Mặc dù có vị thế quan trọng và có rất nhiều tiềm năng để phát triển, nhưng đến nay các tỉnh ĐBSCL vẫn đang loay hoay với bài toán tăng trưởng.
Bỏ rơi thế mạnh
Theo Ban Chỉ đạo Tây Nam bộ, thời gian qua đơn vị này đã phối hợp với các ngành chức năng đẩy mạnh công tác kêu gọi đầu tư thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội vùng ĐBSCL. Kết quả, hơn 10 năm qua, toàn vùng đã thành lập mới 11 khu công nghiệp, thu hút 225 dự án, trong đó gần 70% thuộc các doanh nghiệp trong nước. Riêng công tác xúc tiến thương mại, du lịch…, được tổ chức thường xuyên, định kỳ, góp phần giúp doanh nghiệp quảng bá được sản phẩm, tìm kiếm thị trường… Tuy nhiên, nhiều hoạt động xúc tiến đầu tư của khu vực vẫn còn thiếu chuyên nghiệp, thiếu định hướng, chiến lược chung nên chưa phát huy tối đa lợi thế của toàn khu vực.
|
Cuộc sống của người dân ĐBSCL vẫn còn lắm gian nan. |
Cụ thể, với thế mạnh của vùng về nông nghiệp lúa nước, trái cây, thủy sản…, có thể phát triển thành sản phẩm du lịch mang tính đặc trưng, trở thành thương hiệu, lợi thế cạnh tranh so với những vùng khác trong nước hoặc khu vực. Nhưng thực tế, theo ngành du lịch, các sản phẩm du lịch của ĐBSCL vẫn là chuỗi hoạt động rời rạc, đơn lẻ và thiếu vắng dịch vụ bổ sung nên chưa đáp ứng được nhu cầu, sở thích của du khách. “Với đặc trưng sông nước nhưng đến nay du lịch đường sông, du thuyền trên sông vẫn chưa hình thành sản phẩm rõ nét. Ngoài ra, hệ thống cầu cảng, bến đậu, hệ thống phương tiện và dịch vụ đi kèm để trở thành loại hình du lịch riêng biệt của vùng cũng chưa tương xứng”, ông Đoàn Duy Khương, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết.
Mặt khác, với thế mạnh về nông nghiệp nhưng cuộc sống của người trồng lúa và nuôi trồng thủy sản…, còn bấp bênh, lời giải cho bài toán sản xuất nông nghiệp bền vững, đầu ra ổn định, đời sống nông dân đảm bảo vẫn còn nhiều thách thức. Hiện lợi nhuận người trồng lúa bình quân chỉ đạt khoảng hơn 316.000 đồng/người/tháng, trong khi ngưỡng nghèo theo quy định đã có thu nhập 400.000 đồng/người/tháng. Người nuôi trồng thủy sản luôn phải gánh chịu nhiều rủi ro do các nguyên nhân từ “trên trời” như: biến động về giá, chậm hoặc không thanh toán tiền từ phía người mua, dịch bệnh, chất lượng nước không tốt… Các tỉnh ĐBSCL đặc biệt có thế mạnh về sản xuất rau quả nhưng do sản xuất nhỏ lẻ, chưa phát triển được vùng chuyên canh; chưa xây dựng được thương hiệu mạnh trên trường quốc tế nên hoạt động sản xuất và tiêu thụ rau quả cũng gặp nhiều khó khăn.
Năng lực nội tại yếu
Năm 2012, các tỉnh ĐBSCL có gần 43.000 doanh nghiệp, trong đó hầu hết là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Tỉ lệ tăng doanh nghiệp trung bình hàng năm của vùng là 9,5%/năm, chưa bằng một nửa tỉ lệ tăng trung bình của cả nước (21%). Cũng theo kết quả khảo sát trên, chỉ tính 6 tháng đầu năm 2012, số doanh nghiệp phá sản, giải thể ở khu vực này chiếm con số cao nhất: gần 14%, tiếp đến khu vực Tây Nguyên 10%... Các chuyên gia kinh tế cho rằng, doanh nghiệp là xương sống của nền kinh tế, nhưng xương sống của nền kinh tế vùng đang rất yếu khi tỉ lệ doanh nghiệp tính trên số dân là 14 doanh nghiệp/10.000 dân, trong khi mức trung bình cả nước là 33 doanh nghiệp/10.000 dân. Điều này đặt ra câu hỏi bức xúc, vì sao so với một vùng kinh tế đầy tiềm năng, tốc độ phát triển của doanh nghiệp lại chậm chạp và yếu ớt đến như vậy.
Theo ông Khương, dù cơ sở hạ tầng của vùng ĐBSCL đã được đầu tư nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của vùng nói chung và doanh nghiệp nói riêng. Ngoài ra, chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao còn hạn chế do trình độ dân trí của người dân vẫn còn thấp so với mặt bằng chung cả nước”. ĐBSCL tuy phát triển nhưng thực tế chỉ dừng lại ở việc chú trọng đến khai thác thế mạnh về tài nguyên thiên nhiên mà chưa chú trọng đến phát triển theo chiều sâu mang tính căn cơ, lâu dài. Vì thế, muốn thu hút được đầu tư, ĐBSCL cần tiếp tục cải thiện cơ sở hạ tầng, hoàn thiện môi trường kinh doanh. Vị trí địa lý thuận lợi không còn đóng vai trò quyết định mà cần tận dụng tối đa sự liên kết cũng như mạng lưới cung ứng sẵn có và đặc biệt cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực…”, ông Khương nhấn mạnh.
Bài và ảnh: Lê Nghĩa
Bài cuối: Chú trọng liên kết vùng để tăng năng lực cạnh tranh