Nhà Nguyễn vào đầu thế kỉ XIX đã khắc hình ảnh Biển Đông lên Cửu đỉnh. Đây được xem là một tư liệu quý khẳng định chủ quyền của Việt Nam với vùng biển đảo.
Bộ tác phẩm nghệ thuật bằng đồng nổi tiếng gồm chín cái đỉnh lớn được đúc ở Huế vào cuối năm 1835 dưới thời Minh Mạng. Cửu đỉnh được đặt thành một hàng ngang trước sân Thế miếu - nơi thờ các vua triều Nguyễn. Cửu đỉnh được các vua triều Nguyễn coi là biểu tượng cho sự giàu đẹp, thống nhất của đất nước.
Khi đúc Cửu đỉnh, vua Minh Mạng căn dặn: “Nay đúc đỉnh, khắc các hình tượng sông, núi và mọi vật cũng không cần phải khắc đủ cả, duy phải khắc rõ tên, hiệu và xứ sở để tiện nhận xét”. Trên mỗi đỉnh chạm trổ 17 cảnh vật, thể hiện khái quát nhưng súc tích sự phong phú, giàu đẹp của Tổ quốc bao gồm phong cảnh: núi, sông, cửa biển, cửa ải; các sản vật đặc trưng: động vật, thực vật; các loại binh khí, xe thuyền… Có thể xem các hình ảnh được chạm khắc trên Cửu đỉnh như một bộ “Dư địa chí”, một bộ “bách khoa thư” thu nhỏ về Việt Nam đầu thế kỉ XIX được diễn giải qua nghệ thuật tạo hình trên sản phẩm đúc đồng cỡ lớn.
Đáng chú ý trong những hình được “đắp nổi” trên Cửu đỉnh là các hình ảnh biển: Biển Đông được thể hiện trên Cao đỉnh, biển Nam trên Nhân đỉnh và biển Tây trên Chương đỉnh - là ba đỉnh to nhất và quan trọng nhất. Trong đó, biển Tây là vùng biển nằm ở phía Tây của Nam Bộ, tiếp giáp với hải phận của Thái Lan. Biển Nam là phần lãnh hải nằm ở phía Nam của Nam Bộ, tiếp giáp với hải phận các nước Malaysia, Indonesia… Riêng hải phận của Biển Đông được thể hiện rộng lớn hơn nhiều so với hai biển kia.
Những hình khắc các biển nước ta trên Cửu đỉnh cho thấy chủ quyền trên biển của Việt Nam đã được triều Nguyễn đặc biệt quan tâm.
Q. A