Bản Nam và bản Gia thuộc xã Ta Gia, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu chuyển lên vị trí mới theo chương trình tái định cư thủy điện Huổi Quảng, thủy điện Bản Chát. Sau hơn hai năm đến nơi ở mới, người dân còn gặp nhiều khó khăn do thiếu nước sinh hoạt và đất đai bị sạt lở nghiêm trọng.
Khát nước giữa mùa mưa…
Chuyển lên khu tái định cư mới từ năm 2011, đến nay bản Gia (mới) gặp không ít khó khăn trong trong sinh hoạt do không có nguồn nước hợp vệ sinh. Mùa mưa, các hộ gia đình phải bỏ tiền mua đường ống dẫn nước ở suối về dùng. Mùa khô không có nước, mọi người phải xuống sông Nậm Mu để tắm giặt và dùng can đựng nước chở về nhà dùng tằn tiện.
Người dân phải bản Gia bỏ tiền mua đường ống dẫn nước từ suối rất xa về nhưng nước thì lúc có, lúc không. |
Mùa mưa kéo dài, đường vào điểm tái định cư bản Gia lầy lội, trơn trượt. Anh Lò Văn Sử, người dân của bản cho biết: Mưa nhiều, gia đình không có đồ dùng chứa đựng nên trung bình mỗi ngày gia đình phải đi lấy từ 6 - 8 can nước mới đủ cho sinh hoạt…
Trao đổi với chúng tôi, Trưởng bản Gia, ông Lò Văn Dụng cho biết: Lên bản mới được mấy năm nhưng bà con rất khó khăn về nước sinh hoạt. Bản được đầu tư công trình cấp nước, nhưng do bể chứa nước đầu nguồn ở vị trí thấp hơn mặt bằng khu tái định cư nên chưa đấu nối đường dẫn ống nước về bản. Các hộ gia đình trong bản phải tự bỏ tiền mua đường ống dẫn nước trên suối về. Để ổn định điểm mới tái định cư, bà con mong sao công trình cấp nước sớm đưa vào hoạt động.
Trung bình mỗi hộ dân bản Gia phải mất 500 - 600 mét ống dẫn nước mới đủ để đưa nước từ trên suối về để sinh hoạt. Nhiều hộ gia đình chưa có điều kiện mua ống dẫn nước thì lấy nhờ các hộ gia đình khác hoặc ra sông, suối lấy về. Gia đình anh Lò Văn Gòng đã bỏ ra hơn 1 triệu đồng để mua 400 mét ống dẫn nước. Mỗi năm gia đình anh phải thay đường ống dẫn một lần, vì đặt ở vị trí xa nhà nên những người ngoài bản đi làm qua cắt, chọc thủng lấy nước uống.
Nỗi lo sạt lở….
Do mưa to kéo dài nên trên địa bàn huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu thời gian qua đã xảy ra nhiều điểm sạt lở. Đặc biệt, ở các điểm tái định cư xã Ta Gia, sạt lở diễn ra rất nghiêm trọng làm ách tắc giao thông, có nhà bị sạt gần vào nền móng, có nhà bị ta luy trên cao đổ xuống, đất đá tràn vào đe dọa tính mạng và đời sống của người dân.
Đất đá sạt vào nền nhà ông Lò Văn Păn nên ông phải lấy cây, ván để chống đỡ, gia cố thêm. |
Gia đình ông Lò Văn Păn ở bản Gia mới đã bị sạt lở bờ tà ly làm đất, đá sạt xuống một phần tư nền nhà, đất tràn lên gần gầm sàn khoảng 20 m3. Gia đình ông Păn rất hoang mang lo sợ trước việc sạt lở, nên ở nhờ các hộ dân khác. Gia đình ông Păn đã có đơn kiến nghị lên UBND xã Ta Gia và UBND huyện Than Uyên và đã được chính quyền huy động 85 người dân bản đến giúp gia đình ông Păn vén đất đá ra khỏi nền, chằng chống lại chân cột cho gia đình ông. Năm 2011, ta luy dương này cũng đã sạt xuống nhà ông Păn, Ban Quản lý dự án huyện Than Uyên cho máy móc vào khắc phục. Không riêng gì gia đình ông Păn mà nhiều hộ dân khác cũng bị ảnh hưởng, đất đá sạt vào nhà.
Ở khu vực Trường mầm non bản Gia, phía sau của trường đã bị sạt lở nghiêm trọng. Tuy chưa được bàn giao chính thức cho bản, nhưng từ tháng 6/2012 phía sau của trường đã bị bờ ta luy sạt lở làm đổ khoảng 25 m tường bao. Tại vị trí sạt lở, năm học 2011 - 2012 đã có hai em học sinh trong lúc chơi đùa rớt xuống, nguy hiểm đến tính mạng. Trước sự việc trên các thầy, cô giáo cùng các phụ huynh trong bản lấy cây rào lại tránh việc học sinh bị rơi xuống.
Đường lên bản Nam khoảng gần 2 km nhưng bị sạt lở đến 3 điểm, người dân đã san phần đất bên cạnh để qua lại. Mặt bằng bản Nam cũng sạt lở ta luy âm và có vết nứt đường cung dài gần 4 m. Trong đó, hộ Hoàng Văn Bạnh bị sụt lún nền nhà rất dài, vết sụt lún bao trùm toàn bộ nền nhà và các chân cột. Ông Bạnh cho biết: Từ lúc dựng nhà đã bị sụt lún 2 lần và đã được Ban Quản lý dự án tái định cư thủy điện huyện Than Uyên sửa chữa, gia cố bằng nền xi măng nhưng đến nay nền nhà ông vẫn bị sụt lún, rạn nứt.
Cán bộ địa chính xã Ta Gia, Tòng Văn Chiến dẫn chúng tôi đến thăm gia đình anh Tòng Văn Yên bị ta luy dương sạt một khối lượng đất đá lớn xuống sát gầm sàn. Gia đình anh Yên cũng đang khắc phục xúc đất, đá ra xa và đào rãnh thoát nước. Anh Yên cho biết, trong cơn bão số 5, cả gia đình tôi đang nằm ngủ thì bỗng nghe một tiếng vang phía sau nhà, tôi hốt hoảng thức cả nhà dậy chạy ra ngoài thì thấy đất đá phía trên đổ xuống. Vợ con tôi phải đi ở nhờ nhà khác. Gia đình sợ lắm, mỗi khi có mưa to, gió lớn thì lại phải sơ tán, không dám ngủ ở nhà nữa…
Ông Phan Bá Quyết - Chủ tịch UBND huyện Than Uyên cho biết: Vấn đề công trình cấp nước cho bản Gia thì đơn vị thi công đang lắp đặt đường ống đưa nước về bản. Còn vấn đề sạt lở thì UBND huyện đã cho cán bộ vào các bản để xem và lập báo cáo trình tỉnh và nhanh chóng đưa ra biện pháp khắc phục.
Bài và ảnh: Việt Hoàng