Triều cường dâng cao, nhiều khu vực chìm sâu trong nước

Tối 22/10, ông Phạm Đức Đoàn, Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn thành phố Cần Thơ cho biết, đỉnh triều cường ở Cần Thơ vừa chính thức lập kỷ lục lịch sử mới. Cụ thể, mực nước đo được tại trạm Thủy văn Cần Thơ trên sông Hậu lúc 18 giờ 00 phút đạt 2,29m, vượt báo động III đến 0,29m, cao hơn 2 cm so với mốc lịch sử 2,27m được ghi nhận cách đây 3 năm (ngày 12/10/2022).

Đỉnh triều xuất hiện đúng vào giờ tan tầm và tan học, lại kèm theo mưa lớn, khiến nhiều tuyến đường huyết mạch của thành phố Cần Thơ ngập sâu trong nước, gây ách tắc giao thông nghiêm trọng và làm xáo trộn lớn đến đời sống người dân.

Ghi nhận tại các tuyến đường như Cách Mạng Tháng Tám, Nguyễn Văn Cừ, Bùi Hữu Nghĩa và khu vực chợ Bình Thủy (phường Bình Thủy, thành phố Cần Thơ) chìm trong biển nước. Nhiều đoạn đường nước ngập sâu hơn nửa bánh xe, khiến hàng loạt phương tiện bị chết máy. Người dân phải bì bõm dắt xe qua đoạn ngập, trong khi lực lượng chức năng có mặt để hỗ trợ, điều tiết giao thông, dùng xe chuyên dụng chở xe máy qua các đoạn ngập sâu.

Tình trạng ngập sâu cũng bất ngờ xuất hiện tại nhiều khu vực khác như Cồn Khương và các vùng ven như phường An Bình, Ô Môn, khu vực phường Sóc Trăng (thành phố Sóc Trăng cũ) và trên Quốc lộ 1A đoạn từ xã Thạnh Hòa đến phường Đại Thành, có ít nhất 3 điểm ngập úng trên khiến việc lưu thông gặp nhiều trở ngại

Tại khu vực phường Cái Khế, nhiều người dân cho biết họ "khá bất ngờ" với con nước lần này, khẳng định chưa bao giờ thấy nước ngập sâu và nhanh như vậy. Nước không chỉ ngập ngoài đường, trong hẻm mà còn tràn thẳng vào nhà, buộc người dân phải dùng bao cát, ván gỗ để be chắn.

Trong khi đó, tại khu trung tâm thành phố ở phường Ninh Kiều và phường Tân An, các tuyến đường chính không bị ngập. Đây là kết quả của việc vận hành hiệu quả hệ thống cống và âu thuyền ngăn triều (như âu thuyền Cái Khế và hệ thống cống trên kè sông Cần Thơ). Tuy nhiên, tại khu vực bến Ninh Kiều do mực nước sông Hậu dâng lên quá cao và đoạn bờ kè xuống cấp, nước đã tràn qua bờ kè, gây ngập cục bộ tại các tuyến đường ven sông quanh khu vực bến Ninh Kiều.

Theo Đài Khí tượng thủy văn thành phố Cần Thơ, đợt triều cường lần này có diễn biến rất phức tạp và kéo dài. Nước bắt đầu dâng cao, vượt báo động III (trên 2,00m) từ ngày 17/10. Cơ quan khí tượng nhận định, ban đầu, đây không phải là kỳ triều cường thông thường mà do tác động cộng hưởng của gió mùa Đông Bắc hoạt động mạnh, đẩy nước từ các cửa sông lên, kết hợp với nước lũ từ thượng nguồn sông Mê Kông tuy đang rút nhưng vẫn còn ở mức cao. Các yếu tố này sau đó lại "gối đầu", kết hợp với kỳ triều cường cuối tháng Tám và đầu tháng Chín Âm lịch, tạo nên một đợt triều cường tổng hợp có cường độ cực đoan.

Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn thành phố Cần Thơ, ông Phạm Đức Đoàn lý giải thêm, các yếu tố trên cộng hưởng với mưa lớn tại chỗ trong 24 giờ qua và đặc biệt là hệ thống đê bao ngày càng khép kín, hoàn thiện khiến không gian lan tỏa của nước bị thu hẹp, đã góp phần đẩy đỉnh triều lên cao vượt mức lịch sử. Dự báo, đây là đợt triều cường cao nhất trong năm 2025. Đỉnh triều này có khả năng tiếp tục duy trì ở mức rất cao trong một, hai ngày tới trước khi bắt đầu xuống dần trong khoảng 4 – 5 ngày nữa.

Trao đổi với phóng viên TTXVN, Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia nghiên cứu sinh thái độc lập vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã cảnh báo về xu thế này ngay từ đợt triều cường Rằm tháng Tám (âm lịch) vừa qua, khi đỉnh triều đạt 2,25m, chỉ kém kỷ lục 2022 là 2cm.

Theo ông Thiện, ngoài yếu tố nước biển dâng , nguyên nhân nghiêm trọng hơn là do toàn bộ đồng bằng đang sụt lún với tốc độ gấp 3 đến 10 lần tốc độ nước biển dâng , chủ yếu do khai thác nước ngầm quá mức. Tuy nhiên, nguyên nhân mang tính quyết định nhất chính là con người đã lấy mất không gian lan tỏa của nước. Nước lũ thượng nguồn bị các ô đê bao khép kín canh tác lúa ba vụ ở Đồng Tháp Mười và Tứ Giác Long Xuyên chặn lại. Nước triều từ biển lên cũng bị các khu đê bao ngọt hóa ven biển và cống chặn ở các nhánh sông ngăn cản.

Cả hai dòng nước này không còn không gian lan tỏa nên bị dồn nén, chọc thẳng vào dòng chính sông Tiền, sông Hậu và dâng cao ở vùng giữa đồng bằng , biến đô thị và các tuyến giao thông thành "chỗ hở" duy nhất để ngập. Kết quả đê cống càng xây cao, nước sẽ càng dâng cao hơn.

Việc khu vực quận Bình Thủy (cũ) nay trở thành "rốn ngập" mới, trong khi trung tâm Ninh Kiều được bảo vệ, chính là minh chứng cho "quy luật tất yếu" mà ông Thiện đã chỉ ra. Khi Ninh Kiều được bao kín, dòng sông càng mất không gian, và Bình Thủy "nằm ngoài thì lãnh đủ".

Để thích ứng bền vững, Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện cho rằng giải pháp không phải là tiếp tục chạy đua xây công trình, mà "chìa khóa" nằm trong tay ngành nông nghiệp. Đồng bằng sông Cửu Long cần trả lại không gian cho nước, giảm diện tích lúa ba vụ trong đê bao khép kín , trả lại chế độ mặn-ngọt luân phiên cho vùng ven biển theo đúng tinh thần Quy hoạch tích hợp Đồng bằng sông Cửu Long (Quyết định 287/QĐ-TTg). Chỉ khi đó, dòng sông mới trở nên "hiền hòa hơn" và vùng giữa đồng bằng mới thoát khỏi cảnh ngập lụt nghiêm trọng.

Tại TP. Hồ Chí Minh, ghi nhận, bắt đầu từ khoảng 16h, nước từ các hệ thống sông Sài Gòn, sông Đồng Nai, sông Soài Rạp và các kênh, rạch đã dâng mạnh.

Tại một số tuyến đường trũng, thấp việc nước triều lên vào đúng giờ tan tầm đã khiến người dân chật vật về nhà sau một ngày làm việc mệt mỏi. Chị Nguyễn Thị Hoa (xã Nhà Bè, TP. Hồ Chí Minh) cho biết, chị phải mất gấp đôi thời gian để di chuyển từ đường Lê Văn Lương, khu vực Phú Mỹ Hưng, hướng về cầu Phú Xuân, bởi nước ngập và kẹt xe.

