Huyện Văn Bàn hiện còn 414 hộ chưa có nhà ở hoặc nhà ở tạm bợ, dột nát, chưa đảm bảo "3 cứng".
Người dân mong muốn được an cư
Văn Bàn là huyện còn nhiều khó khăn. Thời gian qua, cùng với thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, từ nhiều nguồn lực, huyện tập trung xóa nhà tạm, nhà dột nát, giúp các hộ nghèo, hộ dân tộc thiểu số yên tâm an cư, phát triển kinh tế, từng bước thoát nghèo và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Ngôi nhà xây mới khang trang của gia đình bà Làng Thị Hiền, dân tộc Tày ở thôn Văn Tiến, xã Khánh Yên Thượng vừa hoàn thành vào đầu tháng 10/2024 nhờ được hỗ trợ từ chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát của huyện. Căn nhà cũ của gia đình là nhà sàn được dựng từ năm 1979, sau đó được cải tạo lại vào năm 1997, đến nay đã gần 30 năm nên xuống cấp, xiêu vẹo. Mỗi khi trời mưa gió, cả nhà lại di chuyển sang nhà họ hàng để trú nhờ, không dám ở trong nhà vì lo bị đổ sập bất cứ lúc nào. Năm 2024, gia đình được hỗ trợ 40 triệu đồng từ Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát và vay thêm tiền từ Ngân hàng chính sách. Công xây dựng thì nhờ anh em họ hàng, tổ đội trong thôn theo cách đổi công nên giảm thiểu được chi phí. Giờ gia đình có nhà mới khang trang để ở, cả nhà ai cũng vui mừng, phấn khởi, bà Hiền tâm sự.
Tuy vậy, Lào Cai đang phải đối diện với những khó khăn mới khi chịu ảnh hưởng nặng nề của hoàn lưu bão số 3. Theo UBND tỉnh, có khoảng 6.689 hộ bị thiệt hại về nhà ở, trong đó 758 nhà sập, đổ hoàn toàn hoặc hư hỏng nặng phải làm mới, 1.383 nhà phải sửa chữa, 4.548 hộ thiệt hại nhà phải di dời khẩn cấp khỏi khu vực nguy hiểm.
Do hoàn lưu bão số 3, quả đồi phía sau ngôi nhà anh Lự Văn Huỳnh, thôn Bông 4, xã Bảo Hà, Bảo Yên bị sạt lở nghiêm trọng khiến toàn bộ ngôi nhà bị vùi lấp. Tròn một tháng sau sự cố, gia đình anh có thể khởi công xây dựng ngôi nhà mới cách nơi ở cũ 200m nhờ sự hỗ trợ 100 triệu đồng từ Công an tỉnh, chính quyền địa phương và các tổ chức. Ngôi nhà mới nằm gần mặt đường đang dần thành hình và dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối tháng 11/2024. "Vị trí ngôi nhà mới rất an toàn, gia đình không còn nơm nớp lo về sạt lở", anh Huỳnh chia sẻ.
Tại thành phố Lào Cai, thiên tai đã khiến nhiều gia đình phải di chuyển khẩn cấp. Từ ngày 10/9, 53 hộ dân trên dãy phố Tùng Tung, Tổ 12, phường Nam Cường được di dời khẩn cấp do nhiều nhà có hiện tượng sạt lở, nứt tường, đe dọa đến tính mạng người dân. Nhiều hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp do đất đá sạt lở xuống, phá hủy các công trình phụ, vườn cây.
Nhà anh Bạch Văn Hùng có dấu hiện sạt lở từ ngày 30/8, lo sợ sự an toàn của cả gia đình nên đã anh chủ động di dời đầu tiên. Đến 9/9, bão số 3 đã làm sạt lở từ khu vực kè sau đồi, hơn 50 hộ dân ở đây bị ảnh hưởng phải di chuyển hết.
Thời điểm này, Nhà văn hóa khu dân cư Tùng Tung là nơi ở và sinh hoạt của gia đình anh Hùng cùng hàng chục hộ dân khác. Không thể trở về nơi ở cũ, người dân mong muốn chính quyền và các cơ quan chức năng sớm có phương án để giúp họ ổn định lại cuộc sống.
Cả hệ thống chính trị vào cuộc
Gia đình anh Lự Văn Huỳnh di chuyển đến nơi ở mới cách 200m và được hỗ trợ 100 triệu đồng xây nhà do nhà cũ bị sập bởi bão số 3.
