Cán bộ Ban quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ tỉnh Thái Nguyên cùng người dân địa phương tuần rừng tại khu vực xã Cúc Đường (Võ Nhai). Ảnh tư liệu: Hoàng Nguyên/TTXVN
Hiện Khu dự trữ thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng có diện tích 18.704,89 ha, nằm trên dãy núi đá vôi thuộc phía Bắc của 7 xã và 1 thị trấn của huyện Võ Nhai gồm: Thần Sa, Sảng Mộc, Thượng Nung, Nghinh Tường, Vũ Chấn, Phú Thượng, Cúc Đường và thị trấn Đình Cả.
Theo Ban Quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ tỉnh Thái Nguyên, về đa dạng sinh học, Khu dự trữ thiên nhiên có 6 kiểu thảm thực vật, 1.234 loài thực vật thuộc 660 chi, 171 họ, 5 ngành và 2 lớp thực vật bậc cao có mạch, trong đó có 87 loài thuộc diện nguy cấp, quý, hiếm; 37 loài có trong sách đỏ Việt Nam; 8 loài có trong sách đỏ Thế giới (IUCN Redlist 2019) và 55 loài nằm trong Nghị định 06/2019/NĐ-CP của Chính phủ.
Về động vật có 348 loài, gồm 83 loại thú, 175 loài chim, 61 loài bò sát, 29 loài lưỡng cư, thuộc 89 họ, 25 bộ, trong đó, có 60 loài nguy cấp, quý hiếm cần được bảo tồn. Đặc biệt, Khu dự trữ thiên nhiên còn có hệ thống hang động, di tích lịch sử, di chỉ khảo cổ học Mái đá Ngườm có niên đại khoảng 41.000 năm, là cái nôi của người Việt cổ.
Ông Nguyễn Văn Tuyên, Giám đốc Ban Quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ tỉnh cho biết, trong các năm 2023, 2024, Ban Quản lý thực hiện các nhiệm vụ: Điều tra hiện trạng và đề xuất giải pháp bảo tồn, phát triển loài nghiến, loài đinh quý, hiếm và nhiệm vụ xây dựng cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học Khu dự trữ thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng”; “Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp bảo tồn các loài động vật thuộc bộ Linh trưởng (Primates) trong Khu dự trữ thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng”. Qua đó xác định được các mối đe dọa đối với quần thể loài và sinh cảnh sống, đề xuất giải pháp bảo tồn, phát triển, chương trình giám sát đa dạng sinh học.
Hiện nay, để bảo vệ Khu dự trữ thiên nhiên quý giá này, Ban Quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ Thái Nguyên bố trí 2 trạm bảo vệ rừng, mỗi trạm 7- 10 cán bộ với nhiệm vụ tuần tra, bảo vệ sự đa dạng sinh học và các giá trị tài nguyên rừng, phục hồi, tôn tạo phát triển cả diện tích và chất lượng rừng; bảo vệ quần thể cũng như động, thực vật quý, hiếm, các loài đang có nguy cơ tuyệt chủng, tăng số lượng, chất lượng cá thể và quần thể các loài đang bị đe dọa. Đồng thời, tạo hành lang pháp lý cho xây dựng các dự án đầu tư, huy động nguồn lực xã hội quản lý, bảo vệ và phát triển khu rừng; bảo tồn giá trị truyền thống, tạo sự hài hòa giữa cảnh quan và các hoạt động kinh tế của cộng đồng dân tộc trong vùng…Qua đó nâng cao nhận thức và ý thức bảo vệ môi trường, thu hút người dân tham gia bảo vệ rừng và sử dụng rừng bền vững.
Các trạm, chốt bảo vệ rừng phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng các huyện, xã vùng giáp ranh, lực lượng Kiểm lâm huyện, Kiểm lâm vùng giáp ranh 3 tỉnh Thái Nguyên, Bắc Kạn, Lạng Sơn tuần tra bảo vệ rừng, đôn đốc thôn, xóm, phối hợp bảo vệ rừng đặc dụng, phòng hộ tại tiểu khu, lô, khoảnh, ngăn chặn kịp thời hành vi vi phạm xâm hại đến tài rừng, đất rừng đang được giao quản lý.
Giám đốc Ban Quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ tỉnh Thái Nguyên cũng cho biết, nhiều năm trở lại đây, Khu dự trữ thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng được bảo vệ ngày càng tốt hơn, ngày càng ít vụ việc xâm phạm đến tài nguyên rừng. Bà con sống trong vùng đệm của Khu dự trữ đã và đang tích cực chung tay cùng Ban Quản lý để bảo vệ tài nguyên rừng.
Có được kết quả đó là nhờ những năm qua, công tác tuyên truyền, phối hợp với người dân cũng như tạo sinh kế từ các chương trình, dự án liên quan tới công tác quản lý, bảo vệ rừng, bảo tồn thiên nhiên đa dạng sinh học được thực hiện hiệu quả.
Riêng năm 2024, đơn vị đã hỗ trợ 800 triệu đồng cho 20 thôn, xóm để xây dựng các công trình công cộng như nước sạch, điện chiếu sáng, nhà vệ sinh công cộng, đèn năng lượng mặt trời; các chương trình quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, phòng cháy chữa, cháy rừng và bảo tồn thiên nhiên đa dạng sinh học; các dự án đầu tư phát triển nguồn nhân lực, phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ công tác bảo vệ, bảo tồn.