Được coi là vựa ngô của tỉnh Sơn La nhưng mỗi khi đến kỳ tra hạt và thu hoạch, người dân tại xã Chiềng Sung, huyện Mai Sơn lại nơm nớp lo âu vì nạn chuột hoành hành. Từ khi phong trào nuôi mèo được nhân rộng ra toàn xã, loài chuột được đẩy lùi, người dân có thể yên tâm để ngô cả năm trong nhà mà không lo chuột vào phá hoại. Theo lời giới thiệu của ông Lò Văn San, Chủ tịch Hội Nông dân xã Chiềng Sung, chúng tôi tìm đến bản Cao Sơn để tìm hiểu về một nghị quyết rất lạ của bản: Nghị quyết nuôi mèo, mà theo lời ông San, từ ngày bản Nghị quyết này ra đời, người dân trong bản liên tiếp được mùa, sản phẩm nông nghiệp làm ra để cả năm không bị mất mát.
Trưởng bản Cao Sơn Nguyễn Văn Loan cho biết: Mấy năm trước chuột ở đây rất nhiều, sản phẩm nông nghiệp như ngô, đậu tương bà con vừa thu hoạch về chưa kịp phơi sấy đã bị chuột gặm hết, mà chuột lại gặm mỗi chỗ một ít nên khi đem bán giá thường rất thấp. Chúng tôi đã tìm đủ mọi cách để tiêu diệt từ việc tổ chức đi đập chuột đến đánh bả, đặt bẫy… nhưng đều không hiệu quả, thậm chí chuột ngày càng phát triển hơn, trở thành ác mộng của người nông dân.
Để tránh bị các thương lái ép giá, người dân Chiềng Sung mỗi khi thu hoạch xong thường có thói quen tích trữ ngô để đến sau Tết mới đem bán ra thị trường. Việc tích trữ ngô ở đây cũng hết sức đơn giản, người dân thường tận dụng khoảng đất trống dựng thành các “lán” bằng tre, lứa và để mấy tấm lợp ở trên để che mưa, nắng nên đã vô tình tạo điều kiện lý tưởng cho lũ chuột về phá phách.
Ông Nguyễn Duy Đức, người dân bản Cao Sơn kể lại: Những năm trước, chuột nhiều và chúng đi thành từng đàn nên ngô giống của chúng tôi vừa gieo ngày hôm trước đến hôm sau ra kiểm tra đã bị chuột bới tung lên. Hết phá ngoài đồng chúng lại kéo về nhà, làm cho người dân bị thiệt hại rất nhiều.
Theo ông Lò Văn San, hồi ấy lũ chuột trở thành nỗi kinh hoàng của người dân, ban ngày cũng như ban đêm chúng chạy quanh nhà và cắn bất cứ thứ gì của người dân từ quần áo, chăn màn đến những đồ dùng của học sinh như cặp, sách… thiệt hại nhất là những lán tích trữ ngô của người dân, lũ chuột cắn mỗi bắp ngô một ít khiến ngô xấu mã rất khó bán. Có năm, Hội Nông dân thống kê số lượng ngô bị lũ chuột ăn mất tại xã Chiềng Sung lên đến cả trăm tấn. Xót của nhưng không làm cách nào để tiêu diệt lũ chuột cho xuể.
Bức xúc trước nạn chuột hoành hành, người dân đã tìm mua thuốc diệt chuột với số lượng lớn hòng xóa xổ lũ chuột, vậy là từ trong bản ra đến ngoài đồng chỗ nào cũng thấy thuốc diệt chuột. Ban đầu rải thuốc, số lượng chuột chết cũng nhiều, về sau số lượng chuột chết ngày càng ít đi vì lũ chuột cũng đã quen dần với thuốc nên chúng không ăn nữa. Mặt khác, khi dùng thuốc rất nhiều loài vật nuôi của các hộ gia đình như chó, mèo, gà… ăn phải thuốc chuột đều lăn ra chết. Không những thế, mùi của thuốc diệt chuột và chuột bị chết khiến người dân thấy ngột ngạt.
Trưởng bản Cao Sơn kể: Trong lúc mọi người mất ăn, mất ngủ về lũ chuột thì có ý kiến nuôi mèo để bắt chuột. Tôi thấy ý kiến nuôi mèo rất hợp lý, cả bản có hơn 80 hộ mà mỗi hộ nuôi tầm khoảng 2 con mèo lúc ấy số mèo trong bản đã gần 200 con thì lũ chuột chắc chắn phải sợ. Thế là "Nghị quyết nuôi mèo" của bản Cao Sơn ra đời với sự ủng hộ của tất cả người dân. Theo đó, mỗi gia đình phải nuôi ít nhất hai con mèo, Nghị quyết cấm tất cả người dân không được ăn thịt mèo, không được dùng bả chuột, hộ gia đình nào vi phạm sẽ bị tuyên phạt trước bản.
Từ khi phong trào nuôi mèo phát triển rầm rộ ở Cao Sơn, lũ chuột gần như mất tích. Ông Tạ Văn Bính, người dân trong bản đang nuôi 7 con mèo cho biết: "Nghị quyết nuôi mèo" bắt đầu từ khoảng cuối năm 2007, lúc đầu mọi người trong bản gặp nhiều khó khăn trong việc tìm giống mèo, mặt khác do số lượng chuột rất đông mà mèo lại ít với lại mèo còn nhỏ nên nhiều khi nhìn thấy chuột mèo còn phải sợ. Nhưng chỉ trong vòng 2 năm, số lượng đàn mèo tại bản Cao Sơn đã phát triển lên tới hơn 300 con. Lúc đỉnh điểm ở đây có nhà nuôi tới gần 20 con mèo lớn nhỏ, mỗi đêm một con mèo bắt được tới cả chục con chuột, nhiều khi ăn thịt chuột no tới bữa cơm mèo còn không chịu về. Từ ngày nuôi mèo, kho ngô của mọi người không bị mất dù một bắp, đêm đến mọi người cũng được ngủ ngon bởi không còn tiếng chuột cắn phá đuổi nhau như trước.
Ông Nguyễn Duy Khoản, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Nhận thấy những hiệu quả tích cực từ việc nuôi mèo ở bản Cao Sơn, Đảng bộ xã Chiềng Sung đã tiến hành tuyên truyền, vận động nhân dân trong toàn xã nuôi mèo để bắt chuột, đến nay nhà nào trong xã cũng có ít nhất 1 con mèo. Từ ngày có mèo, nạn chuột đã được đẩy lùi, những nông sản của người dân làm ra không còn phải lo sợ chuột ăn như trước, mùa màng bội thu, cuộc sống của người dân đang đổi thay từng ngày.
Công Luật