Vùng cao nhưng phụ cấp ưu đãi như đồng bằng
Giáo viên ở nhiều trường tại thành phố Gia Nghĩa rất vất vả vì nhiều học sinh là người dân tộc thiểu số, không biết tiếng Kinh. Ảnh: Hưng Thịnh/TTXVN
Thầy K'Toàng, giáo viên Trường Tiểu học Tô Hiệu, xã Đắk Nia, thành phố Gia Nghĩa, ngôi trường có hơn 60% học sinh là đồng bào dân tộc thiểu số cho biết rất bất ngờ trước thông tin sẽ bị truy thu phụ cấp ưu đãi. “Chúng tôi rất buồn vì điều kiện công tác còn nhiều khó khăn, đường đi lại xa, học sinh là đồng bào dân tộc thiểu số nhiều, việc giảng dạy rất vất vả. Mong các cấp có thẩm quyền xem xét sao cho phù hợp” - thầy K'Toàng chia sẻ và cho biết bản thân sẽ phải nộp lại 15% phụ cấp chênh lệch, tương đương số tiền khoảng 10 triệu đồng.
Lãnh đạo một trường Tiểu học tại thành phố Gia Nghĩa cho rằng, Gia Nghĩa nói riêng và Đắk Nông nói chung vẫn là địa bàn vùng cao nhiều khó khăn. Dân cư thưa thớt, đông đồng bào dân tộc thiểu số. Việc áp dụng mức phụ cấp như ở đồng bằng đối với địa bàn Gia Nghĩa là chưa phù hợp với thực tế.
Tại Kết luận thanh tra số 167/KL-STC ngày 29/9/2021 Sở Tài chính Đắk Nông về công tác quản lý tài chính ngân sách tại thành phố Gia Nghĩa, trong năm 2020, các trường trên địa bàn thành phố Gia Nghĩa đều chi sai mức phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên với tổng số tiền hơn 5,5 tỷ đồng. Cụ thể, đối với cấp Tiểu học và Mầm non, chi vượt hơn 4,8 tỷ đồng; cấp Trung học cơ sở chi vượt 5% với số tiền gần 700 triệu đồng.
Theo Sở Tài chính Đắk Nông, phụ cấp đối với giáo viên trên địa bàn thành phố Gia Nghĩa đã được quy định rõ tại một số Quyết định của Chính phủ và Thông tư của các bộ, ngành liên quan. Sở Tài chính Đắk Nông cũng yêu cầu thu hồi toàn bộ số tiền chi vượt để hoàn trả ngân sách nhà nước.
Trao đổi với phóng viên TTXVN, bà Phan Thị Hiếu, Phó Giám đốc Sở Tài chính khẳng định, các văn bản hiện hành của Trung ương và của tỉnh đều xác định rõ Đắk Nông là tỉnh vùng cao và thành phố Gia Nghĩa là vùng cao.
Trong văn bản hợp nhất số 06/VBHN-BGDĐT ngày 5/6/2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính về chế độ phụ cấp ưu đãi đối với nhà giáo giảng dạy tại các cơ sở giáo dục công lập (gọi tắt là văn bản hợp nhất số 06), không quy định mức phụ cấp đối với vùng cao mà chỉ có 2 vùng là “vùng đồng bằng, thành phố, thị xã” và vùng “miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa”. Do đó, mức phụ cấp áp dụng cho giáo viên giảng dạy tại thành phố Gia Nghĩa là mức tương đương với mức phụ cấp áp dụng cho “vùng đồng bằng, thành phố, thị xã”. Cụ thể, giáo viên giảng dạy ở 2 bậc học Mầm non, Tiểu học áp dụng phụ cấp ưu đãi 35%, còn bậc Trung học cơ sở là 30%.
Bà Phan Thị Hiếu cũng xác nhận, trong quá trình thanh tra liên quan tới việc chi trả phụ cấp ưu đãi cho giáo viên, đoàn thanh tra cũng ghi nhận nhiều vấn đề chưa thật rõ ràng về pháp lý liên quan tới “vùng cao”, “miền núi”. Về việc thu hồi tiền phụ cấp chi vượt, Phó Giám đốc Sở Tài chính cho rằng các đơn vị liên quan có thể trừ trong dự toán và sau đó thu dần từ tiền lương để tránh ảnh hưởng, khó khăn lớn cho nhà giáo.
Theo tìm hiểu của phóng viên, việc chi trả phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên trên địa bàn thành phố Gia Nghĩa (trước ngày 01/01/2020 là thị xã Gia Nghĩa) được áp dụng như miền núi, tức ở mức 50% đối với 2 bậc học Mầm non, Tiểu học và 35% đối với bậc Trung học cơ sở. Mức phụ cấp này được áp dụng từ năm 2005 - thời điểm thành lập thị xã Gia Nghĩa.
