Sáng 3/11, đại diện Thanh tra Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao và gần 150 luật sư đã tham gia thảo luận, trao đổi ý kiến, chia sẻ kinh nghiệm tại hội thảo “Luật sư tham gia tố tụng hành chính - Thực trạng và giải pháp” do Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội tổ chức.
Theo luật sư Hoàng Huy Được (Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội), với tính chất đặc thù của khiếu kiện hành chính, bên khởi kiện là cá nhân, cơ quan, tổ chức, còn bên bị kiện là cơ quan Nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan Nhà nước, có thể thấy rằng bên khởi kiện thường bị yếu thế hơn so với bên bị kiện. Vì vậy, vai trò của luật sư với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự là rất cần thiết, đặc biệt là đối với đương sự thuộc diện nghèo, điều kiện kinh tế khó khăn.
Luật sư Được khẳng định việc Luật Tố tụng hành chính quy định việc người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự có quyền thu thập chứng cứ nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho đương sự là một sự tiến bộ, thể hiện sự dân chủ. Tuy nhiên, nếu không sớm ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể thì quy định tiến bộ này cũng chỉ là hình thức. Ông Được đề nghị cần có quy định chế tài nghiêm khắc đối với những trường hợp cá nhân, cơ quan, tổ chức đang lưu trữ, quản lý chứng cứ, cung cấp chứng cứ mà cố tình không cung cấp, trì hoãn hay gây khó khăn trong việc cung cấp tài liệu, chứng cứ cho người bảo vệ quyền lợi của đương sự.
Luật sư Phan Thị Hương Thủy (Giám đốc Công ty luật Hoàng Long) cho rằng, việc quy định thẩm quyền của tòa án cấp huyện giải quyết các khiếu kiện hành chính đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND cấp huyện… nơi tòa án đóng trụ sở như hiện nay đã tạo ra những vướng mắc phụ thuộc khi tòa án cấp huyện phải xét xử các quyết định hành chính của chính quyền địa phương nơi tòa án đóng trụ sở. Luật sư Thủy đề nghị sớm thành lập tòa án khu vực nhằm loại bỏ sợi dây ràng buộc của tòa án với cơ quan hành chính trên cùng địa phương.
Giải đáp một phần những vướng mắc này, bà Nguyễn Thị Hoàng Bạch Yến (Chánh Tòa Hành chính, Tòa án nhân dân tối cao) khẳng định trong thời gian tới sẽ đẩy nhanh tiến độ thành lập tòa án khu vực; đồng thời gợi ý các luật sư trong quá trình hành nghề, nếu vấp phải khó khăn, cản trở khi thu thập tài liệu, chứng cứ, thì có quyền đề nghị tòa án, hoặc viện kiểm sát thu thập những tài liệu, chứng cứ đó. Hai cơ quan này sẽ có trách nhiệm gửi công văn đến những cơ quan lưu giữ những tài liệu đó, yêu cầu cung cấp tài liệu, chứng cứ cho phía tòa án, viện kiểm sát, phục vụ công tác xét xử...
Bà Yến cũng thừa nhận, quá trình xét xử các vụ án hành chính trong thời gian qua, có một bộ phận cán bộ thẩm phán năng lực còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu xét xử đặt ra. Vì vậy, trong thời gian tới, Tòa án nhân dân tối cao sẽ chủ động phối hợp với các ngành liên quan tổ chức nhiều lớp tập huấn, nâng cao trình độ, nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ thẩm phán được trao nhiệm vụ xét xử các vụ án hành chính, đảm bảo đáp ứng được yêu cầu thực tiễn công tác xét xử.
Kim Anh