“Biết hôm nay triều cường, tôi đã tranh thủ về sớm, nhưng ngay khi ra khỏi công ty đã gặp nước dâng, kéo dài từ đường Lê Văn Lương về đến đường Huỳnh Tấn Phát. May mắn là xe không bị chết máy, nếu không sẽ rất vất vả, mệt mỏi”, chị Hoa cho biết.

Tương tự, anh Phạm Văn Ngọc (phường Tân Mỹ) cũng ngao ngán lắc đầu khi bị kẹt cứng trong dòng người tại khu vực cầu Cả Cấm2. Nước lên khiến khu vực ngã tư đường Hoàng Quốc Việt và Nguyễn Lương Bằng chìm trong biển nước, các phương tiện giao thông xếp hàng dài chậm chạm di chuyển qua làn nước ngập sâu.

“Bình thường từ công ty về nhà tôi chỉ mất 15 phút, nhưng nay chắc phải 30 phút, mà chưa chắc đã về được đến nhà. Sau đoạn ngập chỗ ngã tư này, là đoạn ngập trên đường 15B nối dài, rồi đến đường Phạm Hữu Lầu”, anh Ngọc chia sẻ.

Tại khu vực đường 15B nối dài, phường Tân Mỹ, nước dâng cao, nhiều điểm trũng sâu cao hơn nửa bánh xe, người dân lo ngại chết máy, đậu tràn trên vỉa hè chờ nước rút. Trong khi đó tại đường Phạm Hữu Lầu, nước ngập kéo dài từ chân cầu Phước Long đến đường Huỳnh Tấn Phát, khiến việc đi lại không chỉ khó khăn, bất tiện, mà còn dẫn đến sóng nước tràn vào nhà dân. Nhiều người dân có nền nhà thấp vất vả chặn cửa tránh nước tràn vào nhà.

“Chỗ này đường thấp nên cứ triều cường lên là ngập. Thế nhưng lần này nước dâng cao hơn, mỗi lần ô tô đi qua là nhà tôi tát nước không kịp. Không biết bao giờ mới thoát được cảnh ngập lụt này”, một người dân trên đường Phạm Hữu Lầu chia sẻ.

Tình trạng ngập nặng do triều xảy ra ở hầu hết các địa bàn xã, phường trũng thấp trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, nhất là những khu vực gần sông, kênh, rạch, các tuyến hẻm, đường nhỏ khó thoát nước. Tại đường Trần Xuân Soạn (phường Tân Thuận), có nhiều đoạn ngập sâu trũng nước gần bánh xe máy, không ít phương tiện phải dắt bộ vì chết máy, hoặc đậu trên vỉa hè chờ xe khởi động để tiếp tục di chuyển. Hay khu dân cư Nam Long, tuyến đường trước cửa chung cư Ngọc Lan (phường Phú Thuận) cũng ngập trong biển nước. Nước dâng cao đúng vào giờ tan học, tan làm khiến việc di chuyển của người dân và các em học sinh rất khó khăn, vất vả, tìm đủ cách để đi qua “biển nước” trên đường.

Theo Đài khí tượng Thủy văn Nam bộ và Tây Nguyên, đợt triều lần này đã vượt mức báo động 3, đỉnh triều đạt 1,71m tại khu vực Thủ Dầu Một; 1,63 m tại khu vực Nhà Bè và 1,62 m tại trạm Phú An. Đáng chú ý, đỉnh triều cao sẽ còn tiếp tục diễn biến trong nhiều ngày tới, nhất là tại khu vực Thủ Dầu Một. Các chuyên gia khí tượng thủy văn cảnh báo triều cường sẽ còn phức tạp đến ngày 26/10, người dân chủ động theo dõi diễn biến triều cường, hạn chế di chuyển trong thời điểm triều đạt đỉnh để đảm bảo an toàn.