Sáng 24/8 tại TP Hồ Chí Minh, Hội Hô hấp - Miễn dịch - Dị ứng lâm sàng TP Hồ Chí Minh phối hợp cùng Công ty TNHH Pfizer Việt Nam tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Nâng cao nhận thức phòng ngừa phế cầu khuẩn vì một Việt Nam khỏe mạnh”. Sự kiện quy tụ nhiều chuyên gia hô hấp đầu ngành nhằm phân tích thực trạng, thách thức và khuyến nghị giải pháp giúp giảm gánh nặng bệnh phế cầu trong cộng đồng.
Nguy cơ cho người già và trẻ em
Theo số liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), phế cầu khuẩn là một trong những tác nhân truyền nhiễm nguy hiểm nhất, gây ra khoảng 1,6 triệu ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi - căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhất trong nhóm bệnh truyền nhiễm đường hô hấp. Tại Việt Nam, viêm phổi do phế cầu khuẩn ghi nhận tỷ lệ mắc và tử vong đáng báo động trong những năm gần đây.
Các chuyên gia y tế thảo luận về sự nguy hiểm của phế cầu khuẩn và biện pháp nâng cao phòng ngừa chủ động.
Không chỉ dừng lại ở viêm phổi, phế cầu khuẩn còn có thể xâm nhập và gây hàng loạt bệnh lý nguy hiểm khác như viêm xoang, viêm tai giữa, viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết. Nhiều nghiên cứu chỉ ra, tỷ lệ tử vong do nhiễm khuẩn huyết hoặc viêm màng não liên quan đến phế cầu có thể lên tới 40%.
Đáng lo ngại, tình trạng kháng kháng sinh ngày càng phổ biến khiến việc điều trị các bệnh do phế cầu trở nên khó khăn hơn. Trong bối cảnh này, nhận biết sớm bệnh và phòng ngừa chủ động, đặc biệt bằng vắc xin, được giới chuyên môn đánh giá là chiến lược quan trọng nhất.
Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS.BS Cao Hữu Nghĩa, Chủ nhiệm Bộ môn Khoa học y sinh, Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh chóng. Trong khoảng 100 triệu dân, dự báo đến năm 2036 sẽ có gần 20 triệu người cao tuổi. Đây chính là nhóm đối tượng dễ mắc các bệnh hô hấp, trong đó viêm phổi do phế cầu khuẩn đặc biệt nguy hiểm”.
Theo PGS.TS.BS Cao Hữu Nghĩa, người cao tuổi thường kèm nhiều bệnh nền như tim mạch, đái tháo đường, bệnh thận hay ung thư. Những yếu tố này khiến nguy cơ mắc viêm phổi nặng cao hơn, biến chứng thường nghiêm trọng và dễ dẫn tới tử vong. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy nhiều người già ngần ngại đi khám bệnh vì e ngại chi phí, thủ tục hoặc chủ quan nghĩ rằng ho, sốt chỉ là triệu chứng thông thường. Sự chần chừ này khiến bệnh bị phát hiện muộn, làm tăng tỷ lệ biến chứng và tử vong.
PGS.TS.BS Cao Hữu Nghĩa chia sẻ vì sao phế cầu khuẩn là vấn đề cấp bách hiện nay tại hội thảo.
Cùng quan điểm, PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan, Chủ tịch Hội Hô hấp - Miễn dịch - Dị ứng lâm sàng TP Hồ Chí Minh cho rằng, nhận thức về phế cầu khuẩn trong cộng đồng hiện còn rất hạn chế. Nhiều người chưa phân biệt được viêm phổi do phế cầu với các bệnh hô hấp khác. Khi điều trị không đúng hướng, bệnh diễn tiến nặng thêm và khó kiểm soát. Đặc biệt, tình trạng kháng kháng sinh gia tăng làm cho điều trị càng phức tạp..
Vì thế, PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan nhấn mạnh: “Việc nâng cao hiểu biết về phế cầu khuẩn và chủ động phòng bệnh là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe, đặc biệt ở hai nhóm nguy cơ cao nhất là trẻ nhỏ và người cao tuổi”.
Từ truyền thông đến tiêm chủng
Cũng theo PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan, để đối phó hiệu quả với gánh nặng phế cầu khuẩn, ngành y tế cần tăng cường các chiến dịch truyền thông giúp người dân hiểu rõ mức độ nguy hiểm của căn bệnh này. Việc phát hiện sớm và phòng ngừa kịp thời, nhất là qua tiêm chủng, được xem là yếu tố then chốt để giảm nguy cơ tử vong.
Ở góc nhìn lâm sàng, TS.BS Lê Thị Thu Hương, Trưởng khoa Nội Hô hấp, Bệnh viện Nhân dân Gia Định chia sẻ, nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng viêm phổi nặng kèm bệnh nền dẫn đến biến chứng nhanh và khó kiểm soát.
TS.BS Lê Thị Thu Hương chia sẻ gánh nặng y tế khi phải điều trị các bệnh liên quan đến phế cầu khuẩn.
“Khi bệnh nhân đã vào viện trong tình trạng suy hô hấp, nhiễm trùng lan rộng, khả năng điều trị thành công giảm đi đáng kể. Trong khi đó, nếu được phát hiện sớm và chủ động phòng ngừa, đặc biệt qua tiêm chủng, nguy cơ nhập viện và tử vong sẽ giảm rõ rệt”, TS.BS Lê Thị Thu Hương phân tích.
Ngoài các phân tích chuyên môn, hội thảo cũng nhấn mạnh vai trò của y tế dự phòng trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Các chuyên gia thống nhất rằng, phế cầu khuẩn là gánh nặng có thể phòng ngừa nếu tăng cường nhận thức, khám sức khỏe định kỳ và áp dụng các biện pháp tiêm chủng rộng rãi.
Đại diện Pfizer Việt Nam, ông Darrell Oh, Tổng Giám đốc cho biết: “Pfizer cam kết đồng hành cùng các cơ quan y tế trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt là ở người lớn tuổi và các nhóm nguy cơ cao. Chúng tôi tin rằng việc tăng cường bảo vệ sức khỏe sẽ giúp xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh và vững vàng hơn”.
Ông Darrell Oh cũng nhấn mạnh, trong bối cảnh kháng kháng sinh lan rộng, việc dự phòng bằng vắc xin giữ vai trò then chốt, không chỉ giúp giảm tỷ lệ mắc và tử vong do phế cầu mà còn góp phần giảm tải áp lực cho hệ thống y tế.
Hội thảo “Nâng cao nhận thức phòng ngừa phế cầu khuẩn vì một Việt Nam khỏe mạnh” khép lại với thông điệp: Cần thiết lập mạng lưới hợp tác chặt chẽ giữa y tế dự phòng, y tế điều trị và doanh nghiệp dược phẩm, nhằm đưa ra các giải pháp phòng bệnh hiệu quả, khả thi.
Các chuyên gia cũng khẳng định, đầu tư cho phòng ngừa phế cầu khuẩn chính là đầu tư cho sức khỏe cộng đồng, giảm gánh nặng bệnh tật và hướng tới một Việt Nam khỏe mạnh, bền vững.