Không thống nhất trong việc áp dụng mức phụ cấp
Gia Nghĩa là đơn vị cấp huyện/thị xã/thành phố vùng cao nhưng đang bị yêu cầu áp dụng chế độ trợ cấp như đồng bằng/thành phố/thị xã. Ảnh: Hưng Thịnh/TTXVN
Văn bản hợp nhất số 06 cũng quy định rõ, “việc xác định địa bàn miền núi được thực hiện theo quy định của Ủy ban Dân tộc…”. Theo đại diện Ban Dân tộc tỉnh Đắk Nông, Gia Nghĩa được xác định là vùng cao theo Quyết định số 172/2006/QĐ-UBDT ngày 7/7/2006 của Ủy ban Dân tộc về việc công nhận các xã, huyện, tỉnh là miền núi, vùng cao. Từ đó đến nay, chưa có văn bản thay thế các quyết định này nên các chế độ, chính sách vẫn áp dụng như cũ. “Vùng cao phải được hưởng chế độ như hoặc cao hơn miền núi và chúng tôi cho rằng việc chi trả phụ cấp ưu đãi cho giáo viên tại Gia Nghĩa nên được áp dụng như đối với miền núi” - đại diện Ban Dân tộc tỉnh Đắk Nông khẳng định.
Đáng chú ý hơn, đây không phải là lần đầu tiên các ngành chức năng tỉnh Đắk Nông không thống nhất được việc áp dụng mức phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên giảng dạy trên địa bàn Gia Nghĩa. Năm 2012 - 2013, Sở Tài chính Đắk Nông cũng có văn bản gửi các Bộ: Tài chính, Giáo dục Đào tạo, Nội vụ để hỏi về việc áp dụng phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên tại Gia Nghĩa theo mức của “miền núi” hay mức của “thị xã”. Công văn trả lời của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài chính sau đó đã xác định, giáo viên tại Gia Nghĩa hưởng trợ cấp ưu đãi theo “miền núi” (tức 50% đối với bậc Mầm non, Tiểu học và 35% đối với bậc Trung học cơ sở).
Cũng theo đại diện Ban Dân tộc tỉnh Đắk Nông, tại Thông tư liên tịch số 29/2011/TTLT-BGDĐT-BTC của Bộ Giáo dục Đào tạo, Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện chi hỗ trợ ăn trưa cho trẻ em 5 tuổi ở các cơ sở giáo dục mầm non cũng quy định rõ “đối tượng được chi hỗ trợ ăn trưa là trẻ em đang học mầm non có cha mẹ thường trú tại các xã biên giới, núi cao, hải đảo…”. Thông tư cũng quy định rõ, các xã vùng núi cao là các xã vùng cao theo một số quy định của Ủy ban Dân tộc, trong đó có Quyết định số 172/2006/QĐ-UBDT ngày 7/7/2006 của Ủy ban Dân tộc về việc công nhận các xã, huyện, tỉnh là miền núi, vùng cao.
Theo đại diện Sở Nội vụ Đắk Nông, ngày 01/01/2020, Gia Nghĩa được công nhận là thành phố trực thuộc tỉnh theo Nghị quyết số 835/NQ-UBTVQH14, ngày 17/12/2019 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tuy nhiên, theo các quy định hiện hành phụ cấp khu vực của cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn thành phố Gia Nghĩa không bị điều chỉnh và vẫn áp dụng mức 0,5 (so với mức lương cơ sở) như trước.
Trao đổi với phóng viên TTXVN, lãnh đạo Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND tỉnh Đắk Nông nhận định, kết luận của Sở Tài chính Đắk Nông về việc thành phố Gia Nghĩa áp dụng mức phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên như vậy là “hơi vội” và “cơ sở pháp lý chưa thật rõ ràng”. Theo các văn bản pháp lý đang có hiệu lực pháp luật, tỉnh Đắk Nông là tỉnh vùng cao và Gia Nghĩa là đơn vị cấp huyện, thị xã, thành phố vùng cao. HĐND tỉnh Đắk Nông sẽ đề nghị các đơn vị liên quan báo cáo rõ nội dung này, nhất là việc tại sao phụ cấp cán bộ, công chức, viên chức vẫn giữ nguyên (mức 0,5 so với mức lương cơ sở) trong khi giáo viên lại bị điều chỉnh, cắt giảm từ sau thời điểm Gia Nghĩa được công nhận là thành phố. Đồng thời, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông đưa nội dung này vào chương trình chất vấn trong kỳ họp Quốc hội sắp tới.