Diện mạo mới của Chùa Cầu. Ảnh: hoianheritage.net
Trước những ý kiến khác nhau liên quan đến diện mạo mới của Chùa Cầu (thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam) sau khi được trùng tu, được phản ánh trên một số cơ quan báo chí, truyền thông, Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã có văn bản đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam, Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An báo cáo cụ thể về quy trình pháp lý và kỹ thuật thực hiện tu bổ di tích Chùa Cầu.
Nội dung công văn nêu, những ngày qua, một số cơ quan báo chí phản ánh nội dung có ý kiến khác nhau liên quan đến màu sắc bên ngoài di tích Chùa Cầu sau khi được tu bổ. Về việc này, Cục Di sản văn hóa đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam, Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An nghiên cứu, có báo cáo cụ thể về quy trình pháp lý và kỹ thuật thực hiện tu bổ di tích.
Cục Di sản văn hóa yêu cầu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam, Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An gửi báo cáo trước ngày 31/7 để cục này báo cáo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Cục Di sản văn hóa cũng đề nghị các đơn vị trên có hình thức phù hợp tổ chức công bố công khai nội dung dự án, các phương pháp khoa học tu bổ đã sử dụng cho việc xác định và lựa chọn màu sắc gốc của công trình, để nhân dân và du khách được tiếp cận thông tin rõ ràng, chính thức về Dự án tu bổ di tích Chùa Cầu, tránh xảy ra dư luận trái chiều trong xã hội.
Trao đổi với phóng viên TTXVN, Chủ tịch UBND thành phố Hội An Nguyễn Văn Sơn cho biết: Chùa Cầu sau khi trùng tu đảm bảo yếu tố hài hòa và chân xác. Đây là yếu tố cốt lõi của việc trùng tu, tôn tạo di tích. Tiếp thu những ý kiến trái chiều về màu sơn mới của Chùa Cầu, thành phố Hội An đã chỉ đạo Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An thực hiện việc sơn lại đường viền màu trắng, phần tiếp giáp giữa mố cầu và mặt cầu cho sậm hơn. Nhìn toàn cục, màu sơn của Chùa Cầu sau khi được trùng tu vẫn đảm bảo được màu truyền thống. Còn màu thời gian thì phải qua một vài mùa mưa nắng, mới giống như màu cũ trước khi trùng tu.
Chủ tịch UBND thành phố Hội An Nguyễn Văn Sơn khẳng định: “Việc sơn lại đường viền màu trắng cho sậm hơn hoàn toàn không làm ảnh hưởng đến giá trị cốt lõi của di tích. Trong quá trình trùng tu di tích Chùa Cầu, tất cả các hạng mục đều được thi công đúng theo hồ sơ đã được phê duyệt. Nguyên tắc sống còn trong trùng tu di tích nói chung và di tích Chùa Cầu nói riêng là là đảm bảo yếu tố hài hòa, chân xác, đảm bảo các giá trị cốt lõi của di tích đã được thực hiện một cách, chặt chẽ, khoa học, được các chuyên gia đánh giá cao”.
Theo Chủ tịch UBND thành phố Hội An, là di tích đặc biệt, trong quá trình trùng tu, Chùa Cầu nhận được sự quan tâm đặc biệt của công chúng, chuyên gia trong và ngoài nước, nhất là các chuyên gia đến từ Nhật Bản, họ làm việc hết sức cẩn trọng, tỷ mỉ, khoa học. Do vậy, Chùa Cầu sau khi trùng tu đã được các chuyên gia đánh giá cao.
Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam Nguyễn Thanh Hồng khẳng định: Chùa Cầu, Hội An là công trình kiến trúc, lịch sử, văn hóa đặc biệt, là di tích thành phần đặc biệt trong quần thể Di tích quốc gia đặc biệt Đô thị cổ Hội An - vừa là Di sản Văn hóa thế giới. Chùa Cầu đã được trùng tu nhiều lần chứ không phải lần trùng tu này là đầu tiên. Việc trùng tu lần này là cấp bách vì nếu không công trình có nguy cơ sụp đổ khi mùa mưa bão đến. Quá trình trùng tu được UBND thành phố Hội An tiến hành rất kỹ lưỡng về mặt khoa học, lịch sử, văn hóa và các quy trình, thủ tục pháp lý, đã tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo trong nước và quốc tế, tham vấn ý kiến cộng đồng, lãnh đạo Hội An qua các thời kỳ, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, phía Nhật Bản (Jica, Đại sứ quán và các đối tác), dự án cũng đã đã được UBND tỉnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt trên cơ sở thẩm định của các cơ quan chuyên môn.
