Ước tính 9,6% dân số trẻ em trong độ tuổi từ 5-17 ở Việt Nam là lao động trẻ em. Số trẻ em tham gia hoạt động kinh tế tập trung chủ yếu ở 15-17 tuổi nhưng vẫn có khoảng hơn 15% lao động trẻ em ở nhóm 5-11 tuổi.
Đây là một trong những kết quả từ cuộc Điều tra Quốc gia về Lao động trẻ em 2012 được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội công bố ngày 14/3, tại Hà Nội. Cuộc điều tra này nằm trong khuôn khổ "Chương trình hợp tác quốc tế về xóa bỏ lao động trẻ em (IPEC)" giữa Chính phủ Việt Nam và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO).
Báo cáo mới nhất của ILO về Xu hướng Lao động trẻ em toàn cầu ước tính trong năm 2012, khoảng 168 triệu trẻ em ở độ tuổi từ 5 - 17 là lao động trẻ em trên toàn thế giới, chiếm khoảng 10,6% dân số trẻ em. Tỷ lệ này là 9,3% tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Tỷ lệ lao động trẻ em tại Việt Nam thấp hơn tỷ lệ trung bình của toàn thế giới và rất gần với tỷ lệ của khu vực.
Báo cáo Quốc gia về Lao động trẻ em 2012 là báo cáo đầu tiên về vấn đề này tại Việt Nam. Với sự hỗ trợ kỹ thuật từ ILO, Tổng cục Thống kê đã khảo sát 50.640 hộ gia đình có trẻ em ở độ tuổi 5 - 17 tuổi trên toàn quốc và số liệu đó đã được Viện Khoa học Lao động và Xã hội, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sử dụng để hoàn thành báo cáo.
1,75 triệu trẻ em thuộc nhóm lao động trẻ em
Được thực hiện từ năm 2012, báo cáo điều tra cho thấy có khoảng 1,75 triệu trẻ em thuộc nhóm lao động trẻ em. Đó là trẻ em ở những nhóm độ tuổi nhất định làm việc với thời gian có thể ảnh hưởng không tốt đến việc tham gia hoạt động giáo dục và sự phát triển của trẻ em ; trẻ em tham gia làm những công đoạn (phần việc) ở các công việc có điều kiện lao động có hại và công việc cấm sử dụng lao động chưa thành niên theo pháp luật Việt Nam và các quy định quốc tế do Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) đưa ra.
Phần lớn lao động trẻ em sinh sống ở khu vực nông thôn (85%), đây cũng là khu vực có tỷ lệ trẻ em tham gia lao động rất cao (chiếm 18,62% trong dân số trẻ em nông thôn). Các em làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp và là lao động hộ gia đình không hưởng lương.
Cuộc khảo sát cũng cho thấy khoảng 1/3 số lao động trẻ em (gần 569 nghìn em) có thời gian làm việc trên 42 giờ/tuần. Thời gian lao động kéo dài đã ảnh hưởng đến việc tham gia học tập của trẻ em bởi nhiều trẻ em trong số trẻ em này hiện tại không đi học.
Theo Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Doãn Mậu Diệp: Những trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, trong đó có trẻ em phải lao động sớm là một thách thức đối với Việt Nam. Việt Nam đã và đang nỗ lực đẩy mạnh các giải pháp phòng ngừa và can thiệp để bảo vệ trẻ em, tạo môi trường lành mạnh cho mọi trẻ em phát triển toàn diện.
Cũng theo khảo sát, cứ khoảng sáu trẻ em Việt Nam ở độ tuổi 5 -17 sẽ có một em tham gia hoạt động kinh tế với tỷ lệ nam nhiều hơn nữ. Khoảng 1/4 trong số này phải làm việc, trong khi đó, một phần tư khác lựa chọn làm việc để học nghề và tạo thêm thu nhập.
Phúc Hằng