Toàn cảnh đình Hữu Bằng.
Dự án tu bổ, tôn tạo đình Hữu Bằng, xã Tây Phương (thành phố Hà Nội) được khởi công từ tháng 7/2023, với tổng vốn đầu tư 43,6 tỷ đồng, đến nay đã cơ bản thi công xong nhà đại đình, tà mạc, hữu mạc, hệ thống phụ trợ sân vườn và một số hạng mục phụ trợ. Tuy nhiên, gần đây, nhiều người dân cao tuổi trong xã Tây Phương liên tục gửi đơn tố cáo đến Thông tấn xã Việt Nam và các cơ quan chức năng phản ánh những sai phạm trong quá trình tu bổ tôn tạo đình Hữu Bằng.
Người dân phản ánh những dấu hiệu vi phạm
Đình Hữu Bằng được xây dựng vào thế kỷ XVII (năm Chính Hòa thứ 16 - 1689) và được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1989. Hiện đình còn lưu giữ được các hiện vật cổ: Đồ đồng, đồ gốm, đồ gỗ mang phong cách nghệ thuật tiêu biểu ở thế kỷ XVII, thế kỷ XIX. Đặc biệt, đình hiện lưu lại được 27 đạo sắc phong của các triều đại vua cùng 5 giá kiểu sơn son thiếp vàng, cách điêu khắc nghệ thuật của thế kỷ XIX như: Bát xà mâu, đèn quán tẩy thời Nguyễn. Đáng chú ý là 4 góc đầu đình cao vút, giữa mái đình đôi rồng chầu mặt nguyệt, đây là chốn tâm linh bền vững trang nghiêm cùng thời gian và tuế nguyệt chứng kiến sự thăng trầm của lịch sử chuyển dịch theo năm tháng.
Năm 2023, Dự án tu bổ, tôn tạo đình Hữu Bằng được triển khai thực hiện. Đơn vị tư vấn thiết kế là Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng công trình văn hóa và Thời Đại; thi công là Công ty Cổ phần thương mại và xây dựng Tràng An; Công ty Trách nhiệm hữu hạn xây dựng và bảo tồn di sản văn hóa Việt tư vấn giám sát.
Đình Hữu Bằng ở xã Tây Phương (Hà Nội).
Quá trình triển khai dự án đã phát sinh một số ý kiến, đơn thư phản ánh của người dân về những dấu hiệu vi phạm trong quá trình tu bổ. Cụ thể, người dân cho rằng đơn vị thi công đã thay thế một số cấu kiện cũ bằng cấu kiện mới, đặc biệt là các linh vật, con giống trên mái đình; nền đình và sân đình bị hạ thấp cốt nền so với trước khi tu bổ; hè đình bị thu hẹp...
Ông Nguyễn Văn Phú, một người cao tuổi tại địa phương và cũng là người đứng đơn, bày tỏ lo ngại về việc thay cũ đổi mới làm ảnh hưởng đến giá trị gốc của di tích gần 400 năm tuổi và mong muốn các cơ quan chức năng làm rõ, trả lại vẻ cổ kính nguyên bản cho ngôi đình.
Trước phản ánh và kiến nghị của người dân, ông Nguyễn Văn Phấn, Giám đốc Ban Quản lý Dự án Đầu tư - Hạ tầng xã Tây Phương cho biết: Dự án Tu bổ, tôn tạo đình Hữu Bằng, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thỏa thuận tại Văn bản 4514/BVHTTDL-DSVH ngày 14/11/2022, Cục Di sản thẩm định thiết kế bản vẽ thi công tại văn bản số 317/DSVH-DT ngày 14/4/2023. Trong quá trình tu bổ, Công ty Cổ phần thương mại và xây dựng Tràng An đã thực hiện theo đúng hồ sơ thiết kế được phê duyệt. Một số yếu tố gốc của ngôi đình vẫn được giữ lại như hệ thống cột, xà, kẻ bẩy, câu đầu… chỉ thực hiện công tác tu bổ như nối chân cột, khóa nứt, vệ sinh lắp dựng lại... Một số nội dung bắt buộc phải dùng vật liệu mới như xây trát bờ mái, gạch lát, sơn, mái ngói... vì khi hạ giải sẽ phá vỡ kết cấu cũ không sử dụng lại được.
Sớm giải quyết dứt điểm kiến nghị, thắc mắc của người dân
Cuộc họp của các cơ quan chức năng nhằm làm rõ những thắc mắc, kiến nghị của người dân về việc tu bổ, tôn tạo đình Hữu Bằng.
