi tiết nhất những quy trình, hoạt động cho ngành công nghiệp khai thác than.
Bản đồ phân bố than của Quảng Ninh, kéo dài từ Đông Triều đến Móng Cái.
Các loại xe và thiết bị hiện đại dùng trong quá trình khai thác, vận chuyển than.
Khai thác than là một trong những biểu tượng của nền kinh tế Quảng Ninh.
Mô hình khai thác than tái hiện một cách chân thực, giống từng chi tiết với hoạt động khai thác mỏ.
Du khách thích thú trải nghiệm mô hình mô phỏng hầm lò khai thác than.
Phác họa chân thực sự hoạt động sản xuất dưới hầm lò của ngành công nghiệp than nổi tiếng tại Quảng Ninh.
Mô hình được đầu tư kỹ lưỡng, tỉ mỉ, mang đến cho du khách những cái nhìn chân thực về những người thợ mỏ đang thầm lặng cống hiến cho nền công nghiệp của Tổ quốc.
Đặc biệt, Bảo tàng Quảng Ninh dành riêng một không gian trưng bày những kỷ niệm về Chủ tịch Hồ Chí Minh, kỷ niệm của Bác Hồ với nhân dân các dân tộc Quảng Ninh được thể hiện sinh động qua các hiện vật giá trị.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều lần về thăm vùng than, đến những hải đảo xa xôi, những tầng than, nhà máy, công trường...
Trong không khí tưng bừng, phấn khởi chào mừng kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập tỉnh Quảng Ninh (30/10/1963 - 30/10/2023), Sở Văn hóa và Thể thao phối hợp với Bảo tàng Quảng Ninh long trọng tổ chức Trưng bày chuyên đề "Quảng Ninh 60 năm xây dựng và phát triển".
Triển lãm gồm 3 phần chính: Phần 1: Vùng đất con người Quảng Ninh xưa – Lịch sử và truyền thống;
... Phần 2: Mốc son thành lập tỉnh Quảng Ninh (năm 1963) – Khôi phục và phát triển kinh tế - xã hội;
Phần 3: Khát vọng xây dựng một Quảng Ninh kiểu mẫu, giàu đẹp, văn minh, hiện đại.
Đặc biệt, triển lãm trưng bày hơn 200 con tem của các nhà sưu tập tem Quảng Ninh. Bộ tem phản ánh một cách chân thực và rõ nét nhất về những dấu mốc quan trọng của tỉnh Quảng Ninh trong 60 năm hình thành và phát triển, những hình ảnh về tỉnh Quảng Yên xưa trong những năm cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20.
Trưng bày chuyên đề là dịp để nhân dân và du khách tìm hiểu một cách trực quan nhất về tỉnh Quảng Ninh trong 60 năm hình thành và phát triển, góp phần khơi dậy niềm tự hào, cổ vũ, động viên Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang, cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh về thành tựu đạt được qua 60 năm, tinh thần đoàn kết, chung sức, đồng lòng, với quyết tâm cùng khát vọng xây dựng và phát triển một Quảng Ninh kiểu mẫu, giàu đẹp, văn minh, hiện đại.
Từ Bảo tàng Quảng Ninh nhìn ra Quảng trường 30/10 và Cung Quy hoạch, Hội chợ và Triển lãm tỉnh Quảng Ninh.
Bảo tàng Quảng Ninh được ví như viên ngọc trai đen - một sản vật quý giá tại Hạ Long.