Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Thái An, Trưởng khoa Hồi sức Phẫu thuật tim Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, bệnh nhân là thai phụ S.K (sinh năm 1989, quốc tịch Campuchia) mang thai lần 3 với thai nhi 38 tuần, được chuyển đến Bệnh viện Chợ Rẫy vào khoảng giữa tháng 10 trong tình trạng đau ngực dữ dội, nghi ngờ bóc tách động mạch chủ. Nhờ phát hiện sớm và chuyển tuyến kịp thời, bệnh nhân được tiếp nhận trong “thời gian vàng” của cấp cứu tim mạch.
Sau hơn 1 tháng điều trị, sức khoẻ hai mẹ con chị S.K đã hồi phục tốt. Ảnh: BV
Kết quả thăm khám và chẩn đoán xác định sản phụ mang hội chứng Marfan bị bóc tách động mạch chủ cấp tính loại A và phình gốc động mạch chủ, tình trạng tim mạch cực kỳ nguy kịch, đe dọa tính mạng của cả người mẹ và thai nhi. Êkíp điều trị nhận định, nguyên nhân khiến biến chứng này xảy ra là do sự gia tăng lưu lượng tuần hoàn và áp lực huyết động sinh lý ở giai đoạn cuối của thai kỳ.
Theo bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Thái An, hội chứng Marfan là bệnh lý di truyền tương đối phổ biến (tỷ lệ 1/3.000 - 1/5.000) nhưng không phải người bệnh nào cũng gặp biến chứng nặng như phình hoặc bóc tách động mạch chủ khi mang thai. Trong nhiều năm qua, Bệnh viện Chợ Rẫy chỉ ghi nhận khoảng 5 trường hợp sản phụ có tổn thương động mạch chủ trong thai kỳ và tất cả đều được cứu sống thành công. Tuy nhiên, đây là bệnh nhân đầu tiên có tổn thương động mạch chủ trong thai kỳ liên quan đến hội chứng Marfan.
Trước tình trạng nguy kịch, êkíp khoa Hồi sức Phẫu thuật tim Bệnh viện Chợ Rẫy đã hội chẩn khẩn cấp với các bác sĩ sản khoa Bệnh viện Hùng Vương. Sau khi cân nhắc kỹ, cả hai êkíp thống nhất tiến hành mổ lấy thai cấp cứu. Ca phẫu thuật được thực hiện thành công và bé trai khỏe mạnh đã chào đời an toàn. Đồng thời, êkip bác sĩ sản khoa cũng thực hiện các kỹ thuật nhằm giảm thiểu nguy cơ băng huyết sau sinh cho sản phụ.
Sau phẫu thuật lấy thai khoảng 24 - 36 giờ, bệnh nhân tiếp tục được êkíp khoa Hồi sức Phẫu thuật tim xử lý tình trạng bóc tách động mạch chủ. “Đây là ca phẫu thuật đặc biệt khó vì ngoài thương tổn lan tỏa do hội chứng Marfan thì gốc động mạch chủ của bệnh nhân bị phình rất lớn, kèm hở van động mạch chủ nặng”, bác sĩ Nguyễn Thái An nhấn mạnh.
Trước thách thức đó, êkíp đã lựa chọn phương pháp thay toàn bộ gốc và đoạn động mạch chủ lên bằng mạch máu nhân tạo, đồng thời bảo tồn van động mạch chủ tự nhiên. Với kỹ thuật này, ca phẫu thuật kéo dài khoảng 8 tiếng đã giúp người bệnh không phải thay van cơ học, tránh việc sử dụng thuốc kháng đông suốt đời và cải thiện đáng kể chất lượng sống sau này. Tái khám sau hơn 1 tháng điều trị, sức khoẻ hai mẹ con bệnh nhân S.K đã hồi phục tốt.
Bác sĩ khuyến cáo, những người mắc hội chứng Marfan cần được theo dõi định kỳ để phát hiện sớm tình trạng phình gốc động mạch chủ và có kế hoạch phẫu thuật chủ động khi cần thiết. Phụ nữ mang bệnh lý này, nếu có ý định mang thai, nên được khám tim mạch và siêu âm động mạch chủ trước khi thụ thai để đánh giá nguy cơ. Ngoài ra, người thân trong gia đình bệnh nhân bị Marfan cũng cần được tầm soát di truyền, vì đây là bệnh có tính chất di truyền gen.
Trưởng khoa Hồi sức Phẫu thuật tim bệnh viện Chợ Rẫy cũng đặc biệt nhấn mạnh: “Phụ nữ trước khi mang thai nên kiểm tra sức khỏe tim mạch, vì trong giai đoạn thai kỳ, hệ tuần hoàn hoạt động mạnh hơn rất nhiều có thể khiến những bệnh lý tiềm ẩn trở nên trầm trọng hơn. Nếu được phát hiện sớm, y học hiện nay có thể can thiệp để bảo vệ được cho cả mẹ và con”.