Cứ chiều thứ ba và chủ nhật hàng tuần, tại khu nhà văn phòng ở Trung tâm thương mại Đồng Xuân ở thủ đô Béclin lại vang lên những làn điệu quan họ Bắc Ninh. Đó là Đội quan họ của Hội đồng hương Kinh Bắc tại Đức luyện tập cho những buổi biểu diễn sắp tới, mặc dù đội chưa có phòng luyện tập, mà tất cả tập trung tại phòng mạch của lương y Hoàng Lê, người phụ trách đội.
Lương y Hoàng Lê vốn quê Bắc Ninh, là một thầy thuốc, chuyên bắt mạch, châm cứu, bấm huyệt và tẩy các vết nám bằng tia lade, nhưng anh cũng là một người vô cùng say mê quan họ. Nghe nhạc chuông điện thoại của anh cũng là một bài quan họ thì có thể hình dung anh mê quan họ như thế nào. Hoàng Lê cho biết, anh đâu có qua trường lớp thanh nhạc nào.
Trước đây, khi còn ở trong quân đội, ai cũng bảo người Bắc Ninh thì phải biết hát quan họ, thế là anh tập và biểu diễn, rồi đâm say mê lúc nào không biết. Vì say mê, anh thuộc rất nhiều làn điệu quan họ. Năm trước, khi nghệ sĩ ưu tú Thúy Hường và hai nghệ sĩ quan họ Thúy Miền, Vân Dung sang Đức biểu diễn mà không có "liền anh" nào đi theo, một mình Hoàng Lê đã lần lượt "giao duyên" với cả ba "liền chị", làm nên buổi biểu diễn rất thành công, lắng đọng rất lâu trong lòng khán giả.
Hoàng Lê hát giao duyên quan họ cùng với NSƯT Thúy Hường, Vân Dung. |
Giờ đây, Hoàng Lê mong muốn cùng những người đam mê quan họ luyện tập thật nhiều, để có thể thuộc nhiều, hát chính xác các làn điệu quan họ. Vì vậy, phòng mạch của anh đã trở thành phòng luyện tập. Sau khi châm cứu xong, để cho vợ, con chăm sóc bệnh nhân, anh Hoàng Lê lại quay sang dàn dựng các tiết mục và chỉnh sửa những lời ca. Những thành viên trong Đội quan họ cũng đã lớn tuổi, có người đã lên chức bà, chức ông mà vẫn hăng say, không bỏ một buổi tập, một buổi biểu diễn nào.
Anh Hoàng Lê và hai con Ngọc Trang, Lan Anh biểu diễn. |
Những khi được đi xem Đội quan họ giao lưu, biểu diễn như trong đêm đón năm mới 2013, mới thấy sự đam mê quan họ của các "liền anh, liền chị": Xúng xính trong khăn xếp, áo the mớ ba, mớ bảy, tay cầm ô và nón thúng quai thao, các "liền anh, liền chị" háo hức chờ đến lượt lên sân khấu với những gương mặt rạng ngời, trông trẻ hẳn ra.
Các anh, chị say sưa với những câu ca tình tứ, làm say đắm lòng người như "Yêu nhau đứng ở đằng xa, con mắt liếc lại bằng ba đứng gần", hoặc "Hôm nay sum họp trúc mai; Tình chung một khắc, nghĩa dài trăm năm", hoặc "Anh còn son, em cũng còn son, ước gì ta được làm con một nhà, em về nói với mẹ cha"...
Đặc biệt, hội trường bao giờ cũng thích thú khi được xem anh Hoàng Lê và hai con Ngọc Trang, Lan Anh biểu diễn. Các cụ ngày xưa nói chẳng sai: "Thầy già, con hát trẻ". Nhìn hai cháu xinh đẹp, trẻ trung lên sân khấu, ngân nga những câu quan họ thì khán giả khó tính mấy cũng bị chinh phục. Mọi người càng thán phục khi biết hai cháu sang Đức từ khi còn nhỏ, chưa đi học tiếng Việt, mà giờ đây đã có thể thuộc lòng các làn điệu quan họ.
Đội nữ quan họ trình diễn. |
Nhìn các "liền anh, liền chị" say sưa hát quan họ Bắc Ninh như vậy, tôi thầm nghĩ, phải chăng cái "chất quan họ" đã thấm sâu vào huyết mạch, biến họ thành những người có... “máu quan họ". Phải chăng những tố chất đó đã trau dồi và gìn giữ những nét văn hóa đặc trưng của vùng quê Kinh Bắc, để cho quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại?
Bài và ảnh:Văn Long (P/v TTXVN tại Đức)