Nhằm hỗ trợ hộ người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ; hộ nghèo, cận nghèo có nhà ở an toàn, ổn định, có khả năng chống chịu thiên tai, Lào Cai đặt mục tiêu trước tháng 9/2025 sẽ hoàn thành xong mục tiêu hỗ trợ làm nhà ở cho 8.227 hộ với mức kinh phí trên 337 tỷ đồng. Trước mắt, năm 2024 dự kiến hoàn thành 70%, tương ứng 5.883 nhà; trong đó, các huyện: Si Ma Cai, Văn Bàn, Bảo Thắng, Bảo Yên, thị xã Sa Pa, thành phố Lào Cai hoàn thành 100% chỉ tiêu xóa nhà tạm, dột nát; các huyện Bắc Hà, Bát Xát, Mường Khương hoàn thành 70% chỉ tiêu.
Ngoài ra, UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện chính sách hỗ trợ đối với các hộ gia đình bị thiệt hại về nhà ở do ảnh hưởng của bão số 3. Theo đó, tỉnh sẽ hỗ trợ tới 100 triệu đồng/nhà với hộ bị thiệt hại về nhà ở do ảnh hưởng của bão.
Đối với các hộ bị ảnh hưởng trực tiếp về nhà ở và hộ phải di dời khẩn cấp theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền (trừ hộ gia đình người có công với cách mạng, hộ thân nhân liệt sĩ), Lào Cai hỗ trợ 100 triệu đồng/nhà với hộ có nhà ở bị sập, trôi, đổ hoàn toàn hoặc không thể ở được nữa, phải xây dựng lại mới; 25 triệu đồng/nhà đối với hộ có nhà ở bị hư hỏng nặng phải sửa chữa; 80 triệu đồng/nhà đối với gia đình phải di dời khẩn cấp theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền (phải làm lại nhà tại địa điểm mới).
Với các gia đình người có công với cách mạng, hộ thân nhân liệt sĩ bị ảnh hưởng trực tiếp về nhà ở hoặc phải di dời nhà ở khẩn cấp theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền, Lào Cai thực hiện hỗ trợ 120 triệu đồng/nhà đối với hộ có nhà ở bị sập, trôi, đổ hoàn toàn hoặc không thể ở được nữa phải xây dựng lại; tối đa 30 triệu đồng/nhà đối với gia đình có nhà ở bị hư hỏng nặng phải sửa chữa;100 triệu đồng/nhà đối với hộ phải di dời khẩn cấp theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
Bên cạnh đó, nhằm thực hiện tốt chính sách hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát và khắc phục thiệt hại về nhà ở do bão số 3, Tỉnh ủy Lào Cai đã Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo thực hiện xóa nhà tạm, nhà dột nát và hỗ trợ khắc phục thiệt hại về nhà ở do ảnh hưởng bão số 3 trên địa bàn. Ban Chỉ đạo tỉnh gồm 34 thành viên do Bí thư Tỉnh ủy làm Trưởng Ban.
Vừa qua, tại Hội nghị trực tuyến thực hiện xóa nhà tạm, nhà dột nát và hỗ trợ khắc phục thiệt hại về nhà ở do ảnh hưởng bão số 3 tại tỉnh, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Đặng Xuân Phong nhấn mạnh: Việc quan tâm người nghèo, khó khăn, người dân bị ảnh hưởng bão lũ cần cả hệ thống chính trị vào cuộc, sự tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, phát huy vai trò của người đứng đầu, sức mạnh của cả cộng đồng. Tỉnh tranh thủ sự quan tâm, ủng hộ của Trung ương, các tỉnh, thành phố, sự tham gia của tổ chức, cá nhân trong nước, quốc tế giúp nhân dân sớm khắc phục hậu quả thiên tai.
Theo báo cáo của các cơ quan chức năng, giai đoạn 2019 - 2023 tỉnh đã hoàn thành 4.552 nhà (xây mới 3.448 nhà; cải tạo, sửa chữa 1.104 nhà), đây là chương trình có ý nghĩa xã hội và nhân văn sâu sắc, thể hiện tinh thần đoàn kết, “tương thân tương ái” của cộng đồng các dân tộc trên địa bàn tỉnh.
Lào Cai phấn đấu chậm nhất là đến ngày 31/12/2024, hoàn thành xong việc xây nhà cho hộ có nhà bị sập hoàn toàn do bão số 3; đến ngày 30/6/2025 hoàn thành xong việc xóa nhà tạm, nhà dột nát.