Đến hẹn lại lên, từ sáng sớm mồng 4 Tết Nguyên đán năm Giáp Ngọ, đông đảo người dân Phong Hiền lại "trống giong, cờ mở", tề tựu đông đủ trước đình làng tưng bừng mở hội đu tiên. Đây là một trong những nét văn hóa đặc sắc của các vùng quê thuộc huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế trong những ngày đầu Xuân năm mới.
Có mặt ở lễ hội từ rất sớm, ông Hồ Văn Nam giải thích: Mở đầu từ mồng 4, kéo dài đến mồng 10 Tết, trong mấy ngày liền, lễ hội đu tiên Phong Hiền trở thành một trong những trò chơi phổ biến tại địa phương, thu hút đông đảo người dân trong vùng đến tham gia. Trong dân gian, có rất nhiều loại cây đu và lối chơi đu khác nhau, nhưng ở Phong Hiền phổ biến nhất vẫn là hình thức đu đôi, mà mọi người vẫn quen gọi là đu tiên, tức từng cặp (một nam, một nữ) thanh niên cùng lên đu so tài. Lúc cao hứng, ông Nam còn ngân nga: "Nhún mình như thể nhún đu/Càng nhún càng dẻo, càng đu càng mềm".
Giá đu được chọn làm từ những cây tre già và thẳng, chọn khắp trong vùng. Bên cạnh cây đu, người ta trồng một cây cột và treo một chiếc khăn hồng ở độ cao xấp xỉ chiều cao giá đu. Người dự cuộc phải đưa cánh đu bay cao, giật cho được chiếc khăn hồng ở chiếc cột kia, mới được coi là thắng cuộc. Ngoài việc đu cao, họ còn phải nhún sao cho đẹp mắt, từng cặp đôi phải tạo đà cùng lúc để đu bay càng cao càng tốt.
Đến với lễ hội năm nay, lần lượt các cặp đu biểu diễn những điệu đu rất đẹp, bay bổng. Thú vị nhất là, khi cây đu đưa người chơi lên cao, xa mặt đất, tạo cảm giác như bay trong không trung, đang đến gần cõi tiên.
Theo các vị cao niên trong làng, thắng thua đối với hội đu tiên không quan trọng bằng việc tạo không khí vui xuân đầu năm. Vì thế, đu tiên Phong Hiền thường thu hút hàng vạn người dân trong vùng và lân cận đến cùng tham gia, cổ vũ; không chỉ ở lứa tuổi thanh niên, thiếu niên mà còn có cả người lớn tuổi cũng đến chung vui, bắt thành từng cặp để đu tiên.
Bí thư Đảng ủy xã Phong Hiền, ông Trần Văn Vĩnh cho biết: Ngoài đu tiên, Phong Hiền còn nổi tiếng với nghề rèn của làng Hiền Lương (xã Phong Hiền), tồn tại đến nay đã trên dưới 500 năm.
Hiền Lương nằm ven sông Bồ, cách trung tâm thành phố Huế chừng 20 km về phía Bắc, đây là một trong những ngôi làng Việt thuộc vào hàng cổ nhất ở miền Trung. Tại đây, hiện còn ngôi chùa cổ Giác Lương được xây dựng từ những năm đầu của thời Lê Trung Hưng (khoảng đầu thế kỷ XVI) và đã được Bộ Văn hoá Thông tin (cũ) công nhận là Di tích Lịch sử Văn hoá cấp Quốc gia vào năm 1992. Theo thời gian, nhiều thế hệ người Hiền Lương đã đưa nghề rèn toả đi khắp nơi: Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng và nhiều tỉnh khác ở miền Nam. Thời nào cũng vậy, tay nghề của thợ rèn Hiền Lương dù ở quê hương hay đến định cư ở địa phương nào, bao giờ cũng được tín nhiệm nhất mực, nhất là các loại nông cụ phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân.
Ngoài hội đu tiên ở Phong Hiền, vào dịp Tết ở Thừa Thiên - Huế còn có lễ hội đu tiên ở Điền Hoà, đây không chỉ là món ăn tinh thần của người dân trong những ngày đầu xuân năm mới, mà còn là hoạt động cầu mong cho mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, mùa màng bội thu. Chính lẽ đó, các lễ hội đu tiên ở Thừa Thiên - Huế bao giờ cũng thu hút đông đảo người dân và khách thập phương đến chung vui...
Quốc Việt