Ông Nguyễn Văn Phấn, Giám đốc Ban Quản lý Dự án Đầu tư - Hạ tầng xã Tây Phương cũng nêu rõ, trong quá trình thi công, dựa theo hồ sơ thiết kế, báo cáo, đề xuất của đơn vị thi công, đơn vị giám sát thì Hội đồng đánh giá di tích quyết định triển khai tu bổ theo nội dung hồ sơ thiết kế đã được duyệt. Chủ đầu tư yêu cầu nhà thầu bảo quản, cất trữ con giống trong kho, để sau này có phương án bàn giao cho địa phương thực hiện lưu trữ và trưng bày tại di tích. Tuy nhiên, sau khi các con giống được tu bổ, lắp dựng và phục chế, một số người cao tuổi của làng đã nêu ý kiến.
Ngày 27/3/2025, chủ đầu tư đã tổ chức họp với đại diện Ban Quản lý di tích - Danh thắng Hà Nội, Phòng Văn hóa Khoa học và Thông tin, Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Thạch Thất (trước đây); UBND xã Quang Trung (trước khi sáp nhập nay là xã Tây Phương), Ban khánh tiết đình Hữu Bằng; Ban giám sát cộng đồng, ông Nguyễn Đăng Tài (đại diện Hương lão trong thôn). Tại buổi họp, các bên đã kiểm tra từng hoa văn con giống và thống nhất lắp dựng các con giống có giá trị nghệ thuật, thẩm mỹ còn khả năng tu bổ lắp dựng lên mái đình)…
Tuy nhiên tại cuộc họp, ông Phan Lạc Quý, đại diện các cụ có đơn kiến nghị, đề xuất cần họp bàn thêm với các cụ Hương lão của đình để trao đổi, thống nhất ý kiến về phương án lựa chọn hoa văn, con giống sẽ được lắp dựng trên mái đình.
Ngày 30/5/2025, UBND huyện Thạch Thất (cũ) tổ chức hội nghị làm việc về một số phản ánh của nhân dân trong thôn về việc tu bổ, tôn tạo đình Hữu Bằng, xã Quang Trung như trên. Các thành phần dự họp đã tổ chức kiểm tra lại hoa văn con giống và thống nhất tu bổ các con giống còn xương gốm, có giá trị thẩm mỹ và khả năng phục chế; thay mới các con giống đã hư hỏng theo mẫu cũ sau đó nghiệm thu lại và thống nhất lắp dựng theo vị trí nguyên trạng (biên bản họp ngày 30/5/2025). Nhưng đến nay, các con giống, linh vật đã tu bổ xong mời các bên liên quan, cơ quan chuyên môn, nhân dân nghiệm thu, thống nhất thì lại không nhận được ý kiến của nhân dân địa phương, đặc biệt là một số người dân đã kiến nghị về nội dung này (không trả lời được là lắp dựng hay không, tu bổ đạt theo mong muốn, nguyện vọng kiến nghị ban đầu hay chưa) dẫn tới kéo dài nội dung kiến nghị trong đơn.
Ngày 5/9/2025, UBND xã Tây Phương có giấy mời số 70/GM-UBND mời các thành phần có liên quan đến để giải quyết những thắc mắc, kiến nghị của người dân nhưng chưa tổ chức hội nghị được. Ngày 24/9/2025 Ban Quản lý Dự án Đầu tư – Hạ tầng xã Tây Phương tổ chức hội nghị mời đầy đủ các thành phần nhưng hội nghị không đạt kết quả do các hộ dân chưa đồng thuận. Hiện nay, chủ đầu tư đã chỉ đạo đơn vị thi công, đơn vị tư vấn giám sát, thiết kế cùng các nghệ nhân có tay nghề cao thực hiện công tác tu bổ các con giống với sự giám sát của các cụ Hương lão đình làng, giám sát cộng đồng của địa phương và thống nhất ý kiến nghiệm thu trước khi lắp dựng…
Ông Cấn Văn Hương, Chủ tịch UBND xã Tây Phương, cho biết: Toàn bộ các bước, trình tự thủ tục đầu tư Dự án do huyện Thạch Thất cũ thực hiện. Trong thời gian qua, do mới vận hành chính quyền địa phương 2 cấp nên xã chưa sâu sát và giải quyết triệt để vụ việc. Tuy nhiên, chính quyền địa phương luôn coi trọng việc bảo tồn di sản văn hóa song song với phát triển kinh tế - xã hội.
Liên quan đến vụ việc, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã tổ chức Hội nghị khảo sát di tích đình Hữu Bằng để làm rõ những nội dung phản ánh trong đơn, giải đáp những thắc mắc, kiến nghị của nhân dân về việc tu bổ, tôn tạo đình Hững Bằng. Hiện, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đang tổng hợp ý kiến, báo cáo UBND thành phố để có chỉ đạo giải quyết dứt điểm các vấn đề còn tồn tại.
Rất mong các cơ quan chức năng và các đơn vị liên quan sớm có giải pháp tháo gỡ những vướng mắc trên, đặc biệt là xem xét, giải quyết dứt điểm các kiến nghị, thắc mắc của người dân; qua đó, góp phần đẩy nhanh tiến độ hoàn thành dự án, hướng tới mục tiêu chung - bảo vệ và phát huy bền vững giá trị di tích đình Hữu Bằng.