Ông Nguyễn Thanh Hồng cho biết, theo báo cáo của Hội An và thực tế tại di tích Chùa Cầu hiện nay, sau khi trùng tu cho thấy Hội An đã thực hiện đúng như thiết kế dự án đã được phê duyệt và đảm bảo các quy định pháp lý về trùng tu di tích. Việc dư luận, nhiều người quan tâm có ý kiến khác nhau về kết quả trùng tu Chùa Cầu là việc rất bình thường, qua đó cho thấy rất nhiều người yêu mến Chùa Cầu, Hội An (nhất là hình ảnh cổ kính của Chùa Cầu) và Quảng Nam. Ngành Văn hóa và thành phố Hội An luôn cầu thị, lắng nghe, tiếp thu, tham khảo để công tác trùng tu các di tích nói riêng và công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di tích tại Hội An cũng như trên địa bàn tỉnh được tốt hơn.
“Chúng tôi mong muốn tiếp tục nhận được các ý kiến góp ý, gợi mở mang tính xây dựng để ngành Văn hóa tiếp tục nghiên cứu, tham khảo và ứng dụng vào thực tiễn”, ông Nguyễn Thanh Hồng chia sẻ.
Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản Hội An đã có thông tin chi tiết, cụ thể về quá trình tu bổ Chùa Cầu, khẳng định quan điểm và giải pháp tu bổ xuyên suốt dự án là giữ gìn sự nguyên vẹn của tổng thể hình thức kiến trúc và kết cấu, từng bộ phận, cấu kiện, hiện vật nguyên gốc, có giá trị lịch sử được trân quý gìn giữ ở mức tối đa có thể. Từ từng thanh đá, viên gạch, ngói đến khối xây; từ cấu kiện gỗ hệ sàn (đà, dầm, ván sàn), khung, rui mái đến từng chi tiết con ke, ván vách; từ con giống, đoạn bờ mái đến từng chi tiết hoa văn gốm, đĩa cổ… đều được xem xét, đánh giá một cách kỹ lưỡng, nghiên cứu bóc tách các thành phần hư hỏng, cố gắng giữ lại tối đa có thể những thành phần còn tốt, sử dụng kỹ thuật thi công truyền thống kết hợp các loại vật liệu, hóa chất hiện đại để gia cố, gia cường sự chắc chắn để tận dụng lắp dựng lại... Điều này được phản ánh một cách cụ thể, chân xác qua những số liệu thống kê: có đến gần 60% khối lượng gỗ, gần 30% số viên ngói, 80% số đĩa cổ, 20% cấu kiện đá nền, 35% số con giống trang trí bờ mái… được gìn giữ, tái định vị tại di tích sau khi tu bổ.
Theo Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An, hồ sơ về quá trình tu bổ di tích Chùa Cầu đã được tập hợp, biên soạn và xuất bản với tên gọi “Tu bổ di tích Chùa Cầu”, sẽ phát hành trong dịp khánh thành ngày 3/8/2024, với hy vọng sẽ đem đến cho các nhà quản lý, nhà khoa học, các chuyên gia, du khách gần xa, người dân Hội An có cái nhìn cặn kẽ, thấu đáo, hiểu rõ hơn quá trình tu bổ di tích Chùa Cầu.
Một số nhà nghiên cứu, kiến trúc sư có uy tín, am hiểu về bảo tồn di sản cũng đã lên tiếng khẳng định, dự án tu bổ di tích Chùa Cầu đã được thực hiện một cách bài bản, khoa học và nghiêm túc. Đội ngũ trùng tu Chùa Cầu đã làm đúng, làm tốt, đảm bảo nguyên tắc bảo tồn và “tính chân xác” của di tích Chùa Cầu.