Thời gian qua, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều bài đăng với nội dung đòi nợ kèm hình ảnh của người vay, nhằm gây sức ép, “khủng bố” tinh thần người vay nợ.
Các đối tượng còn sử dụng hình thức “chạy quảng cáo” để những thông tin này được lan truyền rộng rãi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền riêng tư của người đi vay.
Nhiều nạn nhân trong trường hợp này thậm chí không phải người vay. Họ có thể là người thân, bạn bè, đồng nghiệp... của người vay. Bởi khi vay tiền qua app hoặc qua công ty tài chính, nhiều người vay phải cung cấp số điện thoại, thông tin của người thân, bạn bè... để tham chiếu. Đến khi người vay không trả được nợ, các app hoặc công ty tài chính sẽ đòi nợ từ người thân của những người vay. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến nhiều người không vay nhưng liên tục bị gọi điện đòi nợ, thậm chí là đăng ảnh, chế ảnh... đăng lên mạng xã hội để ép người thân phải trả nợ thay cho người vay.
Ảnh minh họa/TTXVN.
Theo Điều 32 Bộ luật Dân sự năm 2015, cá nhân có quyền với hình ảnh của mình. Khi muốn sử dụng hình ảnh của người khác thì bắt buộc phải được sự đồng ý của họ. Do đó, việc chủ nợ tự ý lấy ảnh của con nợ, đăng ảnh người đó lên các trang mạng xã hội như Facebook, Zalo... nhằm gây áp lực, ép buộc người vay phải trả nợ, đều là hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm quyền hình ảnh của người vay.
Cơ quan công an khuyến cáo người dân khi gặp phải những trường hợp này, có thể thực hiện các biện pháp tố cáo với Cơ quan công an hoặc gửi đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân nơi người tự ý đăng ảnh cư trú, làm việc. Nạn nhân bị đăng ảnh lên mạng xã hội cần ghi nhận lại bằng cách chụp ảnh màn hình, quay video những bài viết đó để lưu lại bằng chứng, ngăn ngừa các đối tượng chỉnh sửa, gỡ bài, xoá bài và cũng để cơ quan có thẩm quyền có căn cứ giải quyết vụ việc.
Còn theo Luật sư Nguyễn Văn Hà, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP Hà Nội, người tự ý đăng tải hình ảnh người khác lên mạng xã hội vì mục đích đòi nợ có thể bị xử phạt hành chính hoặc phải chịu trách nhiệm hình sự tuỳ vào tính chất, mức độ hành vi vi phạm.
Tại Điểm e, Khoản 3, Điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính từ 10 - 20 triệu đồng với hành vi thu thập, xử lý và sử dụng thông tin của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý hoặc sai mục đích theo quy định của pháp luật. Như vậy nếu chủ nợ tự ý đăng ảnh người vay lên Facebook để bôi nhọ và đòi tiền có thể bị phạt hành chính từ 10 - 20 triệu đồng.
Ngoài ra, nếu người nào sửa chữa, ghép ảnh làm sai lệch nội dung của hình ảnh nhằm xâm phạm uy tín, nhân phẩm của cá nhân thì có thể bị phạt từ 30 - 40 triệu đồng theo quy định tại Điểm c, Khoản 5, Điều 18 Nghị định 38/2021/NĐ-CP.
Ngoài bị phạt tiền, nếu hành vi đăng ảnh người khác lên mạng xã hội đã xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người khác thì người thực hiện hành vi này có thể bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm theo quy định tại Điểm e, Khoản 2, Điều 155 Bộ luật Hình sự. Nếu việc đòi nợ khiến nạn nhân tự sát hoặc làm người bị đòi nợ bị rối loạn tâm thần... thì người phạm tội có thể bị phạt tù từ 2 - 5 năm.