Trên mạng Internet, mạng xã hội trực tuyến hiện có rất nhiều trang web đăng tải tràn lan những sản phẩm như nhạc, phim, sách… mà không xin phép tác giả. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của các tác giả. Tuy nhiên do phạm vi vi phạm rộng, đối tượng vi phạm nhiều, chế tài xử phạt chưa theo kịp thực tế… đang khiến cho tình trạng này ngày càng gia tăng.
Thực tế cho thấy, tình trạng vi phạm quyền tác giả trên Internet đã diễn ra từ lâu và ở hầu hết các lĩnh vực như báo chí, xuất bản, âm nhạc, điện ảnh, sân khấu… Trong lĩnh vực âm nhạc, theo thống kê chưa đầy đủ của Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam, hiện có khoảng 200.000 bài hát đang lưu hành trên các trang web nhạc số mà không có bản quyền tác giả cũng như các quyền liên quan.
Việc vi phạm bản quyền tác giả không chỉ diễn ra trong lĩnh vực in ấn xuất bản sách mà còn diễn ra trong các lĩnh vực âm nhạc, nghệ thuật... |
Một đại diện phòng Nghệ thuật thuộc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch TP Hồ Chí Minh, cho biết: Các tác phẩm âm nhạc, điện ảnh, văn học khi đăng tải trên các trang web đều phải xin cấp phép rõ ràng. Tuy nhiên, bên cạnh những trang web được cấp phép và thực hiện đầy đủ quyền tác giả thì vẫn tồn tại những trang web đăng tải tự phát, người đọc, người nghe tự đưa lên mạng, không xin phép tác giả hay cơ quan quản lý nào.
Thực tế, số lượng này hiện rất nhiều và ngày càng gia tăng cùng sự phát triển nhanh chóng của mạng Internet. Tuy nhiên, dù đưa lên mạng với bất kỳ lý do gì, thì việc copy, tải nhạc, phim, sách… mà không xin phép tác giả cũng đã vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, quyền tác giả cũng như các quyền liên quan.
Nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng vi phạm bản quyền trên Interntet không chỉ xuất phát từ doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian mà chính người sử dụng Internet cũng đang “tiếp tay” cho những vi phạm này phát triển. Chỉ cần một máy tính cá nhân có kết nối Internet là độc giả có thể vô tư tải về máy tính của mình rất nhiều tác phẩm âm nhạc, văn học, điện ảnh… nổi tiếng mà không cần xin phép ai.
Mặt khác, có một số tác giả trẻ, đã lợi dụng công nghệ Internet để lăng xê tác phẩm, quảng bá tên tuổi, mặc cho mọi người sao chép tràn lan trên mạng, bởi theo họ nhờ công nghệ sao chép họ sẽ nổi tiếng hơn. Thực tế, cũng có không ít tác giả dễ dàng ký các hợp đồng cho phép sử dụng tác phẩm của mình với website nào đó mà không hề quan tâm đến các điều khoản về bản quyền.
Để ngăn chặn tình trạng này, ngày 28/8/2008, Chính phủ đã ban hành Nghị định 97/2008/NĐ-CP quy định việc quản lí, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin điện tử trên Internet. Tuy nhiên, theo ông Đào Kim Phú, Trưởng Đại diện Cục Phát thanh - Truyền hình và thông tin điện tử tại TP.HCM (Bộ Thông tin-Truyền thông), nghị định này chỉ áp dụng đối với những trang web đặt máy chủ tại Việt Nam, còn những trang web đặt máy chủ ở nước ngoài thì không thuộc phạm vi quản lý.
Trong khi đó, số lượng trang web có máy chủ tại nước ngoài rất nhiều. Bởi môi trường mạng là không có giới hạn, thông tin mang tính toàn cầu cho nên việc quản lý phải tuân thủ theo cơ sở pháp luật của từng quốc gia, vì vậy những trang web có tên miền nước ngoài (đặt máy chủ ở nước ngoài) nếu vi phạm cũng khó xử lý.
Ngoài ra, mức xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm quyền tác giả trên Internet theo Luật Xử phạt vi phạm hành chính tối đa chỉ là 500 triệu đồng. Tuy nhiên, theo nhiều nhà quản lý thì mức xử phạt này vẫn chưa đủ sức răn đe và nhiều cơ quan quản lý còn chưa áp dụng mức xử phạt tối đa này.
Để giải quyết tình trạng trên, ông Đào Kim Phú cho rằng: Các cơ quan quản lý phải tăng cường kiểm tra thường xuyên hơn nữa để phát hiện kịp thời và xử lí nghiêm. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần tuyên truyền vận động và giáo dục cho người sử dụng Internet. DN cung cấp các dịch vụ trung gian cũng cần có ý thức tôn trọng quyền tác giả.
Được biết, ngày 6/8, Thông tư liên tịch quy định trách nhiệm của DN cung cấp dịch vụ trung gian trong việc bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan trên Internet và mạng viễn thông sẽ có hiệu lực. Theo đó, các cơ quan quản lý có thêm nhiều cơ sở xử lý những vụ vi phạm quyền tác giả và quyền liên quan.
Bài và ảnh: Hoàng Tuyết