Hội nghị có sự tham gia của lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, lãnh đạo các địa phương và đông đảo đồng bào thuộc cộng đồng dân tộc đang sinh sống, tham gia các hoạt động trong khuôn khổ Ngày hội Văn hóa các dân tộc Việt Nam.
Khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nêu rõ: Năm năm qua, nhóm nghệ nhân đại diện cho văn hóa của cộng đồng dân tộc ở một số địa phương đến sinh hoạt tại đây và những hoạt động của các nghệ nhân này đang làm đầy lên những giá trị văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Tuy nhiên, cũng cần nghiêm túc nhìn lại để phát huy những điều đã làm tốt, rút kinh nghiệm, tìm ra giải pháp tốt hơn để hạn chế, khắc phục khó khăn, để những khu làng này đúng nghĩa là bản làng ở tại địa phương, đồng thời xanh, sạch, đẹp và có giá trị văn hóa, không bị lẫn vào đô thị phồn vinh…
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, 5 năm qua, hoạt động hàng ngày của đồng bào các dân tộc tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam đã có những thành công nhất định nhưng cũng còn có nhiều vấn đề đáng quan tâm. Vì vậy, ngoài những ý kiến tham gia đóng góp, hội nghị cần lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của cộng đồng dân tộc sinh sống tại Làng, cùng thảo luận để thực sự mỗi địa phương khi đưa đồng bào đến sinh sống phải là một hình ảnh tiêu biểu cho địa phương đó, phải là những nét đặc sắc văn hóa của địa phương đó, gắn với văn hóa để quảng bá về du lịch…
"Không nơi nào tốt hơn bằng người thật, việc thật, có sự hiện diện của đồng bào các dân tộc, để từ đây, Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam trở thành địa chỉ đỏ của 54 dân tộc anh em", Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nói.
Báo cáo của Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam cho biết, 5 năm hoạt động của đồng bào các dân tộc đã tạo chuyển biến tích cực và sự chuyển mình của hoạt động văn hóa du lịch tại "Ngôi nhà chung". Hoạt động thường xuyên của đồng bào các dân tộc tại Làng đã tạo sức sống mới, góp phần tích cực thu hút khách du lịch. Lượng khách tăng, từ 250.000 lượt khách năm 2015 lên khoảng 500.000 lượt khách du lịch, tăng 200% và đạt vượt mức 167% so với kế hoạch đặt ra năm 2016.
Năm 2017, Làng triển khai thu phí tham quan và đã đón tiếp, phục vụ 400.000 lượt khách, vượt 33% kế hoạch đề ra; năm 2019, Làng đón tiếp 500.000 lượt khách. Do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên vào năm 2020 chỉ có khoảng 170.000 lượt khách đến Làng.
Trong 5 năm (2015 - 2020), Ban quản lý Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam đã phối hợp đón 16 nhóm cộng đồng các dân tộc về hoạt động hằng ngày tại "Ngôi nhà chung". Trong đó, tháng 10/2015, thí điểm 2 đón nhóm cộng đồng dân tộc Mường (Hòa Bình), Thái (Nghệ An); năm 2016 đón 7 nhóm cộng đồng tham gia hoạt động hằng ngày gồm: Thái (Nghệ An), Mường (Hòa Bình), Khơ Mú (Điện Biên), Tày (Thái Nguyên), Dao (Ba Vì, Hà Nội), Ê Đê (Đắk Lắk), Khmer (Sóc Trăng)... Vào năm 2019 có 15 nhóm cộng đồng hoạt động hằng ngày ổn định; năm 2020 có 14 - 16 cộng đồng dân tộc hoạt động ổn định hằng ngày.
Ban Quản lý luôn đặc biệt quan tâm đến các nhóm cộng đồng dân tộc thiểu số ít người (dưới 10.000 người), vì vậy đã phối hợp cùng với địa phương đưa các nhóm cộng đồng (dưới 5.000 người) về tham gia hoạt động tại Làng để đồng bào có môi trường thực hành văn hóa cộng đồng mình. Trong quá trình hoạt động, đồng bào đã tự tin tái hiện đời sống sinh hoạt, giới thiệu không gian văn hóa của dân tộc mình, trình diễn các hoạt động dân ca, dân vũ giao lưu với du khách tham quan.
Ban Quản lý luôn tạo điều kiện để luân phiên đồng bào về thăm gia đình, động viên kịp thời đối với các trường hợp điều kiện gia đình khó khăn và diện gia đình đặc biệt tại địa phương; luôn quan tâm gắn kết, nắm bắt tâm tư tình cảm của các nhóm nghệ nhân để giải quyết các vấn đề vướng mắc.
Theo đánh giá của Ban quản lý Làng văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam, hoạt động của các nhóm đồng bào bước đầu đã nhận được sự đón nhận, hưởng ứng, quan tâm của đồng bào và du khách. Năm năm qua, đồng bào các dân tộc đã hội tụ về Làng để lan tỏa các giá trị văn hóa cộng đồng địa phương thông qua các hoạt động tại mỗi nếp nhà, không gian văn hóa được tái hiện bồi đắp thêm sâu sắc tại "Ngôi nhà chung".
Tại Hội nghị, đồng bào các dân tộc, các nghệ nhân cũng chia sẻ những tâm tư, nguyện vọng, đánh giá những khó khăn, thuận lợi trong quá trình sinh sống tại Làng, từ đó thể hiện những bản sắc văn hóa độc đáo của cộng đồng, phục vụ nhiệm vụ bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, phát triển du lịch đạt hiệu quả cao.