Tại cánh đồng thuộc thôn Nà Tu, xã Cẩm Giàng, huyện Bạch Thông (Bắc Kạn), người dân đã tự ý phá ruộng trồng ngô để khai thác cát. Những người đang khai thác cát ở đây cho biết: Họ muốn “hạ độ cao” của những chân ruộng này để trồng lúa. Tuy nhiên, theo quan sát của phóng viên TTXVN tại hiện trường, đây là điểm khai thác cát trái phép. Tại khu vực này có 2 máy bơm công suất lớn dùng để hút cát, sỏi từ những hố sâu. Đất đá, cát sỏi ngổn ngang. Cả khu vực hàng ngàn mét vuông đất bị đào bới, hất tung lên để lấy cát, sỏi. Hàng ngàn mét vuông đất trồng ngô cũng bị lấy làm đường vận chuyển cát. Điểm khai thác cát này gần quốc lộ 3 và chỉ cách trụ sở UBND xã Cẩm Giàng chưa đầy 500 mét. Ông Nông Văn Cư, thôn Nà Tu còn nói: Đây là đất bãi trồng ngô, nhưng ở dưới có cát, mình đào lên để lấy cát, sau đó lại lấp lại để trồng ngô. Ở thôn này, nhiều nhà cũng làm như vậy.
Một điểm khai thác cát trái phép ở Cẩm Giàng. Ảnh: TTXVN |
Đi sâu vào bên trong, chúng tôi thấy những hố to, nhỏ nham nhở, những đống đá, cát sỏi ngổn ngang cả một vùng đất rộng hàng ngàn mét vuông. Con đường mà các phương tiện chở cát đi qua rất lầy lội, người đi bộ không thể đi được. Người dân ra đồng làm cỏ ngô phải đi len lỏi trên những thửa ruộng ven đường.
Ông Đinh Kim Ngô ở thôn Nà Tu cho biết: Nhà tôi có trên 2.000 m2 đất cho xe ô tô chở cát đi qua, họ trả cho tôi 1 triệu đồng/vụ. So với trồng ngô một vụ thì mức thu nhập này là nhiều hơn. Nhưng sau khi họ không dùng nữa, ông sẽ phải sẽ mất nhiều công mới cải tạo lại được, vì đất bị xe chở cát nặng, lèn xuống, muốn trồng ngô phải thuê máy ủi lên. Bà Hứa Thị Vinh cũng ở thôn Nà Tu cho biết: Nhà bà có 400 m2, họ thuê làm đường cho ô tô đi qua nhưng không trả tiền mà chỉ nói, đất nhà bà có cát ở dưới, ít nữa đào lên lợi nhuận sẽ chia đôi.
Chủ tịch UBND xã Cẩm Giàng Đinh Quang Tuấn cho biết: Năm 2012, xã có nhận được một số đơn của người dân xin hạ nền đất để chuyển từ đất ngô sang đất lúa. Xã không có thẩm quyền nên không đồng ý nhưng người dân vẫn tự ý làm. Xã và tổ công tác liên ngành của huyện Bạch Thông kiểm tra nhiều lần, đã có biên bản cấm phá đất ngô lấy cát, có trường hợp đã xử phạt vi phạm hành chính nhưng người dân vẫn lén lút làm.
Thực trạng khai thác cát ở cánh đồng thuộc thôn Nà Tu, xã Cẩm Giàng, diễn ra rất phức tạp. Ngay giữa ban ngày, xe ô tô chở cát đi ầm ầm, làm rơi bụi đất đầy đường. Không chỉ con đường mới mở đi qua cánh đồng ngô là đường đất lầy lội, làm mất đất sản xuất, mà trên tuyến đường liên xã từ thôn Nà Tu, Cẩm Giàng đi thôn Nà Rào, xã Nguyên Phúc (Bạch Thông), xe chở cát đã làm lún, nứt cả mặt đường.
Trao đổi với phóng viên TTXVN, ông Nguyễn Ngọc Sơn, Phó Chủ tịch UBND huyện Bạch Thông khẳng định: Tình trạng khai thác cát trái phép tại xã Cẩm Giàng, huyện đã chỉ đạo các ngành chức năng kiên quyết xử lý. Nếu người dân vẫn tiếp tục vi phạm, phải xử lý hành chính theo đúng pháp luật. Để xảy ra tình trạng phá đất nông nghiệp lấy cát trước hết là trách nhiệm của xã Cẩm Giàng và các ngành chức năng của huyện.
Thực tế, huyện Bạch Thông đã thành lập tổ công tác liên ngành đi kiểm tra nhiều lần trong các năm 2012-2013, đã lập 17 biên bản đình chỉ hoạt động khai thác cát trái phép. Người dân đã ký cam kết không khai thác cát trái phép nữa. Tuy nhiên, do lợi nhuận, người dân vẫn “lén lút” làm. Việc khai thác cát trái phép tại khu vực này diễn ra rầm rộ nhất là vào mùa khô năm 2012-2013, năm 2014 chỉ còn diễn ra trên đất của 7 hộ dân.
Theo một người dân ở thôn Nà Tu, xã Cẩm Giàng: Việc khai thác cát trái phép người dân có đất làm thì ít mà chủ yếu do một số "đầu nậu" thuê đất, rồi thuê người khai thác cát. Những người được thuê làm tại “công trường” này có cả người địa phương và người từ nơi khác đến.
Mặc dù Chủ tịch UBND xã Cẩm Giàng khẳng định do người dân muốn “hạ độ cao” nên đã tự ý phá đất lấy cát, nhưng thực tế không phải vậy. Đây là việc làm nhằm mục đích mưu lợi cá nhân của một số đối tượng. Xã và huyện đã kiểm tra, lập biên bản, yêu cầu người vi phạm cam kết không khai thác cát trái phép. Tuy nhiên đến nay sự việc vẫn diễn ra ở ngay gần trung tâm xã, nơi mà ai đi qua quốc lộ 3 ở đoạn này đều nhìn thấy. Các ngành chức năng và chính quyền địa phương cần kiên quyết ngăn chặn, không để xảy ra việc phá đất sản xuất, hủy hoại môi trường ở xã Cẩm Giàng.
Nhóm phóng viên