Trong y học cổ truyền, vỏ trứng gà có tên là kê tử xác, được dùng dưới dạng: vỏ trứng sống, vỏ trứng đã ấp nở con, hay màng mỏng bên trong vỏ trứng đã ấp nở.
Vỏ trứng sống: Để nguyên hoặc sao vàng trước khi dùng.
- Ho gà: Một vỏ trứng; rễ cỏ gà, lá chanh, lá táo mỗi thứ 20g; 10g vỏ quýt. Tất cả thái nhỏ, sao vàng, sắc với 400ml nước còn100 ml, uống làm hai lần trong ngày.
- Khí hư: 200g vỏ trứng, 80g hạt bông (sao đen cho hết khói), tán nhỏ, trộn với rượu, rồi viên lại bằng hạt ngô, mỗi lần uống 20 viên với nước cơm vào lúc đói.
-Còi xương: 50g vỏ trứng nghiền thành bột, trộn lẫn với 500g thương truật nấu đặc đã lọc qua vải thưa, cho thêm một ít muối và đường vào. Mỗi lần uống 5ml, dùng trong nửa tháng.
- Trẻ ói sữa: Một vỏ trứng sao vàng tán bột mịn, 20-30 hạt gạo nấu chín, thêm một muỗng sữa mẹ vào trộn đều, cho trẻ uống.
- Chuột rút: Vỏ trứng sống sao vàng, tán bột mịn, uống hoặc cho vào cháo ăn kèm.
- Chóng mặt: Vỏ trứng sống sao vàng, tán bột mịn, uống cùng với rượu; ngày ba lần, mỗi lần 9g.
- Viêm dạ dày: Rửa sạch vỏ trứng gà, để ráo nước rồi bóp vụn, sao vàng, sau đó nghiền thành bột càng nhỏ càng tốt, gói lại để dùng dần. Mỗi lần dùng nửa muỗng cà phê, uống với nước ấm, ngày hai lần trước khi ăn. Nếu uống thường xuyên, giảm bớt mỗi lần chỉ cần dùng 1/3 hay 1/4 muỗng là được.
Vỏ trứng đã ấp nở con
- Ho gà: Hai vỏ trứng, 12g cây me đất, lá hẹ, cam thảo, vỏ rễ cây chanh mỗi thứ 8g. Vỏ trứng sao với giấm, những thứ còn lại giã nát, rồi tất cả sắc với nước, hòa cùng một ít đường. Uống mỗi ngày ba lần, mỗi lần ba thìa cà phê cho trẻ 1 - 3 tuổi; 4 thìa cho trẻ 4 - 5 tuổi; 5 - 6 thìa với trẻ 6 - 10 tuổi.
-
Mắt sưng đỏ: 50g vỏ trứng sao vàng, bạch chỉ, cam thảo mỗi vị 12g, tán bột, rây mịn, uống mỗi lần 1 - 4g với nước nóng.
- Sốt cao: 20g vỏ trứng nghiền nát, sắc đặc hoặc sao vàng, tán bột uống làm hai lần trong ngày.
- Run tay sau sinh: 6 vỏ trứng sấy khô, 6g sò biển, 30g đương quy, tất cả nghiền thành bột, uống với nước ấm, mỗi lần 10g. Dùng ngày hai lần.
- Buồn nôn: Vỏ trứng nghiền thành bột mịn, uống với rượu, mỗi lần 5 - 10g.
Màng mỏng bên trong vỏ trứng gà đã ấp nở con cũng được dùng làm thuốc, gọi là phượng hoàng y hay phượng thoát. Bóc màng khỏi vỏ trứng, rửa sạch tạp chất, phơi trong râm mát cho khô kiệt. Phượng hoàng y có vị ngọt nhạt, mùi hơi tanh, tính bình, có tác dụng nhuận phế, giảm ho, chữa ho lâu ngày, hen suyễn, khí uất kết tụ. Liều dùng hằng ngày: 1 - 3g dưới dạng thuốc sắc.
Chú ý: Không dùng màng mỏng ở quả trứng gà luộc và vỏ trứng vịt để thay thế.
- Ho gà: 12 màng trong vỏ trứng sấy khô, nghiền thành bột; 1,5g ma hoàng, 10g tử uyển, sắc với nước trong vòng 10 phút, bỏ bã lấy nước uống với bột màng vỏ trứng. Dùng ngày 1 lần trong 5 ngày.
- Viêm họng: 5 màng trong vỏ trứng, 12g thiên môn, một muỗng mật ong; nấu cách thủy uống trong ngày.
- Mồ hôi trộm: 10 màng trong vỏ trứng, 10 hạt vải, 5 quả hồng táo, tất cả nấu lấy nước đặc uống. Ngày uống hai lần sáng và tối, vào lúc đói.
PV