Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, mặt bằng lãi suất giảm và tỷ giá ổn định là những điểm sáng của bức tranh kinh tế vĩ mô trong năm qua. Đặc biệt, sau nhiều năm thị trường ngoại hối và tỷ giá có sự bất ổn, xáo trộn, đến nay thị trường này dần lấy lại sự ổn định, lòng tin vào đồng Việt Nam được củng cố, tình trạng đô la hóa từng bước giảm bớt, dự trữ ngoại hối tăng đáng kể. Điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, nhất là diễn biến lạm phát, đồng thời hài hòa trong mối quan hệ với tỷ giá đã phát huy tác dụng trong việc hỗ trợ ổn định thị trường ngoại hối và tỷ giá.
|
Khách hàng làm thủ tục vay vốn tại Sở giao dịch Maritime Bank, 115 Trần Hưng Đạo, Hà Nội. Ảnh: Trần Việt - TTXVN |
Thống kê từ NHNN cho thấy, từ năm 2011 tới nay, mặt bằng lãi suất huy động (LSHĐ) đã giảm mạnh, giảm khoảng 7 - 10%/năm so với thời điểm giữa năm 2011. Hiện LSHĐ của các NHTM với kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng ở mức 5 - 7%/năm, kỳ hạn từ 6 tháng đến dưới 12 tháng ở mức 6,5 - 7,5%/năm, kỳ hạn từ 12 tháng trở lên ở mức 7,5 - 9%/năm.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, mức lãi suất này phù hợp với kỳ vọng lạm phát đến cuối năm 2013 là 7% và cả năm 2014. Bên cạnh việc quy định lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND đối với một số lĩnh vực, ngành kinh tế và kêu gọi các TCTD giảm lãi suất các khoản vay cũ về dưới 13%/năm thì việc LSHĐ giảm đã tạo điều kiện cho các TCTD tiếp tục giảm mạnh lãi suất cho vay qua đó chia sẻ khó khăn đối với các DN. Đến nay, lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên hiện ở mức 7 - 9%/năm, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh ở mức 9 - 11%/năm, trong đó, đối với khách hàng tốt lãi suất cho vay chỉ từ 6,5 - 7%/năm.
TS. Trần Du Lịch - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ Quốc gia cho rằng, tín dụng tăng chậm không nằm ở vấn đề lãi suất nữa. Mà nghẽn tín dụng chủ yếu do DN đuối sức và khu vực kinh tế tư nhân, sản xuất nông nghiệp chưa vực dậy được.
Sau những năm có nhiều biến động, có thể nói đến nay thị trường ngoại hối đã dần lấy lại sự ổn định, sức ép lên tỷ giá giảm đã củng cố lòng tin của doanh nghiệp, nhà đầu tư và công chúng vào đồng Việt Nam. Nếu như trước đây tỷ giá giữa thị trường chính thức và tự do chênh lệch đáng kể (tháng 12/2010 chênh lệch đến 2.000 đồng, tương đương hơn 10%), thì từ những tháng cuối năm 2011, tỷ giá được duy trì khá ổn định, sự hoạt động công khai của thị trường ngoại tệ tự do đã bị thu hẹp.
Xu hướng ổn định của tỷ giá trong năm 2012 và 2013 tương phản hoàn toàn so với diễn biến các năm trước (tỷ giá thị trường tự do năm 2009 tăng 10,8%, năm 2010 tăng 8,3%). TS. Lê Xuân Nghĩa - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển kinh doanh, chênh lệch giá USD tại ngân hàng với thị trường tự do thu hẹp đáng kể từ mức 2.000 đồng năm 2011 xuống còn 30 - 40 đồng là một trong những tín hiệu tích cực trong điều hành chính sách tỷ giá của NHNN. Sự ổn định tương đối vững chắc của tỷ giá trong nước cũng đã làm tăng niềm tin của giới đầu tư nước ngoài, do đó, tỷ giá NDF (tỷ giá giao dịch kỳ hạn không chuyển tiền) của USD/VND tại thị trường Singapore từ chỗ tăng liên tục đã giảm dần và kết thúc năm 2012 với mức giảm tới 4%.
Trước thông tin đồn đoán, từ nay đến cuối năm, khả năng NHNN điều chỉnh 2% tỷ giá, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế cho rằng, đây là mức tối đa có thể điều chỉnh trong năm nay, còn cụ thể như thế nào là do NHNN quyết định. “Tuy nhiên, khi phá giá hay hạ giá đồng nội tệ sẽ liên quan nhiều lĩnh vực có thể được lợi cho xuất khẩu nhưng thiệt cho nhập khẩu và rồi còn khoản trả nợ nước ngoài... Nhưng thời điểm cuối năm, nguồn kiều hối được dự báo khá tốt sẽ phần nào giảm áp lực đến cung ngoại tệ trên thị trường.” - TS. Cấn Văn Lực phân tích.
Một lãnh đạo cấp vụ của NHNN cho biết, thành công trong việc giảm mặt bằng lãi suất và giữ ổn định tỷ giá trong thời gian qua có sự đóng góp quan trọng của việc điều hành chính sách tiền tệ theo hướng chặt chẽ, linh hoạt, kiên trì theo đuổi mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tăng trưởng kinh tế hợp lý.
Đức Kiên