Theo các nhân chứng, vụ cháy bùng phát từ khu vực bếp của nhà nghỉ homestay Hoàng Huỳnh do ông Giá Văn Huyên làm chủ, rồi lửa cháy lan sang nhà nghỉ homestay Hoàng Chuyền do ông Hoàng Văn Chuyền làm chủ. Ngọn lửa bùng phát vào rạng sáng, trời vẫn còn tối nên khó khăn trong việc chữa cháy.
Ngay khi biết thông tin về vụ cháy, UBND huyện đã huy động lực lượng dân quân, tự vệ cùng với bà con thôn Pác Ngòi và một số thôn lân cận tích cực dập lửa bằng các phương tiện tại chỗ. Cảnh sát phòng cháy chữa cháy Bắc Kạn điều hai xe chữa cháy lên dập lửa. Đến khoảng 6 giờ 30 phút cùng ngày, ngọn lửa đã được khống chế, không lan rộng. Tuy nhiên, vụ cháy đã thiêu rụi toàn bộ hai nhà nghỉ homestay của hai hộ dân cùng nhiều tài sản, vật dụng bên trong.
Bà Ma Thị Cử - Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Bể cho biết, vào thời điểm xảy ra cháy cả hai khu nhà nghỉ homestay này đều không có khách lưu trú.
Nguyên nhân ban đầu theo chủ nhà nghỉ Hoàng Huỳnh, do không có khách nên gia đình đi ngủ sớm hơn mọi ngày. Có thể do bếp lửa đun nước bằng củi dập chưa kỹ đã dẫn tới lửa bùng phát từ bếp, cháy lan ra cả nhà rồi lan sang nhà nghỉ Hoàng Chuyền.
Khu du lịch homestay Pác Ngòi là khu du lịch tự phát của người dân thu hút được rất nhiều khách du lịch, đặc biệt là khách du lịch nước ngoài đến lưu trú. "Tại đây có khoảng 25 nhà nghỉ homestay hầu hết đều được làm bằng gỗ theo kiểu nhà sàn. Dịch vụ du lịch là hướng làm kinh tế hiệu quả của đồng bào nơi đây. Hằng năm các hộ kinh doanh dịch vụ ở đây đều đã được tập huấn về làm du lịch, trong đó có phòng cháy chữa cháy. Việc để xảy ra cháy trong sáng nay là điều hết sức đáng tiếc. UBND xã Nam Mẫu cần phải rà soát, kiểm tra lại toàn bộ công tác phòng cháy, chữa cháy ở Pác Ngòi và các thôn, bản khác làm du lịch homestay để tránh những sự cố đáng tiếc như trên"- bà Ma Thị Cử nhấn mạnh.