Trong những năm gần đây, nhiều nhà nông ở các vùng chuyên canh màu tỉnh Sóc Trăng như Đại Tâm, Tham Đôn (huyện Mỹ Xuyên), Phú Mỹ (huyện Mỹ Tú) đã vươn lên làm giàu, ổn định kinh tế gia đình từ việc trồng cây hẹ. Bên cạnh nguồn lợi từ cây lúa và chăn nuôi, trồng hẹ được xem là mô hình trồng màu đạt thu nhập cao và bền vững của những hộ nông dân Khmer nơi đây.
Cây hẹ trồng được quanh năm, nhưng nông dân thường bắt đầu trồng hẹ vào đầu mùa mưa, vì đây là loại cây màu rất cần nước, nước càng nhiều thì bông và lá trổ đều và xanh tốt. Tuy nhiên, cây hẹ lại phải được trồng trên luống cao và không được úng gốc, nên việc tưới nước phải hợp lý. Tùy theo thời tiết và điều kiện chăm sóc, người trồng hẹ sẽ xác định rẫy của mình là "ăn lá" hay "ăn bông". Nếu lá tốt thì cứ 2,5 tháng là chủ vườn cắt một lần, trung bình mỗi lần cắt một công (1.000 m2) có thể thu hoạch được từ 400 - 600 kg hẹ lá, mỗi kg có giá bình quân từ 3.000 - 6.000 đồng. Còn nếu ăn bông thì cứ cách 2 ngày cắt 1 đợt bông, mỗi đợt bông có thể thu hoạch ít nhất là 10 kg, cao nhất là cả trăm kg. Nhưng với đa phần người trồng hẹ, "ăn bông" vẫn là cách lâu dài và hiệu quả nhất. Việc thu hoạch lá chỉ được tiến hành khi lượng bông trên khóm đã giảm, người nông dân cắt hẹ lá để cây hẹ ra lá mới và kích thích bông hẹ trổ nhiều hơn.
|
Nhờ cây hẹ mà đời sống kinh tế của đồng bào Khmer Sóc Trăng được ổn định. |
Hiện nay, giá hẹ bông trung bình trên 10.000 đồng/kg vào mùa mưa; còn mùa nắng giá cao gấp 2-3 lần do hẹ ra bông ít, nhưng nhu cầu những tháng mùa khô lại tăng. Trung bình sau 3 - 4 tháng trồng là hẹ bắt đầu cho thu hoạch bông, tùy vào điều kiện thổ nhưỡng và kỹ thuật chăm sóc mà cây hẹ có thể cho năng suất cao và thời gian thu hoạch dài hơn. Sau khi trừ các chi phí, trung bình một công hẹ có thể đảm bảo thu nhập được cho nông dân từ 10 - 30 triệu đồng/năm. Như vậy so với trồng lúa thì thu nhập từ cây hẹ tăng gấp nhiều lần và ít gặp rủi ro về sâu bệnh. Cứ sau một vài lần luân canh các loại màu khác nhau, người trồng hẹ lại trồng trở lại.
Nhiều hộ trước đây là hộ nghèo, nhưng nhờ tận dụng diện tích đất triền kênh trồng màu, mà đã vươn lên ổn định được cuộc sống. Gia đình chị Lý Thị Xuân Duyên ở ấp Bắc Dần (xã Phú Mỹ) trước đây thuộc diện hộ nghèo, kinh tế gia đình eo hẹp. Nhờ tận dụng diện tích triền kênh trồng màu, trong đó hẹ là cây chủ lực mà nhiều năm trở lại đây, gia đình chị đã ổn định được cuộc sống, mọi vật dụng sinh hoạt trong gia đình được sắm sửa nhiều. Đặc biệt, cây hẹ còn là cây giúp tạo công ăn việc làm cho những hộ nghèo và những hộ không có đất sản xuất. Với những hộ thuộc diện này, họ có được nguồn thu nhập đủ trang trải cho sinh hoạt phí từ việc ngắt thuê bông hẹ hoặc làm sạch hẹ. Trung bình, người ngắt bông hẹ cũng có thu nhập 60.000 đồng/ngày/người, và người làm sạch hẹ cũng có được số tiền tương đương thế.
Toàn xã Đại Tâm hiện có hơn 100 ha trồng hẹ, các ấp trong xã có diện tích trồng hẹ nhiều như Đại Ân, Đại Nghĩa Thắng. Còn Bưng Chụm và Trà Mẹt cũng là địa phương trồng hẹ của xã Tham Đôn. Riêng tại Phú Mỹ, cây hẹ được người dân trồng xen canh với các loại cây màu khác. Theo những hộ chuyên trồng cây màu này, cây hẹ chính là “cần câu cơm” của họ.
Ông Ngô Văn Thế - Phó Chủ tịch UBND xã Đại Tâm, cho biết: Hẹ là loại cây màu chủ lực của xã đem lại hiệu quả kinh tế cao và được xem là cây xóa đói giảm nghèo tại địa phương, đời sống người dân khá giả cũng nhờ trồng hẹ. Do vậy, diện tích trồng hẹ chỉ có thể tăng chứ không giảm. Hiện nay, đầu ra của cây hẹ ổn định, thương lái thường đến tận rẫy thu mua, giá cả ổn định, nhiều năm trước đây hệ thống thủy lợi chỉ được nạo vét bằng thủ công, nhưng hiện nay được cơ giới hóa, nên đáp ứng được nhu cầu sản xuất của nhà nông.
Bài và ảnh: Chanh Đa